Akademia Umiejętności (1872–1918) i jej czescy członkowie (THE ACADEMY OF ARTS AND SCIENCES IN KRAKOW (1872–1918) AND ITS CZECH MEMBERS)

Apply

Akademia Umiejętności (1872–1918) i jej czescy członkowie (THE ACADEMY OF ARTS AND SCIENCES IN KRAKOW (1872–1918) AND ITS CZECH MEMBERS)

Journal Title: Studia Historiae Scientiarum - Year 2015, Vol 14, Issue

Abstract

Celem artykułu jest ukazanie wpływu, jaki słowianofilstwo czeskie wywierało na kształtowanie się składu osobowego Akademii Umiejętności w Krakowie. Obejmuje on okres, kiedy odrodzony naród czeski poszukiwał wspólnoty z innymi narodami słowiańskimi i to przede wszystkim było czynnikiem sprawczym wzmożonego zainteresowania czeskich uczonych filologiami słowiańskimi, własną historią oraz historią Europy Środkowo-wschodniej, naukami społecznymi, prawnymi itd. Z analizy sprawozdań z działalności Akademii Umiejętności w Krakowie od początku jej funkcjonowania (1872) aż do przekształcenia w Polską Akademię Umiejętności (1919) wynika, że ten rozkwit ukierunkowanej wspólnotowo czeskiej humanistyki spotkał się z pozytywnym oddźwiękiem ze strony krakowskiego środowiska naukowego. Jednym z dowodów na to jest fakt, iż czescy humaniści tworzyli najliczniejszą grupę wśród wszystkich cudzoziemskich członków Akademii w Krakowie. Pismo cesarza Franciszka Józefa I z dnia 2 maja 1871 roku, adresowane do ministra wyznań i oświaty Josefa Jirečka, było formalnym początkiem organizowania w Krakowie Akademii Umiejętności. Na jej protektora cesarz wyznaczył arcyksięcia Karola Ludwika. Członkami Akademii byli uczeni ze wszystkich ziem polskich i Polacy na emigracji. Fundusze pochodziły z dotacji państwowej oraz od prywatnych sponsorów. Akademia prowadziła dużą działalność wydawniczą. Akademia miała trzy wydziały: I. Filologiczny, II. Historyczno‑Filozoficzny, III. Matematyczno‑Przyrodniczy. W ich skład wchodzili członkowie krajowi i zagraniczni. Wśród tych drugich liczną grupę stanowili czescy uczeni. Członkami Wydziału I byli: Josef Jireček – filolog, etnograf, historyk; Václav Štulc – ksiądz katolicki, pisarz, poeta, tłumacz; Jan Gebauer – twórca nowej gramatyki czeskiej; Zikmund Winter – historyk; Jan Kvičala – filolog klasyczny, pedagog i polityk; Václav Vondrák – slawista. Do Wydziału II należeli: František Palacký – historyk, polityk; Antonin Randa –historyk; Václav Vladivoj Tomek – historyk, pedagog, polityk; Jaroslav Goll – historyk, poeta; Karel Kadlec – prawnik, historyk prawa, tłumacz; Emil Ott – prawnik; Jaromír Čelakovský – prawnik, polityk. W skład Wydziału III wchodzili: Karl von Rokitansky – anatomopatolog; Bohuslav Brauner – chemik; František Vejdovský – zoolog.

Authors and Affiliations

Halina LICHOCKA

Keywords

Jan Czochralski – the history of an extraordinary man

The presented paper is a report from a presentation delivered in December 2013, at the end of the “Year of Jan Czochralski” celebrated in Poland. For that reason the life and achievements of Prof. Jan Czochralski (1885–1...

Beyond the center: Sciences in Central and Eastern Europe and their histories An interview with Professor Michael Gordin conducted by Jan Surman

What is special about sciences in Central and Eastern Europe? What are the obstacles for writing histories of science done beyond metropoles? Is this science different than the science in the centers and what makes it so...

EP ID EP101868
DOI 10.4467/23921749PKHN_PAU.16.003.5259
Views 52
Downloads 0