ANALIZA GEOCHEMICZNA I KORELACJE GENETYCZNE BITUMINÓW I SKAŁ TYPU CZARNYCH ŁUPKÓW W JEDNOSTKACH TEKTONICZNYCH KARPAT ZEWNĘTRZNYCH W POŁUDNIOWO-WSCHODNIEJ POLSCE I NA OBSZARZE PRZYLEGŁYM
Journal Title: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego - Year 2011, Vol 444, Issue 444
Abstract
Badania przeprowadzono na obszarze Karpat zewnętrznych (w przygranicznym rejonie Polski, Słowacji i Ukrainy). Rozpoznano charakter facji anoksycznych w Karpatach na obszarze Polski i Słowacji w obrębie różnych jednostek tektonicznych od dukielskiej przez śląską, węglowiecką, skolską aż po borysławsko-pokucką. Analizę oparto na parametrach geochemicznych i wskaźnikach stanowiących wyniki badań metodą Rock-Eval, chromatografii gazowej alkanów i izoprenoidów oraz oznaczeń izotopów stabilnych węgla (dla materii organicznej). Stwierdzono zróżnicowanie poszczególnych wartości. Zawartość TOC zmienia się w przedziale od 0,62% do powyżej 8,7% wag., przy czym najwyższe wartości charakteryzują facje jednostki skolskiej. Potencjalna macierzystość utworów jest bardzo dobra w obrębie facji anoksycznych jednostki skolskiej, centralnej depresji karpackiej i jednostki dukielskiej. Rezydualny potencjał (S2) rozproszonej materii organicznej zmienia się od 0,26/1,20 mg HC/g skały w warstwach dolnokredowych w Łusce Bystrego do 16,50/36,59 mg HC/g skały w jednostce skolskiej (Bandrów). Jest on umiarkowany w segmencie polskim i słowackim jednostki dukielskiej i nieco wyższy w jednostkach magurskiej i borysławsko-pokuckiej. Frakcja alifatyczna dominuje we wszystkich badanych skałach przy stosunkowo homogenicznym składzie frakcji alifatycznej bituminów. Rozkład n-alkanów jest zmienny. Można wyróżnić trzy grupy bituminów o zróżnicowanej dominacji n-alkanów krótkołańcuchowych i/lub n-alkanów długołańcuchowych. Pristan na ogół dominuje nad fitanem, przy czym izoprenoidy często mają stężenie niższe w stosunku do sąsiadujących z nimi n-alkanów C[sub]17[/sub] i C[sub]18[/sub]. Stosunek pristan–fitan zmienia się od 18,01 (centralna depresja karpacka) poprzez 13,36 (jednostka węglowiecka) do 6,36 (jednostka śląska), podczas gdy w pozostałych rejonach jego wartość jest bliska jedności. Wśród węglowodorów aromatycznych przeważa fenantren i jego metylowe i di-metylowe pochodne. Wartości oznaczeń δ[sup]13[/sup]C[sub]PDB[/sub] dla węglowodorów wykazują niewielkie zróżnicowanie dla poszczególnych frakcji. Dla bituminów zmieniają się od –24,9 do –28,9‰. Dojrzałość termiczna kerogenu (typ mieszany od II do III) zmienia się od fazy niedojrzałej (jednostka skolska i borysławsko-pokucka) przez dojrzałą w jednostce śląskiej i dukielskiej, po fazę wczesnego okna gazowego w strefie melanżu tektonicznego i jej sąsiedztwie.
Authors and Affiliations
Katarzyna JARMOŁOWICZ-SZULC, Leszek JANKOWSKI
Keywords
Related Articles
- EP ID EP63958
- DOI -
- Views 45
- Downloads 0
WSPOMAGANIE DECYZJI W OCENIE I RACJONALNYM WYKORZYSTANIU ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH
W artykule przedstawiono zastosowanie metod optymalizacji do oceny i racjonalnego wykorzystania zasobów eksploatacyjnych ujęć wód podziemnych. Ponieważ wielkość zasobów eksploatacyjnych wiąże się ściśle ze sposobem ich e...
WPŁYW WEZBRAŃ SZTORMOWYCH MORZA NA SKŁAD CHEMICZNY PŁYTKICH WÓD PODZIEMNYCH W REJONACH NADMORSKICH NA PRZYKŁADZIE USTKI
Intruzja wód morskich do ujściowych odcinków rzek Przymorza jest uzależniona od stanów wód rzecznych i morskich. Zjawisko to może mieć miejsce w wyniku podpiętrzenia wód rzecznych przez morze w okresach sztormowych. Obs...
RELATION BETWEEN THE LICENSE FOR PROSPECTING (EXPLORATION) FOR MINERAL DEPOSITS AND THE GEOLOGICAL OPERATIONS PLAN
License (concession) for prospecting (exploration) for a mineral deposit is required only in relation to deposits enumerated in Art. 10 para. 1 of the Geological and Mining Law (includes minerals of greatest importance...
DAWNE KOPALNIE I METODY EKSPLOATACJI ZŁÓŻ BURSZTYNU BAŁTYCKIEGO
W artykule przedstawiono zarys historii eksploatacji złóż bursztynu bałtyckiego na Pomorzu i Sambii. Pierwsza próba górniczego wydobycia bursztynu miała miejsce u wybrzeży Sambii w połowie XVII w. na zlecenie księcia ele...
SILVER MINERALS FROM THE FRIEDERIKE JULIANE MINE AT CIECHANOWICE (SUDETY MTS, POLAND)
Old dumps of the former Friederike Juliane mine in Ciechanowice (Sudety Mts., Poland) were sampled for analysis of silver minerals. Two types of acantite, native silver, Ag amalgams and stromeyerite were identified. Part...