Akademia Umiejętności (1872–1918) i jej czescy członkowie (THE ACADEMY OF ARTS AND SCIENCES IN KRAKOW (1872–1918) AND ITS CZECH MEMBERS)
Journal Title: Studia Historiae Scientiarum - Year 2015, Vol 14, Issue
Abstract
Celem artykułu jest ukazanie wpływu, jaki słowianofilstwo czeskie wywierało na kształtowanie się składu osobowego Akademii Umiejętności w Krakowie. Obejmuje on okres, kiedy odrodzony naród czeski poszukiwał wspólnoty z innymi narodami słowiańskimi i to przede wszystkim było czynnikiem sprawczym wzmożonego zainteresowania czeskich uczonych filologiami słowiańskimi, własną historią oraz historią Europy Środkowo-wschodniej, naukami społecznymi, prawnymi itd. Z analizy sprawozdań z działalności Akademii Umiejętności w Krakowie od początku jej funkcjonowania (1872) aż do przekształcenia w Polską Akademię Umiejętności (1919) wynika, że ten rozkwit ukierunkowanej wspólnotowo czeskiej humanistyki spotkał się z pozytywnym oddźwiękiem ze strony krakowskiego środowiska naukowego. Jednym z dowodów na to jest fakt, iż czescy humaniści tworzyli najliczniejszą grupę wśród wszystkich cudzoziemskich członków Akademii w Krakowie. Pismo cesarza Franciszka Józefa I z dnia 2 maja 1871 roku, adresowane do ministra wyznań i oświaty Josefa Jirečka, było formalnym początkiem organizowania w Krakowie Akademii Umiejętności. Na jej protektora cesarz wyznaczył arcyksięcia Karola Ludwika. Członkami Akademii byli uczeni ze wszystkich ziem polskich i Polacy na emigracji. Fundusze pochodziły z dotacji państwowej oraz od prywatnych sponsorów. Akademia prowadziła dużą działalność wydawniczą. Akademia miała trzy wydziały: I. Filologiczny, II. Historyczno‑Filozoficzny, III. Matematyczno‑Przyrodniczy. W ich skład wchodzili członkowie krajowi i zagraniczni. Wśród tych drugich liczną grupę stanowili czescy uczeni. Członkami Wydziału I byli: Josef Jireček – filolog, etnograf, historyk; Václav Štulc – ksiądz katolicki, pisarz, poeta, tłumacz; Jan Gebauer – twórca nowej gramatyki czeskiej; Zikmund Winter – historyk; Jan Kvičala – filolog klasyczny, pedagog i polityk; Václav Vondrák – slawista. Do Wydziału II należeli: František Palacký – historyk, polityk; Antonin Randa –historyk; Václav Vladivoj Tomek – historyk, pedagog, polityk; Jaroslav Goll – historyk, poeta; Karel Kadlec – prawnik, historyk prawa, tłumacz; Emil Ott – prawnik; Jaromír Čelakovský – prawnik, polityk. W skład Wydziału III wchodzili: Karl von Rokitansky – anatomopatolog; Bohuslav Brauner – chemik; František Vejdovský – zoolog.
Authors and Affiliations
Halina LICHOCKA
Keywords
Related Articles
- EP ID EP101868
- DOI 10.4467/23921749PKHN_PAU.16.003.5259
- Views 45
- Downloads 0
EMIL GODLEWSKI SENIOR (1847–1930) PIONIER POLSKIEJ FIZJOLOGII ROŚLIN
AKADEMICKA KOMISJA GEOGRAFICZNA W KRAKOWIE
ZAPOMNIANE MAPY OKRĘGÓW GÓRNICZO-HUTNICZYCH KRÓLESTWA POLSKIEGO I ICH AUTOR MAKSYMILIAN STRASZ
Polish origins of the Faculty of Mathematical and Natural Sciences of the University of Fribourg and the Polish contribution to the Fribourg industrial revolution (in Polish)
The article is dedicated to high-tech companies founded by Poles at the end of the 19th century in the rural canton of Fribourg in Switzerland. The text is divided into two parts. In the first part, the author attempts t...
THE HISTORY OF MOUNTAIN ASTRONOMICAL OBSERVATORIES IN POLAND (1922–1944)
When Poland regained its independence all the astronomical observatories were built in large towns which meant that as the towns developed, the conditions for conducting astronomical observations worsened. This is becaus...