GRANICE DOZWOLONEGO DYSKURSU ANTYRELIGIJNEGO W II RZECZYPOSPOLITEJ. UWAGI DO ORZECZENIA SĄDU NAJWYŻSZEGO Z 5 LIPCA 1938 R. I JEGO AKTUALNOŚĆ DZISIAJ

Apply

GRANICE DOZWOLONEGO DYSKURSU ANTYRELIGIJNEGO W II RZECZYPOSPOLITEJ. UWAGI DO ORZECZENIA SĄDU NAJWYŻSZEGO Z 5 LIPCA 1938 R. I JEGO AKTUALNOŚĆ DZISIAJ

Journal Title: Studia z Prawa Wyznaniowego - Year 2010, Vol 13, Issue 13

Abstract

Orzecznictwo Sądu Najwyższego doby międzywojennej cechowało się wysokim poziomem merytorycznym, opartym niejednokrotnie na wielostronnych porównaniach stanów normatywnych szeregu prawodawstw. Nie wszystkie orzeczenia wydane zostały jednak z taką samą pieczołowitością. Jednym z orzeczeń, które zasługuje na uwagę, jest wyrok SN z 5 lipca 1938, w którym Sąd Najwyższy podtrzymał stanowisko sądu drugiej instancji, skazujące oskarżonego z przepisu art. 174 k.k.: “Kto bluźni Bogu podlega karze więzienia do lat 5”. Oskarżony był tłumaczem francuskiej książki wolnomyśliciela, podważającej bóstwo Jezusa. Użycie przez niego w tłumaczeniu słów “gbur” i “awanturnik” zostało uznane za bluźnierstwo. Sąd Najwyższy dokonał co najmniej dwóch błędów w swoim rozumowaniu: po pierwsze nie nie zostało ustalone, czy jako tłumacz autor wykonując swój zawód zgodnie z prawidłami sztuki popełnił pomocnictwo czy też uznając tłumaczenie za osobny wyraz na gruncie prawa autorskiego – przestępstwo zupełnie inne od tego, jakie w świetle prawa polskiego popełnił francuski autor. Po drugie nie została przeprowadzona próba wzajemnego ważenia zasad: wolności religijnej oraz wolności słowa. Orzeczenie SN, jakkolwiek mogłoby zostać sformułowane znacznie lepiej, z pewnością wyszło naprzeciw społecznemu poczuciu sprawiedliwości. Czytając analizowane orzeczenie można odnieść wrażenie, że wyrok skazujący „musiał zapaść”, a sposób, w jaki przebiegała argumentacja, nie był najważniejszy. Niezależnie od tych uchybień, na gruncie obecnie obowiązującego k.k. (art. 196) po dziś dzień zachowuje aktualność myśl przewodnia tezy orzeczenia SN, która brzmi: Ustawodawstwo polskie nie zabrania ani wywodów, niezgodnych z (…) religią, ani nawet zaprzeczających istnieniu Boga, byle tylko owe wywody nie stanowiły bluźnierstwa czyli uwłaczaniu Bogu, „naruszenia czci należnej Bogu” w postaci obelgi, szyderstwa, urągania i innych zniewag (…).

Authors and Affiliations

Maciej Mikuła

Keywords

Ogólnopolskie sympozjum naukowe pt. Prawo do prywatności w Kościołach i innych związkach wyznaniowych: od tajemnicy duszpasterskiej do ochrony danych osobowych, Warszawa, 15 marca 2018 r.

Sprawozdanie

Międzynarodowa konferencja naukowa pt. Religion, Cooperation, and Conflict in Diverse Societies, Lozanna (Szwajcaria), 4-7 lipca 2017 r.

Sprawozdanie

EP ID EP97752
DOI -
Views 229
Downloads 0