Karahayıt’ta (Denizli) Hayıt Ağacının (Vitex agnus-castus L.) Geleneksel Kullanımı
Journal Title: PHASELIS: Disiplinlerarası Akdeniz Araştırmaları Dergisi - Year 2017, Vol 0, Issue 3
Abstract
Ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasının bir türü olan hayıt (Vitex agnus-castus L.), Akdeniz ikliminin etkisi altında, Akdeniz ve Ege kıyılarında yetişmekte olup antikçağdan günümüze birçok alanda kullanılan bitkiler arasında önemli bir yere sahiptir. Anadolu’da, hayıtın yoğun olarak yetiştiği bazı yerleşimlerde, bitkinin yöre halkı için taşıdığı önemden dolayı ismini hayıt ağacından alan Karacahayıt, Karahayıt, Hayıtlı olarak adlandırılan birçok yerleşim bulunmaktadır. Denizli kent merkezine 20 km mesafede bulunan Karahayıt da bu yerleşim alanlarından birisidir. Bu çalışmada, hayıt ağacının, yöre halkı tarafından eskiden beri ne şekilde bilindiği, tanındığı ve kullanıldığı araştırılmış, bu bilgilerin kayıt altına alınması ve gelecek kuşaklara aktarılması amaçlanmıştır. Bu amaçla, Karahayıt’ta yaşayan insanlarla hayıt ağacı ile ilgili yüz yüze görüşmeler yapılmış ve kullanım ile uygulama yöntemleri bir araya getirilerek bilgiler kayıt altına alınmıştır. Karahayıtlılar tarafından eskiden daha yoğun kullanıldığı tespit edilen hayıtın, halk tıbbında, el sanatlarında, haşerelere karşı, esans ve beslenme amaçlı olarak birçok alanda kullanıldığı belirlenmiş; ancak günümüzdeki modernleşmeye bağlı olarak bu kullanımların gitgide azaldığı, bitkiyi kullanan neslin ölümleriyle birlikte, hayıtla ilgili bilgi birikiminin yok olmaya yüz tuttuğu görülmüştür.
Authors and Affiliations
Bilge YILMAZ KOLANCI
Keywords
Related Articles
- EP ID EP316217
- DOI 10.18367/Pha.17002
- Views 73
- Downloads 0
Phaselis’teki Bazı Biyositlerin Tarihi Eserlerden İzole Edilen Siyah Mikrokoloniyal Mantarlara Etkileri
Son yıllarda mantar ve likenlerin binalar ve özellikle tarihi-kültürel yapılarda meydana getirdikleri zararlar daha iyi anlaşılmaya başlanmış ve bu yapıların korunmasına yönelik araştırmalar oldukça önem kazanmıştır. Mer...
Phaselis Antik Kenti Küçük Hamam’ı ve Latrina’sında Kullanılan Yapıtaşları ve Bu Yapıtaşların Bozuşmaları
Phaselis antik kenti Antalya’nın güneybatısında Kemer ile Tekirova arasında deniz kıyısında yer almaktadır. Kentin tarihinin MÖ 691 yıllarına kadar gittiği söylenmektedir. Kentin jeolojik yapısında, Üst Kretase okyanus t...
Phaselis Akropolis’indeki Doğu Roma İmparatorluğu Dönemi Yerleşimine Ait Değerlendirmeler
1811 yılında F. Beaufort tarafından keşfedilen Phaselis antik kenti iki yüz yıldır belirli aralıklarla araş-tırma konusu olmuştur. Ancak, bu araştırmalar kentin daha çok Arkaik, Klasik, Hellenistik ve Roma İmparatorluğu...
Rhodiapolis Roma Dönemi Anıt Mezarı
Doğu Likya yerleşimi olan Rhodiapolis, Antalya İli, Kumluca İlçesi’nin 2,5 km kuzeyinde Sarıcasu Köyü’nün kuzeybatısında, denizden 300 m yükseklikteki tepe üzerinde kuruludur. Makale konusu yapı, kentin güney sınırındaki...
Phaselis 2016 Yılı Güney Limanı Amphora Buluntuları
Phaselis Güney Limanı mendireğinin çevresinde 2016 yılında sualtı araştırmaları gerçekleştirilmiştir. Mendireğin içerisinde ve dışında farklı üretim merkezlerine ait amphora parçaları tespit edilmiştir. Sualtı araştırmas...