ALLAH’IN ZATI, SIFATLARI VE FİLLERİ HAKKINDA MÜTEKELLİMÎNİN VE FELÂSİFENİN GÖRÜŞLERİ
Journal Title: Van İlahiyat Dergisi - Year 2017, Vol 5, Issue 6
Abstract
Eş’arî, Maturidî ve Mü’tezile gibi önemli bazı mütekellim âlimlerin ile felsefecilerin, Allah’ın zatı, sıfatları ve fiilleri hakkındaki görüşlerine ve ihtilaflarına değinmeye çalışacağız.Eş’arîler, Allah’ın sıfatlarının varlığını kabul ederek onları subuti ve haberî olmak üzere iki kısma ayırırlar. Subutisıfatları hayat, ilim, kudret, irade, sem’, basar ve kelam olmak üzere yediye ayırırlar. Bunlara subuti sıfatlar dedikleri gibi zati sıfatlar da diyorlar. Haberî sıfatları ise Allah’ın şanına layık bir şekilde, Allah’tan ta’tîl, tecsîm ve her türlü noksanı uzak tutarak te’vîl ederler.Maturidîler, subuti sıfatları sekize çıkarıp her sıfat için Allah’ın zatına ait gerçek manalar isbat etmişler. Onlar da Allah hakkında tecsîm ve teşbihi kabul etmezler. Matüridiler, fiili sıfatlara yaratmak, rızıklandırmak, nimetlendirmek, iyilikte bulunmak ve affetmek anlamlarını verirler. Matüridi âlimler, Eşarilere mühalefet ederek bu sıfatların kadîm olduğunu iddia ederler.Mü’tezile ise ne sıfat ne de fiilin Allah’ın zatına layık olmadığını iddia ederek sıfatları inkâr etmiştir. Allah’ın kıyamet günü görülemeyeceği ve Kur’an’ın yaratılmış olduğu gibi görüşleri benimsemiştir. Mü’tezilenin tevhid anlayışı budur. Yunan felsefecileri de bu görüşü benimsemişlerdir.Yunan felsefecileri, Allah zatı ile alim olduğunu, zatı dışında başka bir şey bilmediğini ve Allah kelamının yaratılmış olup ses ve harflerden oluştuğunu iddia etmişlerdir. Kindi ve Farabi gibi İslam filozofları selbî sıfatların varlığını kabul kabul ederken subutî sıfatları inkâr etmişlerdir. Allah’a vacib’ül-vücûd ismini vererek vücudun mutlak olduğunu iddia etmişlerdir. Onlara göre tevhid, Allah’ın kemalî sıfatların tümünden soyutlanmış olmasını gerektirir. Yani O’nun hayat, ilim, kudret kelam gibi ve bunların dışındaki sıfatlarının olmadığını, bunların hepsinin adem olduğunu söylerler. Zira onlara göre sıfatları kabullenmek o sıfatları taşıyanın mürekkeb olmasını gerektirir. Ayrıca onlar, Allah’ın cüziyyatları da bilmediğini iddia etmişlerdir.
Authors and Affiliations
Charif MURAD
Keywords
Related Articles
- EP ID EP472601
- DOI -
- Views 51
- Downloads 0
MEVLÂNÂ HÂLİD'İN MEKTÛBÂT’INDA KELÂMÎ UNSURLAR (BİLGİ VE ULÛHİYET)
Hâlid el-Bağdâdî, (ö.1827) Osmanlı’nın her cephede toprak kaybettiği, İslam dünyasının büyük siyasi, sosyal ve askeri sorunlar yaşadığı bir dönemde yaşamış ilim, düşünce ve tasavvuf adamıdır. Kelam, tasavvuf ve fıkha ili...
İslam Eğitiminde Müzik
İslam âleminde müzik eğitiminin gerçekleşebilmesi için öncelikle dinî açıdan meşru yani helal olması gerekir. İslam dünyasında müzik ve aletleri ile ilgili tartışma öteden beri var olagelmiştir. Tartışılan bu konunun tar...
ER-RİSÂLETÜ’L-KÜBRÂ Fİ’L-MANTIK
Seyid Şerif Cürcani tarafından mantığa dair kaleme alınan risale, bilginin kaynağı, çeşitleri, geçerliliği gibi bazı epistemolojik problemlerle başlayarak, mantığın temel meselelerini özetle inceleme konusu yapar. Risale...
ARAPÇA SES BİLİMİNDE TAKLİT/SİMÜLASYON TEORİSİ
Arap Dilinin oluşumunda taklit teorisi, genel olarak tüm dillerde ve özellikle de Arap dilinin gelişiminde birçok sebepler arasında dayanılan en temel sebep olup büyük oranda ikna edici olduğu görülmektedir. Teori, yeni...
AKTARIM VE ANLATI SORUNSALI MERHALELERİN AÇILIMI VE FOLKLORİK KÜLTÜRÜN YAZINI
Aktarma, hikayeciliğin temel aletlerindendir ancak bütünü değildir. Aktarma, olayı, ifadedeki estetik değerine önem vermeksizin olduğu gibi rivayet etmektir. Ancak anlatı ise, hikayeyi, estetik ve özgünlük uslüplarına ri...