Karbaminian etylu. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Journal Title: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy - Year 2015, Vol 31, Issue 3
Abstract
Karbaminian etylu (uretan, nr CAS 51-79-6) jestciałem stałym, bez zapachu, dobrze rozpuszczalnymw wodzie i rozpuszczalnikach organicznych.W środowisku występuje jako naturalny produktpowstający podczas fermentacji alkoholowej pokarmówi napojów zawierających alkohol. Są onegłównym źródłem narażenia populacji generalnej.Techniczne preparaty karbaminianu etylu,otrzymywane na drodze syntezy organicznej,uzyskują wysoką czystość chemiczną.Karbaminian etylu jest stosowany głównie jakopółprodukt w syntezie organicznej (m.in. dowytwarzania żywic aminowych), a jego wodneroztwory jako rozpuszczalniki: pestycydów, fumigantów,kosmetyków oraz środków farmaceutycznychstosowanych w weterynarii.Narażenie zawodowe w Polsce na karbaminianetylu (drogą inhalacyjną i/lub przez kontakt zeskórą) występuje w kilku zakładach produkującychoraz stosujących go i obejmuje kilkadziesiątosób rocznie.U ludzi nie stwierdzono zatruć ostrych karbaminianemetylu. W dostępnym piśmiennictwie niema informacji na temat jego toksyczności przewlekłeju ludzi narażonych zawodowo oraz danychepidemiologicznych.Wartość LD50 dla karbaminianu etylu podanegodożołądkowo szczurom wynosi 1810 mg/kg mc.W zatruciu ostrym zwierząt obserwowano działanieznieczulające i nasenne (wykorzystywanew weterynarii) oraz narkotyczne związku. Karbaminianetylu nie wykazywał działania drażniącegoi uczulającego na zwierzęta.Podprzewlekłe narażenie szczurów i myszy nakarbaminian etylu podawany w wodzie do picia(o stężeniach 110 ÷ 10 000 ppm, czyli w dawkach8 ÷ 622 mg/kg mc./dzień dla szczurów oraz 18,3÷ 1667 mg/kg mc./dzień dla myszy) spowodowało,zależne od wielkości narażenia, działanieimmunosupresyjne. U zwierząt obserwowanotakże nefropatię i kardiomiopatię, a u samcówrównież uszkodzenie wątroby. Oprócz działaniaimmunotoksycznego u myszy stwierdzono zmianyrozrostowe w układzie rozrodczym i płucach.Po 2-letnim narażeniu myszy na karbaminian etyluw wodzie do picia (o stężeniach 10 ÷ 90 ppm, coodpowiadało dawce 1,17 ÷ 12 mg/kg mc./dzień)zaobserwowano skutki toksycznego działaniazwiązku na: wątrobę, serce, płuca oraz macicę.Karbaminian etylu o stężeniach w wodzie wynoszących30 lub 90 ppm (4 lub 12 mg/kg mc./dzień) spowodował zwiększoną liczbę padnięćzwierząt.Na podstawie wyników standardowych testów,karbaminian etylu został sklasyfi kowany jakosubstancja o słabym działaniu mutagennym i genotoksycznym.Karbaminian etylu został zakwalifi kowany przezIARC (2010) do grupy 2.A, czyli czynnikówprawdopodobnie rakotwórczych dla ludzi. UniaEuropejska zaklasyfi kowała go do grupy 1.B, czylisubstancji, które mogą powodować raka.W żadnym państwie nie ustalono wartości najwyższegodopuszczalnego stężenia (NDS) dlakarbaminianu etylu. W SCOEL dla karbaminianuetylu nie ustalono wartości OEL, gdyż związekzaliczono do grupy A rakotwórczości, tj. dogenotoksycznych kancerogenów bez możliwościustalenia wartości dopuszczalnej na podstawieskutku zdrowotnego. Karbaminian etylu wywołujenowotwory złośliwe u szczurów i myszyw wielu narządach docelowych, po podaniu gow różny sposób. Karbaminian etylu jest substancją:toksyczną, mutagenną i klastogenną, zwłaszczaw obecności układu z aktywacją metaboliczną.Na podstawie danych doświadczalnych (2-letnienarażenie myszy drogą pokarmową) oszacowano,że ryzyko wystąpienia dodatkowego nowotworupłuc u ludzi narażonych w środowiskupracy na karbaminian etylu w Polsce wynosiodpowiednio:– 10-3 dla 40 lat narażenia na karbaminianetylu o stężeniu 0,0093 (≈ 0,01) mg/m3– 10-4 dla 40 lat narażenia na karbaminianetylu o stężeniu 0,00093 (≈ 0,001) mg/m3– 10-5 dla 40 lat narażenia na karbaminianetylu o stężeniu 0,000093 (≈ 0,0001) mg/m3.Na podstawie tego szacowania zaproponowanoprzyjęcie wartości NDS karbaminianu etylu napoziomie ryzyka 10-4, czyli 0,001 mg/m3. Brak jestpodstaw do wyznaczenia wartości najwyższegodopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh)i dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym(DSB). Zaproponowano także dodatkoweoznakowanie związku jako: „Carc. 1.B”, „Ft –działa szkodliwie na płód” i „skóra – wchłanianiesubstancji przez skórę może być podobnie istotne,jak przy narażeniu drogą oddechową”.
Authors and Affiliations
Jadwiga Szymańska, Elżbieta Bruchajzer
Keywords
Related Articles
- EP ID EP81599
- DOI -
- Views 125
- Downloads 0
2-Nitroanisole. Documentation of occupational exposure limits (OELs)
2-Nitroanisole is a colorless to yellowish liquid poorly soluble in water. It is used primarily to o-anisidine and o-dianisidine synthesis, which are precursors of azo dyes. 2-Nitroanisole has harmonized classification i...
Akrylamid. Oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy
Akrylamid jest bezwonnym, białym i krystalicznym ciałem stałym, dobrze rozpuszczalnym wrozpuszczalnikach polarnych (woda, etanol). Jest to substancja syntetyczna stosowana w wieludziedzinach przemysłu, głównie do produkc...
Metody detekcji wirusów w różnych środowiskach pracy
Wirusy to szkodliwe czynniki biologiczne, które mogą stwarzać zagrożenie dla pracowników wielu grup zawodowych. Informacje o występowaniu wirusów w różnych środowiskach pracy są bardzo nieliczne, przede wszystkim z uwagi...
Calcium hydroxid. Determination in workplace air
Calcium hydroxide is a white color solid. It is used in construction, chemical industry, water purification and wastewater treatment, flue gas desulphurization. Calcium hydroxide causes serious damage to the eyes, irrita...
The activity of the Interdepartmental Commission for Maximum Admissible Concentrations and Intensities for Agents Harmful to Health in the Working Environment in 2015
In 2015, the Commission met at four sessions, in which 10 documentations for recommendedexposure limits of chemical substances were discussed. Moreover, the Commission discussed: – draft text of the MAI (NDN) for electro...