Kategoria wroga w komunistycznej Polsce w latach 1956–1989
Journal Title: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio K: Politologia - Year 2014, Vol 0, Issue 2
Abstract
Kategoria wroga, obecna w dokumentach programowych partii komunistycznych, była immanentną cechą komunistycznego stylu myślenia, odzwierciedloną następnie w systemie politycznym Polski Ludowej. Reżimy polityczne wzorowane na reżimie radzieckim, w swej istocie mobilizacyjne, potrzebowały wrogów. Mobilizacja, która w pierwszej fazie rozwoju państwa służyła przebudowie kraju, a następnie obronie status quo, wymagała aktywizacji przeciwko różnego rodzaju wrogom. Widoczne było zapotrzebowanie na istnienie wroga, który był stały, a zmieniał się jedynie jego obraz. Wroga poszukiwano wewnątrz i na zewnątrz ruchu. Świat komunistyczny złożony był przede wszystkim z wrogów. Wróg był niezbędny, nawet mityczny. Walka z rzeczywistymi bądź mitycznymi wrogami pozwalała realizować różne cele: różnicować społeczeństwo, tłumaczyć niepowodzenia, eliminować osoby niewygodne dla aktualnie rządzących, uzasadniać istnienie służby bezpieczeństwa i potrzebę jej wzmocnienia, budować partię nowego typu. Ruch komunistyczny wykreował dwie kategorie wrogów. Do pierwszej zaliczyć należy niejako tradycyjnych, „klasowych” wrogów ruchu komunistycznego, „przejętych” wraz z państwem w 1944 roku, a traktowanych jako wrogów realnych, czyli różnego rodzaju: 1) grupy społeczne w postaci tzw. elementów kapitalistycznych – przedsiębiorców, chłopów, 2) organizacje i instytucje polityczne oraz wojskowe; 3) konkurencyjne wobec marksizmu ideologie i doktryny. Stałym wrogiem ulokowanym poza państwem był amerykański i angielski imperializm. Drugą kategorią byli wrogowie wykreowani w PRL, tzw. wrogowie obiektywni i potencjalni.
Authors and Affiliations
Krystyna Trembicka
Keywords
Related Articles
- EP ID EP167054
- DOI 10.1515/curie-2015-0006
- Views 61
- Downloads 0
An overeview of attitude towards selected aspects of electoral programs of Polish political groups taking part in the 2014 elections to the European Parliament
Elections to the European Parliament (EP), because of its role in establishing the legal order in member states of the European Union (EU), should become increasingly crucial among all the direct elections in which Poles...
Tradycja Komitetu Obrony Robotników i „Solidarności” w myśli politycznej Unii Demokratycznej, Unii Wolności i Partii Demokratycznej demokraci.pl
Celem artykułu była analiza myśli politycznej Unii Demokratycznej, Unii Wolności i Partii Demokratycznej demokraci.pl odnosząca się do jednego z zasadniczych filarów działalności tego środowiska, tj. przeszłości, a zwłas...
Challenges of Bulgarian transformations to contemporary media developments (1989–2014)
The paper examines in a three-folded way the media developments in Bulgaria during the last quarter of a century in several aspects: political, legal, technological, social and professional. It also discusses some major...
Hard power versus soft power – zmiana polityki zagranicznej USA z ofensywnej na defensywną za rządów Baracka Obamy
Prezydencką kampanię wyborczą w 2008 r. zdominowały dwie kwestie – polityka zagraniczna i rosnący deficyt budżetowy. Zapowiedź Baracka Obamy o całkowitym odwrocie od agresywnej polityki poprzednika okazała się skuteczną...
Poles’ attitudes towards the idea of introduction of additional mechanisms increasing participation of Polish women in political life
In a discussion about a place of women in contemporary political life, the role of various actions and mechanisms aiming at increasing female involvement is extremely significant, since today women represent slightly mor...