Fazy erozji wąwozowej na Wyżynie Lubelskiej i Roztoczu
Journal Title: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio B - Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia - Year 2014, Vol 0, Issue 1
Abstract
W pracy dokonano przeglądu dotychczasowych studiów nad historyczną erozją wąwozową na Lubelszczyźnie i podsumowano wyniki najnowszych badań w kilku wąwozach na Wyżynie Lubelskiej i Roztoczu. Stwierdzono, że w obszarach lessowych regionu lubelskiego rozwój wąwozów przebiegał etapami, niemal „skokowo”, zaś fazy erozji przeplatały się z fazami stabilizacji. Początek rozwoju wąwozów był synchroniczny z początkiem osadnictwa i rolnictwa w danym terenie, zaś późniejsze fazy erozji wąwozowej były zbieżne w czasie z okresami intensyfikacji osadnictwa i gospodarki rolnej. Do rozwoju wąwozów przyczyniała się także intensywna gospodarka leśna, prowadzona w sposób rabunkowy. Fazy stabilizacji form wąwozowych związane są z ograniczeniem lub zaniechaniem uprawy roli w zlewniach oraz porzuceniem dróg gruntowych. Wyróżniono sześć faz erozji wąwozowej, odpowiadających głównym fazom osadniczym w obszarach lessowych regionu lubelskiego. Są to: neolit, epoka brązu, wczesna epoka żelaza, średniowiecze (XI–XIV w.), synchroniczny z małą epoką lodową okres gospodarki folwarcznej, druga połowa XIX w. do połowy XX w. Nie wszystkie fazy zaznaczyły się we wszystkich badanych obszarach z powodu asynchronicznej działalności człowieka w poszczególnych badanych zlewniach. Potwierdzono pogląd, że większość systemów wąwozowych rozwinęła się w ostatnim tysiącleciu, ponadto we wszystkich badanych obiektach główna faza erozji wąwozowej miała miejsce w małej epoce lodowej, zwłaszcza w jej fazie wstępującej. Na przyspieszoną trzebież lasów oraz intensyfikację uprawy zbóż na eksport i użytkowanie dróg gruntowych nałożyły się w tym czasie zmiany klimatyczne, związane z większą częstością i intensywnością spływów roztopowych i deszczowych. Stwierdzono, że w skali długookresowej (tysiącleci i stuleci) fazy rozwoju wąwozów są synchroniczne z wylesieniem i rozwojem rolnictwa. W skali krótkookresowej (lat i dziesięcioleci) zaznacza się wyraźniej wpływ zjawisk pogodowych i warunków klimatycznych.
Authors and Affiliations
Jan Rodzik, Józef Superson, Wojciech Zgłobicki, Markus Dotterweich, Anne Schmitt
Keywords
Related Articles
- EP ID EP165477
- DOI 10.17951/b.2014.69.1.149
- Views 43
- Downloads 0
Ways to Counteract the Negative Effects of Overtourism at Tourist Attractions and Destinations
Nadmierna koncentracja ruchu turystycznego (overtourism) prowadzi do zatłoczenia atrakcyjnych miejsc oraz przereklamowania i agresywnej komercjalizacji, co obniża poziom estetycznych doznań turystów i skutkuje degradacją...
Synoptyczne uwarunkowania napływu mas powietrza arktycznego i zwrotnikowego nad Lubelszczyznę.
The aim of the study is to characterize the frequency and determinants of the synoptic conditions of advection of arctic and tropical air masses over the Lublin region. Their occurrence in the regional scale in the years...
Zagroda edukacyjna jako nowy produkt turystyczny (przykład województwa podkarpackiego)
One of the latest initiatives in rural areas is an educational farm whose main mission is to educate by promoting greater awareness of the village’s cultural and natural values. The offer of educational farms can be attr...
Regiony turystyczne a regiony polityczne. Polityka regionalizacji
Tourist regions are subjects of scientific studies, useful in the description of tourist space and tools of effective destination management as well. Artificial by nature they are intentionally created on the basis of ar...
Gazele biznesu jako probierz poziomu rozwoju gospodarczego aktualnych i potencjalnych ośrodków wzrostu w województwie podkarpackim
The aim of the article is to assess the degree of diversification of the activity of rapid-growth firms (gazelles) in the towns of Podkarpackie region, especially in those urban centres, which are indicated in the region...