Dlaczego warto ocalić dwór w krajobrazie. O ochronie założeń dworskich i pałacowych na wybranych przykładach z Polski południowej
Journal Title: Topiarius. Studia krajobrazowe - Year 2017, Vol 2, Issue 0
Abstract
Przedmiotem rozważań jest rezydencja ziemiańska i otaczający ją krajobraz. Rezydencja rozumiana jako zespół dworski czy pałacowy – wielkoskalowa kompozycja przestrzenna. Zespoły te są cennym elementem dziedzictwa kulturowego, obecnie w dużym stopniu utraconym. Ukształtowanie terenu, układ hydrograficzny i roślinność, mają znaczenia w przypadku ich lokalizacji, ale na specyfikę krajobrazu wpływ ma też własność i kontekst krajobrazowy. W Polsce południowej, w Galicji pod zaborem austriackim, była bardzo rozdrobniona własność ziemska, zarówno chłopska, jak i szlachecka. Często w jednej miejscowości był więcej niż jeden dwór. Pałace, dwory, dworki i folwarki, większe, mniejsze, w różnych stylach wpisywały się w galicyjski krajobraz, wiejski czy małomiasteczkowy, z charakterystycznymi elementami – aleją, szpalerem czy zwartą zielenią parku. Dzisiaj tylko te mocno eksponowane obiekty najczęściej na skarpie nadrzecznej dają się zauważyć w panoramach, część przez korony drzew prześwituje w widoku z drogi. W artykule zaprezentowano krajobraz dworski historyczny i współczesny. Wskazano jego wartości i zagrożenia na jakie jest obecnie narażony. Scharakteryzowano cechy typowe dla obiektów, omówiono wyróżniki krajobrazu. Zagadnienia opisano na przykładzie wybranych obiektów.
Authors and Affiliations
Agata Zachariasz
Krajobraz Polski – czyli jaki?
Autorzy w nieco polemiczny sposób starają się w prezentowanym referacie wykazać, że pojęcie „krajobraz polski” samo w sobie jest wprost niedefiniowane, a każda próba jego „opisania” musi – w konsekwencji – prowadzić do c...
Stan zachowania świeckiego budownictwa drewnianego w województwie podkarpackim
Stan zachowania świeckiego budownictwa drewnianego w województwie podkarpackim jest recenzowaną monografią, o tematyce dotyczącej „natury i kultury drewna”, które pomimo współczesnych przekształceń, jest ciągle obecne w...
Rytm i symetria w sztuce Kerali
Dalekie, archaiczne cywilizacje mają swoją symboliczną moc. W hinduskiej sztuce stanu Kerala zachwyca bogactwo drewnianej, tradycyjnej architektury powstałej na tle niezwykłego nadmorskiego krajobrazu. Tam przez wieki ro...
Rewitalizacja krajobrazu muzeum kultury ludowej w Kolbuszowej
Tematem studium jest krajobraz kulturowy i naturalny Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Zarówno elementy kulturowe jak i przyrodnicze tworzą spójne wnętrza wiejskiego krajobrazu. Walory te zostały udokumentowane podcz...
Prawna ochrona drzew i krzewów na terenach zieleni po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej
Podstawowe zasady prawnej ochrony terenów zieleni i zadrzewień, zawarte w ustawie z dnia 14 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, były w latach 1991-2015 wielokrotnie zmieniane, w tym m.in. w związku z wyrokami Trybunału...