Dwadzieścia lat później. O jednym z sygnałów zmiany obyczajowej w Ruandzie w świetle relacji Jana Czekanowskiego (1882–1962) i Leona Sapiehy (1883–1944)
Journal Title: Laboratorium Kultury - Year 2017, Vol 6, Issue
Abstract
Na początku XX w. Jan Czekanowski brał udział w wielkiej ekspedycji naukowej, której celem było poznanie terenów niemieckiej Afryki Wschodniej. Jego relacje z tej wyprawy do dzisiaj nie zostały w całości udostępnione w języku polskim, mimo że stanowią ważny materiał do badań kultury plemion zamieszkujących te obszary. Autorka, wychodząc od analizy tłumaczonych fragmentów Forschungen im Nil-Kongo-Zwischengebiet, sięga do oryginału i odnajduje szerszy kontekst dla badawczych konstatacji Czekanowskiego. Interesują ją zmiana kulturowa, dokonująca się na terenach Ruandy-Burundi, możliwa do prześledzenia dzięki istnieniu dwóch relacji oddalonych od siebie o 20 lat – wspomnianego sprawozdania Czekanowskiego, antropologa i uczonego, oraz pochodzących z lat 30. XX w. wspomnień Leona Sapiehy, polskiego arystokraty i podróżnika. Profilem do prześledzenia tej zmiany są modyfikacje w zakresie obyczajów kobiet z plemion Watussi i Bahutu. Konfrontacja obu przekazów, pisanych dla różnych celów i w różnych poetykach, pozwala postawić pytanie o kondycję tradycyjnej i współczesnej antropologii.
Authors and Affiliations
Ewa Kosowska
Do ut des. Teoria daru Marcela Maussa a biologia współpracy
Artykuł podejmuje próbę reinterpretacji teorii daru Marcela Maussa poprzez odwołanie do współczesnych rozstrzygnięć nauk przyrodniczych – biologii ewolucyjnej, neuronauki i psychologii ewolucyjnej. Przypomina główne zało...
Whisky oraz smoking jako narzędzia etnografa i antropologa. Jan Czekanowski w służbie jego książęcej mości
W 1907 r. odbyła się niemiecka wyprawa naukowa, mająca na celu zbadanie słabo wówczas znanej części Afryki Środkowej. Była to zarazem pierwsza pozaeuropejska wyprawa Jana Czekanowskiego, który pełnił w niej funkcje etnog...
Laboratorium w pracowni: Dar. Szkice A.D. 2016. Drugi rekonesans
Artykuł stanowi analizę i interpretację prac przygotowanych przez studentów katowickiej Akademii Sztuk Pięknych w ramach projektu „Dar. Szkice A.D. 2015”. Twórczość artystyczna została w tym przypadku potraktowana jako s...
Jan Karłowicz a sprawy litewskie
Stosunki polsko-litewskie na przełomie XIX i XX w. uznać można za napięte, jednak ich ocena byłaby uproszczona, gdybyśmy sprowadzili je tylko do sporów i pogłębiających się konfliktów. Istniał jeszcze inny nurt. Znalazło...
Wokół “chaty polskiej”. Kilka uwag na marginesie tekstów Jana Aleksandra Karłowicza i Kazimierza Mokłowskiego
Artykuł stanowi próbę porównania dwóch dzieł dotyczących budownictwa mieszkalnego – Chaty polskiej Jana Aleksandra Karłowicza oraz Sztuki ludowej w Polsce Kazimierza Mokłowskiego. Deklarowana przez Mokłowskiego inspiracj...