EGZEKUTIVNE FUNKCIJE KOD INSTITUCIONALIZOVANE DECE BEZ RODITELJSKOG STARANJA
Journal Title: Multidisciplinarni Pristupi u Edukaciji i Rehabilitaciji - Year 2022, Vol 4, Issue 4
Abstract
Institucionalno zbrinjavanje dece bez roditeljskog staranja predstavlja značajan faktor rizika za socioemocionalni i kognitivni razvoj. Imajući u vidu da su ranije studije uglavnom bile usmerene na izučavanje karakteristika ponašanja, afektivne vezanosti, pažnje, govorno-jezičkih sposobnosti i intelektualnog funkcionisanja, cilj ovog pilot istraživanja je da se utvrdi nivo razvoja egzekutivnih funkcija (EF) kod institucionalizovane dece tipičnih intelektualnih sposobnosti. Uzorkom je obuhvaćeno dvadeset četvoro dece, oba pola (58,3% dečaka; N=14), uzrasta 8-15 godina (AS=13,5; SD=1,64). Za procenu EF primenjena je BRIEF skala (Behavior Rating Inventory of Executive function), a rezultati su analizirani u odnosu na norme date u priručniku. Dobijeni rezultati ukazuju na to da deca koja žive u instituciji pokazuju značajna odstupanja u nivou razvoja gotovo svih procenjenih aspekata EF, i to između 25% i 83% dece u zavisnosti od subskale. Klinički značajne vrednosti manifestuju se kako u domenu regulacije ponašanja, tako i u oblasti metakognicije koja, sudeći po rezultatima (oko 70% dece odstupa minimum 1,5 SD od proseka), predstavlja oblast koja je posebno osetljiva na uticaj institucionalnog okruženja. U oblasti metakognitivnih sposobnosti najizraženije teškoće detektuju se na subskali kojom se procenjuju planiranje i organizacija (83,3%), a u oblasti bihejvioralne regulacije u domenu mogućnosti fleksibilne izmene ponašanja (70,8%). Uočena je tendencija postizanja lošijih rezultata kod dece koja su u domskom smeštaju do godinu dana u odnosu na decu koja duže borave u domu, a ta razlika je i statistički značajna u domenu fleksibilnosti ponašanja (p=0,033). Kod dece koja žive u instituciji nisu utvrđene polne razlike u nivou razvoja EF. Imajući u vidu značaj EF za socioemocionalno funkcionisanje, adaptivno ponašanje i akademski uspeh, neophodno je sistemski uvrstiti različite programe stimulacije koji bi bili usmereni na razvoj metakognitivnih i regulatornih sposobnosti dece koja žive u instituciji.
Authors and Affiliations
Milica Gligorović, Nataša Buha
Keywords
Related Articles
- EP ID EP716298
- DOI https://doi.org/10.59519/mper4001
- Views 68
- Downloads 0
A BRIDGE BETWEEN WORLDS: COMMUNICATION BETWEEN PARENTS AND A DEAF CHILD
With the birth of a child, parents are also born. Parents and children develop, grow, learn and make mistakes together. There is no manual to indicate whether parents are making mistakes in raising another being, nor is...
THE EFFECTS OF SWIMMING ON BODY POSTURE IN PRESCHOOL AGE CHILDREN
In this study we analyzed the effects of swimming on the posture of preschool children. The sample for this study consisted of 153 preschool boys and girls children aged 4-6 years (standard deviation= 1.1 years) living i...
INKLUZIJA U VISOKOM OBRAZOVANJU: PERSPEKTIVE I IZAZOVI PRIMJER UNIVERZITETA U SARAJEVU
Posljednju dekadu svjedočimo sve prisutnijem diskursu koji zagovara jednako pravo na obrazovanje. Najglasniji u tom diskursu su zagovornici deinstitucionalizacije djece s invaliditetom, te jačanja podrške u formalnom ob...
ISKUSTVA PRUŽANJE PSIHOSOCIJALNE PODRŠKE RODITELJIMA DJECE I MLADIH OSOBA S TEŠKOĆAMA U RAZVOJU
Psihosocijalna podrška je socijalna usluga koja podrazumijeva psihosocijalnu rehabilitaciju koja potiče razvoj kognitivnih, funkcionalnih, komunikacijskih ili socijalnih vještina korisnika. Može se pružati individualno...
GRAPHOMOTOR SKILLS IN PRESCHOOL-AGED CHILDREN
Mastering writing skills is preceded by a significant developmental pathway of graphomotor abilities, which starts early in childhood. Considering that graphomotor ability and visual perception are prerequisites for mast...