Kategoria wroga w komunistycznej Polsce w latach 1956–1989
Journal Title: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio K: Politologia - Year 2014, Vol 0, Issue 2
Abstract
Kategoria wroga, obecna w dokumentach programowych partii komunistycznych, była immanentną cechą komunistycznego stylu myślenia, odzwierciedloną następnie w systemie politycznym Polski Ludowej. Reżimy polityczne wzorowane na reżimie radzieckim, w swej istocie mobilizacyjne, potrzebowały wrogów. Mobilizacja, która w pierwszej fazie rozwoju państwa służyła przebudowie kraju, a następnie obronie status quo, wymagała aktywizacji przeciwko różnego rodzaju wrogom. Widoczne było zapotrzebowanie na istnienie wroga, który był stały, a zmieniał się jedynie jego obraz. Wroga poszukiwano wewnątrz i na zewnątrz ruchu. Świat komunistyczny złożony był przede wszystkim z wrogów. Wróg był niezbędny, nawet mityczny. Walka z rzeczywistymi bądź mitycznymi wrogami pozwalała realizować różne cele: różnicować społeczeństwo, tłumaczyć niepowodzenia, eliminować osoby niewygodne dla aktualnie rządzących, uzasadniać istnienie służby bezpieczeństwa i potrzebę jej wzmocnienia, budować partię nowego typu. Ruch komunistyczny wykreował dwie kategorie wrogów. Do pierwszej zaliczyć należy niejako tradycyjnych, „klasowych” wrogów ruchu komunistycznego, „przejętych” wraz z państwem w 1944 roku, a traktowanych jako wrogów realnych, czyli różnego rodzaju: 1) grupy społeczne w postaci tzw. elementów kapitalistycznych – przedsiębiorców, chłopów, 2) organizacje i instytucje polityczne oraz wojskowe; 3) konkurencyjne wobec marksizmu ideologie i doktryny. Stałym wrogiem ulokowanym poza państwem był amerykański i angielski imperializm. Drugą kategorią byli wrogowie wykreowani w PRL, tzw. wrogowie obiektywni i potencjalni.
Authors and Affiliations
Krystyna Trembicka
Keywords
Related Articles
- EP ID EP167054
- DOI 10.1515/curie-2015-0006
- Views 67
- Downloads 0
Unii Europejskiej (re)definicja małżeństwa i rodziny. Antropologiczne i polityczne znaczenie w kontekście starzenia się Europy
Artykuł wychodzi od pytania o źródła nikłego zainteresowania UE problematyką polityki rodzinnej, mimo dramatycznej sytuacji demograficznej Starego Kontynentu. Nie podważając, ale i nie absolutyzując, prawnych ograniczeń...
Transmedia Narratives: A Critical Reading and Possible Advancements
The transmedia narratives are an emerging phenomenon premised on a number of technological, economic and social changes. The concept is employed for image-related identity building, provoking interest in both academic re...
Opinion polls as a data source in political science studies. Can they be trusted or not?
Polling of the general public opinions and behaviors in politics permanently entered mass media and also became a serious source of political commentaries and analysis. The author of this paper considers possible risks a...
Od raportu Bangemanna do Strategii Europa 2020. Rozwój społeczeństwa informacyjnego w polityce Unii Europejskiej – bilans 15 lat
Zgodnie z przyjętą w 2000 r. Strategią Lizbońską celem strategicznym rozwoju UE do 2010 r. miało być uczynienie z Europy najbardziej konkurencyjnej i innowacyjnej, opartej na wiedzy gospodarki świata. W ramach Strategii...
Struktury sieciowe europejskiego ruchu politycznego Zielonych
W nawiązaniu do badań naukowych Donatelli Della Porty, Mario Dianiego oraz Manuela Castellsa, związanych z sieciowością ruchów społecznych, autor niniejszego artykułu podjął próbę przeniesienia powyższych rozważań na poz...