Klawiatura XVII-wiecznego klawesynu w kontekście utworów Girolama Frescobaldiego (1583–1643) i Johanna Jacoba Frobergera (1616–1667)

Apply

Klawiatura XVII-wiecznego klawesynu w kontekście utworów Girolama Frescobaldiego (1583–1643) i Johanna Jacoba Frobergera (1616–1667)

Journal Title: Notes Muzyczny - Year 2017, Vol 1, Issue 7

Abstract

Artykuł omawia zagadnienie skali i mechaniki klawiatur dawnych instrumentów klawiszowych ze szczególnym uwzględnieniem klawesynu. W przystępny sposób wyjaśnione zostały podstawowe zagadnienia budowy, aspekty techniczne i funkcjonowanie klawiszy oraz historyczne sposoby usytuowania dźwięków w obrębie okrawy (kurze oktave). Ilustracją są sporządzone przez autora rysunki wyjaśniające działanie mechaniki powstania dźwięku. Skala i budowa klawiatur miała ogromne znaczenie dla twórczości kompozytorskiej dawnych mistrzów. Wpływ tego zjawiska widzimy w utworach klawesynowych powstałych na różnych obszarach geograficznych – inaczej konstruowano instrumenty w Anglii oraz na kontynencie. Zależność między możliwościami technicznymi instrumentu a dziełem obserwujemy m.in. u Girolama Frescobaldiego (1583–1643) oraz jego ucznia Johanna Jacoba Frobergera (1616–1667), których znaczenie dla rozwoju literatury klawesynowej jest nie do przecenienia. Twórczość obu mistrzów wykazuje cechy wspólne: uprawiali zarówno formy ścisłe, jak i swobodne (m.in. ricercar, fantazja, toccata), tworzyli na klawesyn oraz organy, byli cenionymi przez współczesnych wirtuozami, których opinie wywarły istotny wpływ na mechanikę gry XVII-wiecznych instrumentów klawiszowych. Aspekty techniczne dawnych instrumentów mają szczególne znaczenie dla współczesnych wykonań na dostępnych kopiach historycznych klawesynów. Ze względu na konieczność realizacji szerokiego repertuaru w układzie klawiszy i odpowiadających im dźwiękom zastosowano liczne rozwiązania kompromisowe. W artykule przedstawiono przykłady kompozycji Frescobaldiego i Frobergera, których realizacja możliwa jest tylko na instrumentach z dawną klawiaturą. Celowo pominięto tutaj aspekt aplikatury, bowiem zagadnienie to ze względu na swoją specyfikę zasługuje na osobne studium. Prezentowany tekst jest próbą podjęcia istotnego dla wykonawcy muzyki dawnej zagadnienia wobec ciągłego braku wyczerpującej pozycji w literaturze polskojęzycznej.<br/><br/>

Authors and Affiliations

Maksymilian Święch

Keywords

Klawesyn czy fortepian? Różne koncepcje w wykonawstwie muzyki klawiszowej XVIII wieku

Artykuł dotyka problemu, z jakim spotyka się muzyk sięgający po kompozycje, w których nie jest wyraźnie dookreślone, na jaki typ instrumentu zostały przeznaczone. Problem ten jest szczególnie widoczny w przypadku klawisz...

Hammer mechanism instruments and their role in shaping the composition style of pieces written for keyboard instruments in the period of 1730-1780, part 3 – Keyboard instruments in concert halls and in the high society

The present text is the third and last part of the cycle of articles devoted to keyboard instruments with hammer mechanism in the 18th century published in subsequent issues of the magazine “Notes Muzyczny”. The first tw...

EP ID EP517827
DOI -
Views 35
Downloads 0