Człowiek, zwierzę i zwierciadło. Genealogia ludzkiego Ja według Helmutha Plessnera i Jacquesa Lacana
Journal Title: Ruch Filozoficzny - Year 2017, Vol 73, Issue 3
Abstract
W artykule porównuję ze sobą koncepcje ludzkiego Ja Helmutha Plessnera tkwiącą u podstaw jego antropologii filozoficznej oraz wczesną teorię „stadium lustra” Jacquesa Lacana Obaj ci autorzy powołują się na eksperyment Köhlera, który polegał na obserwacji odmiennej reakcji dziecka i szympansa na swój lustrzany obraz. Wyciągają jednak z tego odmienne ontologiczne konsekwencje. Plessner twierdzi, że dziecko rozpoznając obraz w lustrze jako własny i kształtując wyobrażenie siebie jako Ja, dopuszcza możliwość jego zastąpienia przez inne Ja na poziomie funkcji społecznych jakie pełni. Zarazem jednak wie, że w sensie dosłownym nikt jego indywidualnego Ja nie zastąpi. Lacan natomiast twierdzi, że wyobrażenie siebie jako Ja jest symptomem obronnym, który stanowi alternatywę dla poczucia pokawałkowania własnego ciała, doświadczanego przez dziecko w najwcześniejszej fazie swego życia (tzw. Ja idealne). To wyobrażenie przy tym nie jest czymś, co raz ustalone, jest dane raz na zawsze, ale podlega groźbie rozpadu i regresu na ten wczesny etap. Wymownie świadczy o tym passage au acte w przypadku psychotyków, w którym w wybuchu niepochamowanej agresji następuje całkowity rozpad Ja. Tę możliwość rozpadu Ja, wzgl. przyjecia przez nie patologicznie rozdętej postaci, jak ma to miejsce w przypadku psychotyków, zapoznaje Plessner w swojej koncepcji.
Authors and Affiliations
Paweł Dybel
Keywords
Related Articles
- EP ID EP321628
- DOI 10.12775/RF.2017.023
- Views 49
- Downloads 0
Zum Problem des modernen Menschen. Vom Gesichtspunkt des genetischen Zugangs
Kant’s mature work on the conflict of the faculties includes a theory of the basic establishment of philosophy as an institution embedded in the hierarchical structure of the four faculties in university and touched by t...
Heidegger: metafizyka czy hermeneutyka?
Pytany po wojnie o rozumienie człowieczeństwa, humanizmu, etyki, odpowiedzialności, Heidegger udzielił obszernej i wieloznacznej odpowiedzi w Liście o humanizmie. Dodatkowe objaśnienia zawarte są też i jego innych powoje...
Donna J. Haraway, Staying with the Trouble. Making Kin in the Chthulucene, Duke University Press Duke University Press, Durham, Londyn 2016, ss. 296
-
Propositional Revelation and the Deist Controversy: A Note
In this short paper, I address the question of how propositional revelation was understood by thinkers involved in the Deist controversy in Early Modern Britain and Ireland. I argue that, characteristically for the time,...
Giorgio Agamben – o rehabilitacji możności w etyce
-