Bromian(V) potasu – frakcja wdychalna. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Apply

Bromian(V) potasu – frakcja wdychalna. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Journal Title: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy - Year 2018, Vol 34, Issue 2

Abstract

Bromian(V) potasu jest krystalicznym ciałem stałym, rozpuszczalnym w wodzie, bez smaku i zapachu. Jest on silnym utleniaczem ulegającym redukcji do bromku. W przeszłości bromian(V) potasu był często stosowany jako substancja dodatkowa do żywności, m.in. do mąki w procesie wypieku chleba, w procesie słodowania piwa, w produkcji niektórych gatunków sera oraz jako dodatek do past rybnych. Był również stosowany w przemyśle kosmetycznym. Obecnie w Polsce i w innych państwach obowiązuje zakaz stosowania tego związku jako substancji dodatkowej do żywności oraz jako składnika kosmetyków. Bromiany są obecne jako produkty uboczne w wodzie wodociągowej uzdatnianej poprzez ozonowanie wód powierzchniowych. Narażenie zawodowe na bromian(V) potasu może występować podczas produkcji i stosowania tej substancji. W Polsce około 1 160 osób było zawodowo narażonych na ten związek w 2016 r. Bromian(V) potasu był przyczyną wielu ostrych zatruć przypadkowych i rozmyślnych, nierzadko zakończonych zgonem. W symptomatologii ostrego zatrucia bromianem(V) potasu drogą doustną zwrócono uwagę na: zaburzenia żołądkowo-jelitowe, nieodwracalną utratę słuchu i ostrą niewydolność nerek związaną z rozwojem zespołu hemolityczno-mocznicowego. W dostępnym piśmiennictwie nie ma informacji na temat przewlekłych zatruć ludzi tym związkiem i badań epidemiologicznych. Na podstawie wartości median dawek śmiertelnych u gryzoni bromian(V) potasu można sklasyfikować jako substancję toksyczną. Do szkodliwych skutków działania związku należy zaliczyć: uszkodzenie błony śluzowej przewodu pokarmowego, uszkodzenie komórek nabłonka kanalików nerkowych i zwyrodnienie komórek słuchowych ucha wewnętrznego. W badaniach przeprowadzonych w warunkach in vitro i in vivo nie wykazano działania, odpowiednio: drażniącego i żrącego oraz uczulającego tego związku. W warunkach narażenia podprzewlekłego i przewlekłego u gryzoni bromian(V) potasu zaburzał czynność wątroby i nerek oraz uszkadzał nabłonek kanalików nerkowych. Związek ten działał mutagennie i klastogennie. Indukował: mutacje punktowe, strukturalne aberracje chromosomowe, mikrojądra, a także uszkadzał DNA na drodze oksydacyjnych modyfikacji dezoksyguanozyny do 8-hydroksy-2'-dezoksyguanozyny i powodował pęknięcia nici DNA. Bromian(V) potasu indukował nowotwory u gryzoni i wywierał działanie promocyjne w stosunku do znanych kancerogenów. Obok zmian przednowotworowych w postaci ognisk dysplastycznych i nerkowych komórek nowotworowych wywoływał takie lite nowotwory, jak: gruczolaki i gruczolakoraki w nerkach i tarczycy oraz międzybłoniaki otrzewnej i osłonki pochwowej jąder. W Unii Europejskiej zaklasyfikowano bromian(V) potasu do substancji rakotwórczych kategorii zagrożenia 1.B, a w IARC do czynników o przypuszczalnym działaniu rakotwórczym na ludzi kategorii zagrożenia 2.B. Nie wykazano istotnego wpływu związku na rozrodczość i ontogenetyczny rozwój potomstwa. Podstawą wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) dla bromianu(V) potasu były wyniki badań doświadczalnych na szczurach, samcach, narażanych na ten związek. Jako podstawę proponowanej wielkości narażenia zawodowego przyjęto nefrotoksyczne działanie związku w doświadczeniu podprzewlekłym. Do obliczenia wartości NDS zastosowano wartość NOAEL oraz 5 współczynników niepewności o łącznej wartości 24. Wartość NDS dla bromianu(V) potasu zaproponowano na poziomie 0,44 mg/m3. Wielkość ryzyka raka nerki i raka tarczycy w warunkach narażenia wynosi – odpowiednio – 2,2 · 10-3 oraz 0,6 · 10-3. Nie ma podstaw do wyznaczenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) oraz dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB). Proponuje się oznaczenie związku „Carc. 1B” – substancja rakotwórcza kategorii zagrożenia 1.B.<br/><br/>

Authors and Affiliations

Andrzej Starek

Keywords

EP ID EP346468
DOI -
Views 86
Downloads 0