BADANIA GEOLOGICZNE MATERIAŁÓW KAMIENNYCH WCZESNOŚREDNIOWIECZNYCH BUDOWLI KRAKOWA
Journal Title: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego - Year 2010, Vol 439, Issue 439
Abstract
W artykule przedstawiono wyniki badań skał użytych we wczesnośredniowiecznych budowlach Krakowa. Analiza zróżnicowania zastosowanego materiału, jego kształtów i wymiarów z uwzględnieniem znajomości budowy geologicznej okolicy miasta i możliwości złożowych w obrębie wychodni rozpoznanych w budowlach skał, pozwala na wnioskowanie o umiejętnościach wykonawców w zakresie obróbki kamienia, jego transportu i metod pozyskiwania. Informacje te są istotne przy ustaleniu sukcesji użycia poszczególnych materiałów, pozwalają też typować miejsca ich wydobycia.Szczegółowe opisy skał w dostępnych murach budowli wykazały obecność wśród nich: dolnokredowych zwięzłych piaskowców i jurajskich wapieni o podzielności cienkopłytowej, dolnokredowych zwięzłych piaskowców o podzielności grubopłytowej, jurajskich wapieni o nieregularnej podzielności i miękkich ciosowych piaskowców z przełomu kredy i paleogenu (istebniańskie). Dwie pierwsze z wymienionych odmian skał występują w najstarszych, przedromańskich budowlach Wawelu, piaskowce zwięzłe o grubopłytowej podzielności zastosowano w murach wawelskiego kościoła św. Gereona i kościoła klasztoru Benedyktynów w Tyńcu. Wapienie o nieregularnej podzielności należą do najwcześniej i najpowszechniej stosowanych materiałów wykorzystywanych zarówno do wykonania fundamentów, jak i wypełnienia wnętrza murów o licach płytkowych. Po opanowaniu obróbki stały się surowcem do wyrobu kształtek prostopadłościennych. Miękkie ciosowe piaskowce pojawiły się jako ostatni materiał kamienny wprowadzony do krakowskiego budownictwa romańskiego. Umożliwiały one pozyskiwanie dużych brył do wyrobu kolumn i płyt nagrobnych.Przeprowadzone analizy wykazały dużą jednorodność w zakresie stosowanych odmian skał i równocześnie wyraĽne zróżnicowanie w doborze materiału stosowanego w różnych częściach budowli. Ich najważniejsze fragmenty zawierają najbardziej jednorodny materiał danej odmiany. Od powyższej zasady odbiegają mury najstarszej części klasztoru Dominikanów, co pozwala wnioskować o pochodzeniu kamiennego materiału z różnych budowli zniszczonych wskutek nieznanego dziś kataklizmu. Rekonstrukcje architektoniczne uwzględniające objętość użytego materiału pozwalają na ocenę wielkości wyrobisk potrzebnych do jego uzyskania, a wymiary detali architektonicznych wskazują na wykorzystanie występowania piaskowców istebniańskich w formie odrębnych skałek.
Authors and Affiliations
Jan BROMOWICZ, Janusz MAGIERA
Keywords
Related Articles
- EP ID EP64643
- DOI -
- Views 37
- Downloads 0
MOŻLIWOŚCI IDENTYFIKACJI PIERWIASTKÓW ZIEM RZADKICH ZA POMOCĄ PODRĘCZNEGO SPEKTROMETRU XRF W RDZENIACH WIERTNICZYCH Z SYENITOWEGO MASYWU EŁKU (OTWÓR EŁK IG 3, NE POLSKA)
. Celem badań z użyciem podręcznego spektrometru XRF była ocena zawartości metali ziem rzadkich (REE) występujących w obrębie karbońskiego syenitowego masywu Ełku, usytuowanego w obrębie prekambryjskiego podłoża kratonu...
THE PROSPECTIVE COMPLEXES FOR CO[sub]2[/sub] STORAGE IN THE BASEMENT OF THE CARPATHIAN FOREDEEP BETWEEN CRACOW AND RZESZÓW
The paper deals with the possibility of carbon dioxide storage in the Outer Carpathians and the Carpathian Foredeep between Kraków and Rzeszów. The analysis of the geological structure has revealed the following potentia...
Nanoplankton wapienny i okrzemki środkowego miocenu w rejonie Buska i Kazimierzy Wielkiej (północna część zapadliska przedkarpackiego)
Na podstawie wyników szczegółowej analizy zespołów nanoplanktonu wapiennego występującego w profilach badawczych otworów wiertniczych wykonanych w rejonie Buska, w północnej części zapadliska przedkarpackiego, określono...
DETERMINATION OF A BOTTOM LAYER OF ORGANIC SOIL USING GEOPHYSICAL METHODS AT TWO TEST SITES ON THE POLISH LOWLAND
In this paper the problem of registration of the physical image of organic soils by using chosen geophysical methods was presented. Three geophysical methods were applied to investigate the problem: ground penetrating ra...
Occurrence of thermal and mineralized waters as an opportunity for development of therapeutic resorts as the touristic attractions in Warsaw region
The thermal and mineralized waters in the subsurface of Sulejówek, Józefów, and Otwock towns of the Warsaw region have been analyzed. An initial assessment of the utilization of such waters based on deep boreholes an...