JAK CZYTAĆ TEKST, KTÓRYM JEST CZŁOWIEK. GLOSY DO PLATONA, KAROLA WOJTYŁY I MARGARET ARCHER
Journal Title: Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne / Academic Journal of Sociology - Year 2015, Vol 10, Issue 1
Abstract
Według Platona, człowiek i państwo to ten sam tekst – pisany małymi lub dużymi literami. Teza ontologiczna: człowiek i państwo mają tę samą istotę. Teza metodologiczna: dwie różne metody „czytania” tekstu o człowieku i tekstu o państwie. Teza ontologiczna jest błędna, poprawna jest teza metodologiczna, implikuje ona jednak inną ontologię niż ta, którą głosi Platon. W pewien sposób uwaga Platońska antycypuje nowoczesny spór pomiędzy metodologicznym indywidualizmem a kolektywizmem. Krytyka alternatywy indywidualizm-kolektywizm Karola Wojtyły uwzględnia historyczny kontekst społeczeństwa, w którym zachodzi zjawisko alienacji. Rozwija personalistyczne rozumienie alienacji i proponuje sposoby jej praktycznego przezwyciężenia. Podstawowa kategoria etyki społecznej to kategoria uczestnictwa. Wojtyła analizuje społeczeństwo w aspekcie normatywnym, uczestnictwo polega na tym, że osoba współistniejąc i współdziałając z innymi, spełnia się jako osoba. Reinterpretuje marksistowską diagnozę alienacji: uczestnictwo jest przeciwieństwem alienacji. Margaret Archer podejmuje próbę zbudowania realistycznej teorii społecznej, która implikuje poprawną ontologię i nadaje się do użycia jako efektywne narzędzie badań socjologicznych. Teoria morfogentyczna/morfostatyczna przezwycięża atemporalną ontologię, jaką zakłada zarówno metodologiczny indywidualizm, jak i metodologiczny holizm. Uwzględnienie wymiaru czasu w zjawisku transformacji społecznej pozwala na badanie procesu transformacji zgodnie z jej czasowymi fazami. Analiza czynnika czasu ugruntowuje dualizm metodologiczny, wolny od wszelkiego typu konflacji w opisie struktury i działania na gruncie ontologii pluralistycznej, zgodnie z którą, sprawczość jest właściwością zarówno jednostek, jak i struktur.
Authors and Affiliations
Alfred Marek Wierzbicki
Keywords
Related Articles
- EP ID EP209597
- DOI -
- Views 56
- Downloads 0
Janusz Mariański, Godność ludzka w kontekście społecznym. Szkice ze społecznego nauczania Kościoła katolickiego, Gaudium, Lublin 2017, ss. 470
Godność ludzka badana i analizowana jest z różnych perspektyw naukowych, ale ze względu na silne powiązanie z prawami człowieka zajmują się nią zwłaszcza nauki o charakterze normatywnym. Sam autor opublikował już wcześni...
NIERÓWNOŚCI EGZYSTENCJALNE W ŚWIECIE A SZANSE ROZWOJOWE DZIECI
W artykule zaprezentowano zasięg ubóstwa w świecie i oddziaływanie tego zjawiska na szanse rozwojowe dzieci. Głównym celem analizy było przybliżenie wyników badań w tym zakresie, które zawiera Raport Banku Światowego 201...
AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA OSÓB STARSZYCH W POLSCE
Niski poziom zatrudnienia osób starszych w Polsce powodowany jest między innymi istnieniem mechanizmów ich wykluczania z rynku pracy, które związane są ze zjawiskami ageizmu oraz dyskryminacji ze względu na wiek. Głównym...
POSTAWY POLAKÓW WOBEC NORM MORALNOŚCI OBYWATELSKIEJ I SPOŁECZNEJ
W niniejszym artykule podjęto próbę diagnozy świadomości moralnej Polaków w kontekście deklarowanego uznania norm moralności obywatelskiej i społecznej. Moralność obywatelska odnosi się do społeczeństwa obywatelskiego i...
MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA ELEMENTÓW TEORII KOMUNIKACJI W ANALIZIE WSPÓŁCZESNYCH FORM RELIGIJNOŚCI I DUCHOWOŚCI
W artykule zostaną przedstawione niektóre możliwości zastosowania założeń komunikacyjnej teorii religii w obrębie badań nad religią oraz nową duchowością, a także omówione wątpliwości związane z wykorzystaniem postulatów...