II Koncert fortepianowy Andrzeja Nikodemowicza – poszukiwanie oryginalnego brzmienia
Journal Title: Edukacja Muzyczna - Year 2017, Vol 12, Issue 0
Abstract
Koncerty fortepianowe polskiego kompozytora Andrzeja Nikodemowicza (1925–2017) należą do późnego, dojrzałego okresu jego twórczości. Omówiony w niniejszym artykule II Koncert fortepianowy powstał w roku 2002 i jest de facto pierwszym autonomicznym koncertem skomponowanym na fortepian przez tego twórcę, ponieważ jego I Koncert fortepianowy (1994) jest przeróbką własnego Koncertu skrzypcowego z roku 1973. Utwór rodził się w poczuciu stabilizacji i pełnej wolności twórczej. Kompozytor, mieszkając od 1980 roku w Polsce, w Lublinie, nie odczuwał już presji psychicznej, która towarzyszyła mu wcześniej, kiedy przebywał we Lwowie. Ze względu na panujący tam system polityczny większość dzieł, jakie powstały we Lwowie, nie miała żadnych szans na wykonanie. W zakresie formalnym w II Koncercie fortepianowym kompozytor zrezygnował z klasycznej formy trzyczęściowej i preferowanego w wielu swoich kompozycjach układu symetrycznego na rzecz formy szeregowej. II Koncert fortepianowy uwidacznia nakładanie się dwóch tendencji związanych z zasadą kształtowania materiału muzycznego. Jedną z nich jest tradycja o korzeniach neoromantycznych, ekspresywno-liryczna, ale poddana znacznej transformacji własnej wizji, druga wykorzystuje energetykę rytmu i perkusyjne walory fortepianu. Kompozytor operuje silnie dysonującym 12-tonowym materiałem dźwiękowym oraz skomplikowanymi podziałami rytmicznymi, rytmami uzupełniającymi, tworzącymi gęstą strukturę dźwiękową. Ostatecznie zawierają one rozpoznawalny idiom stylistyczny, którego istotą jest liryzm i ekspresja. Jest on wynikiem permanentnej zmienności i różnorodności oraz zastosowania rozwoju na etapie mikroformy. Celem nadrzędnym techniki kompozytorskiej jest uzyskanie wysublimowanego brzmienia. Czynnik rozwojowy jest jedną z głównych cech stylu Andrzeja Nikodemowicza. The piano concertos by the Polish composer Andrzej Nikodemowicz (1925–2017) belong to the late and mature period of his creativity. The Piano Concerto no. 2 discussed in this article was composed in 2002 and is in fact the first autonomous concerto composed for the piano by this artist, as his Piano Concerto no.1 (1994) is a modification of his own Violin Concerto written in 1973. The piece was being conceived with a sense of stability and full creative freedom. Living in Poland, in Lublin since 1980, the composer no longer felt the psychological pressure that he had been experiencing during his stay in Lviv. Due to the regime ruling there, most of the works created in Lviv had no chance of being performed. As far as the structure is considered, in the Piano Concerto No. 2, the composer abandoned the classical three-movement structure and the symmetrical arrangement, which he had favoured in many of his compositions, in favour of the constrasting parts form. The Piano Concerto No. 2 makes apparent the overlapping of two trends connected with the rules of shaping musical material. One of them is a tradition with neo-romantic roots, expressive and lyrical, but undergoing a significant transformation of its own vision, the other uses the energy of the rhythm and the percussive properties of the piano. The composer uses a strongly dissonant 12-tone sound material and complex rhythmic divisions, complementary rhythms, thus creating a dense sound structure. Ultimately, they contain a recognizable stylistic idiom, the essence of which is lyricism and expression. It is the result of a permanent variability and diversity and the application of development at the microform stage. The major aim of the compositional technique is to achieve a sublime sound. The development factor is one of the main features of Andrzej Nikodemowicz’ style.
Authors and Affiliations
Ewa Nidecka
Keywords
Related Articles
- EP ID EP334468
- DOI 10.16926/em.2017.12.03
- Views 196
- Downloads 0
Tommaso Giordani’s Solo Sonatas for the English Guitar as an Example of Guitar Literature from the Second Half of the 18th Century
The present study aims to present six solo sonatas by Tommaso Giordani (ca. 1730–1806) as an example of guitar literature from the second half of the 18th century. These compositions were originally written for the Engli...
Asymilacja ludowych pierwowzorów w polskiej pieśni artystycznej – zarys problematyki
Głównym celem artykułu jest przedstawienie różnych sposobów funkcjonowania pieśni ludowych (głównie pieśni słowiańszczyzny) w polskiej pieśni artystycznej od momentu jej powstania (uznając za ojców pieśni polskiej S. Mon...
Wojciech Gurgul, Zofia Zdziennicka-Bergerowa. Wirtuozka cytry, kompozytorka i działaczka społeczna [Zofia Zdziennicka-Bergerowa. Zither Virtuoso, Composer and Social Activist], Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie 2023, ISBN 978-83-66536-88-2, pp. 156
Is a review of a scholarly monograph by Wojciech Gurgul entitled Zofia Zdziennicka-Bergerowa. Zither Virtuoso, Composer and So-cial Activist, which was released in 2023 under the imprint of the Publishing House of the Ja...
Wątki polskie w mszach Jana A. Maklakiewicza i Tadeusza Maklakiewicza
Przedmiotem artykułu są dwie msze z tekstem polskim, które – według typologii Stanisława Dąbka – reprezentują typ tzw. mszy polskiej, znamiennej dla twórczości polskich kompozytorów pierwszej połowy XX wieku. Autorka art...
An Outline of the Repertoire of Songs Created From Romanticism to Modernism by Slovak Composers Based on Foreign Language Poetry
This work shows a view of Slovak composers and their song production, with a focus on profane songs accompanied by piano for foreign-language texts written by German, Austrian, Hungarian, French, English, Italian, Polish...