Dopytywanie Piotra Skargi, czyli próba opisania strategii postępowania wobec protestantów proponowanej przez Jezuitę
Journal Title: Litteraria Copernicana - Year 2015, Vol 15, Issue 1
Abstract
W tekście Dopytywanie Piotra Skargi, czyli próba opisania strategii postępowania wobec protestantów proponowanej przez Jezuitę zostaje podjęta próba opisu kształtowanego przezeń stosunku do przedstawicieli reformacji. Dla Skargi reformatorzy to bezwyjątkowo „heretycy”. Analizowane są teksty do różnych adresatów kierowane, w odmiennych historycznych i społecznych kontekstach powstałe, aby niejako sprawdzić, czy postawa zajmowana w tekstach ma znamiona stałości, czy też wynika z kontekstu jego wypowiedzi. Czytany jest więc tekst stricte polityczny, adresowany do szlachty: Kazania sejmowe; Kazania na Niedzielę i Święta to utwór formatywny dla diecezjalnego duchowieństwa; Wsiadane na wojnę jest kazaniem adresowanym do wojska i monarchy; implikowany adresat Wzywania do pokuty to – wedle projektu Skargowskiego – szeroka publiczność czytająca. Dotychczasowe odczytania propozycji Skargi wobec „heretyków” (zarówno za jego czasów, jak i na przestrzeni dziejów) dosyć jednoznacznie wskazywały na zdecydowanie agresywną postawę Jezuity, ciężko zapracowującego na niezbyt chlubne imię „podżegacza” (turbator rei publicae). Wykorzystawszy metodę close rading, Koehler próbuje zdiagnozować, czy owe opisy dyskursu skargowskiego pokrywają się z tym, co i w jaki sposób wypowiada pisarz w rzeczonych tekstach. Otrzymujemy więc w konsekwencji portret Skargi jako autora zawzięcie walczącego i zwalczającego „herezję”, ale zarazem jednak legalistę, który dobro wspólne czy bonum rei publicae stawia wyżej niż wojnę religijną.
Authors and Affiliations
Krzysztof Koehler
Keywords
Related Articles
- EP ID EP191437
- DOI 10.12775/LC.2015.006
- Views 141
- Downloads 0
"Poezje" Serockiego – muzyczny portret "Twarzy" Różewicza
Tadeusz Różewicz celowo unikał w swojej twórczości motywów muzycznych, jednak liczni polscy kompozytorzy z różnych pokoleń umuzyczniają jego lirykę. W 1969 roku Kazimierz Serocki napisał cykl pieśni (na sopran i zespół k...
Jerzy Starnawski (27 II 1922–9 XI 2012)
Profesor Jerzy Starnawski urodził się w Guzówce na Lubelszczyźnie 27 lutego 1922 roku jako syn Tadeusza i Marii z Kuczyńskich. W roku 1931 jego rodzina przeniosła się do Lublina. W mieście tym chodził do Gimnazjum i Lice...
Erik Hayot, On Literary Worlds, Oxford University Press, Oxford–New York 2012, ss. 202
Powszechne jest w środowisku literaturoznawczym przekonanie o nieprzystawalności dwóch pól – historii i teorii literatury. Zarazem możemy odnaleźć nawet w polskim dyskursie wiele przykładów, gdy teoria w realny sposó...
Autor wirtualny
Artykuł przynosi rozwinięcie koncepcji autora wirtualnego, która została zaproponowana podczas dyskusji z Tomaszem Szymonem Markiewką opublikowanej w „Przestrzeniach Teorii”. Punktem wyjścia jest częściowa obrona konce...
Czy James Bond nie dorasta do pięt Achillesowi? Czyli po co komu krytyka literacka
W artykule autor rozważa funkcje krytyki literackiej w dzisiejszym społeczeństwie. Przy tej okazji porusza kilka tradycyjnych problemów, które przedstawia w nowych kontekstach, m.in. relacji między kulturą wysoką i niską...