BADANIA PROWENIENCYJNE W EUROPIE I STANACH ZJEDNOCZONYCH
Journal Title: Muzealnictwo - Year 2015, Vol 56, Issue
Abstract
Słowo „proweniencja” określające dzieje własności dzieł artystycznych, etymologicznie wywodziło się z łaciny i przyswojone w języku polskim oznaczało „pochodzenie” lub „dochód”. W kontekście dzieła sztuki oba te znaczenia wykazują swoistą korelację – im lepiej udokumentowane pochodzenie, tym większa wartość dzieła, wpływająca na jego cenę rynkową i znaczenie naukowe. Celowe fałszowanie proweniencji wypływało z chęci zysku, zainteresowania potencjalnego nabywcy przedmiotem sprzedaży, podbicia ceny, lub ukrycia prawdziwych losów dzieła. Błędne odczytanie znaków własnościowych zafałszowywało ją nieświadomie. Badania proweniencyjne zyskały ogromne znaczenie w przypadkach dotyczących wojennych konfiskat, grabieży, kradzieży i przemieszczeń, w wyniku których dzieła zatraciły swoje pochodzenie. Potrzeba często żmudnych badań, by przywrócić im ich historię. Nierozwiązane w pełni sprawy likwidacji skutków II wojny światowej w zakresie dóbr kulturalnych powróciły w latach 90. XX w., pod wpływem nacisków lobby żydowskiego. Podczas konferencji w Waszyngtonie (1998), Wilnie (2000) i Pradze (2009) uchwalono deklaracje wzywające muzea do przejrzenia zbiorów pod kątem muzealiów o niejasnym pochodzeniu lub mające lukę w swojej historii w latach 1933–1945. W 2000 r. Stowarzyszenie Muzeów Amerykańskich wydało podręcznik badań proweniencyjnych, a od 2003 r. na portalu internetowym The Nazi-Era Provenance muzea amerykańskie mogły zamieszczać wyniki tych badań. W Europie, w tym także w Polsce, powstały ośrodki rejestrujące, opracowujące i poszukujące straty wojenne oraz prowadzące w tym kontekście badania proweniencyjne. Skomplikowane losy polskich zbiorów w czasie II wojny światowej i po niej rzutują na zakres i potrzebę takich badań. Przywożone z niemieckich składnic rewindykowane przedmioty, nierozpoznane, zatracały swoją proweniencję. Dotykało to również dzieł wypożyczanych do dekoracji urzędów i przemieszczanych bez zgody właściciela. Przykładami rzetelnych badań proweniencyjnych są ostatnio wydawane katalogi zbiorów muzealnych i kolekcji prywatnych.
Authors and Affiliations
Maria Romanowska-Zadrożna
Keywords
Related Articles
- EP ID EP187025
- DOI -
- Views 51
- Downloads 0
„ROMANTYCY” w TATE BRITAIN
ODBIORCY W PROCESIE PROJEKTOWANIA CYFROWEJ USŁUGI DLA MUZEÓW
Artykuł przedstawia działania podjęte i zlecone przez Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów (NIMOZ) w zakresie zdefiniowania odbiorców internetowej oferty muzeów oraz rozpoznania ich potrzeb. W związku z przyg...
MICH(A)EL MANN WIELKI MISTRZ MINIATUROWYCH DZIEŁ XVI–XVII WIEKU
Wśród różnych rodzajów dzieł sztuki oraz wyrobów rzemiosła artystycznego bez trudu odnaleźć można również taki, który odnosi się do wykonanej w XVI i XVII w. grupy klasycznych obiektów, ale w wydaniu miniaturowym, w tym...
Professor Lech Krzyżaniak (1940 – 2004)
Virtual Museums of Lesser Poland – Assorted Dimensions of Digitalisation