1930’lu Yıllarda Kaşgar’da Çıkan “Şerqî Türkistan Hayati”, “Erkin Türkistan” ve “Yeñi Hayat” Gazetelerindeki Bazı Şiirler
Journal Title: Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi - Year 2013, Vol 2013, Issue 1
Abstract
Ceditçilik hareketinin etkisiyle 20. yüzyılın başlarından itibaren Doğu Türkistan’ın çeşitli bölgelerinde çok sayıda gazete ve dergi çıkarılmaya başlamıştır. “Şerqî Türkistan Hayati”, “Erkin Türkistan”, “Yeñi Hayat” gazeteleri bunların bazılarıdır. 1930’lu yıllarda çıkarılan söz konusu gazetelerin dili Çağatay Uygur Türkçesi, Türkiye Türkçesi, Tatar Türkçesi, Özbek Türkçesine ait unsurlarından oluşturulmuş karma dil özelliği göstermektedir. Ayrıca, bu gazetelerde çok sayıda şiir basılmış olup, bunlar çağdaş Uygur şiirinin ilk ürünleri sayılır. Çağatay şiiri nazım biçimlerinin yanı sıra, halk edebiyatı nazım biçimleriyle de düzenlenmiş bu şiirlerde ilim, eğitim, uyanma, özgürlük, adalet, eşitlik, birlik beraberlik gibi sosyal muhtevalı tema ve konular işlenmiştir. Bu makalede söz konusu üç gazetede basılmış şiirler bir araya getirilmiş, transkripsiyonu yapılmış ve genel bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur.
Authors and Affiliations
Alimcan İnayet
ERŞİDİN TATLIK'IN "XALTA KOÇİDİN YANĞANDA" (ÇIKMAZ SOKAKTAN DÖNERKEN) ADLI HİKÂYESİ ÜZERİNDE BİR TAHLİL DENEMESİ
Çağdaş Uygur edebiyatında hikâye türü 1930’lu yıllarda ortaya çıkmıştır. Seyfettin Azizi’nin “Yetim Tohtı” adlı hikâyesi Uygur hikâyeciliğindeki ilk örnek sayılır. 1940'lı ve 1950'li yıllara gelindiğinde Uygur hikâyecili...
Halk Anlatılarının Teşekkülünde Geleneğin Rolü: Naziğim Destanı ve Gülnazik Türküsü Örneği
Halk anlatıları belirli bir tarihî, kültürel ve sosyal bağlam içerisinde yaratılırlar ve yaratıldıkları bağlam içerisinde işlev kazanırlar. Halk anlatılarının teşekkülünde yaratıldıkları bağlam kadar, o yörede var olan a...
“ONİKİ MAKAM” ADI ÜZERİNE
Uygur Türkleri arasında “Uygur oniki mukamı” (Uygur Oniki Makamı) adıyla meşhur bir müzik şaheseri vardır. Bu eserin adındaki “makam” (mukam) teriminin ortaya çıkış tarihi, makam kültürünün kökleri, “oniki” sayısı ve mak...
13. Yüzyıla Ait Uygurca İki Ticarî Antlaşma Metni Üzerine Değerlendirmeler
Rus şarkiyatçı Sergey Efimoviç Malov 1914 yılında Doğu Türkistan’a yaptığı ilmî seyahat esnasında 13. yüzyıla ait iki adet belge bulmuştur. Bu belgeler Malov tarafında okunmuş ve çevirileri yapılmıştır. Uygurcanın 13. yü...
A Study on “Kashgar Prints”: “Eastern Turki” Printed Materials Published By The Swedish Mission Press in Kashgar (1892- 1938) / “Kaşgar Yayınları” Üzerine Bir Çalışma: Kaşgar’da İsveç Misyonerliği Matbaası Tarafından Yayınlanan “Doğu Türkçesi” İle Yazılmış Eserler
1892’de İsveç Misyonerlik Ahit Kilisesi (Sevenska Missionsförbundet) Sincan, Kaşgar’da yeni bir misyonerlik sahası açmaya karar vermiştir. İlk İsveçli misyonerler burada Ocak 1892’de faaliyetlerine başlamışlardır. Misyon...