Konflikt katolicko-ewangelicki w Osiecznej w latach 1656–1769
Journal Title: Acta Universitatis Lodziensis, Folia Historica - Year 2017, Vol 98, Issue
Abstract
Osieczna, niewielkie miasto leżące 10 km od Leszna, była w XVII i XVIII w. areną konfliktu dwóch wyznań chrześcijańskich – katolików i ewangelików. Głównym powodem niepokojów wyznaniowych i w konsekwencji upadku gminy ewangelickiej, był potop szwedzki (1655–1660) i związane z nim zaburzenia natury polityczno-religijnej wśród mieszkańców regionu leszczyń-skiego. Była to także konsekwencja różnic doktrynalno-eklezjologicznych wyznań i nasilającej się tzw. kontrreformacji. Pierwsze prześladowania osieckiej gminy ewangelickiej miały miejsce w latach 1656–1666. Wypędzono wówczas z miasta pastora Joachima Wüstehube. Kolejna fala prześladowań nastąpiła już w 1668 r. i jej następstwa (wypędzenie pastora Paula Clapiusa i utrata świątyni) trwały formalnie do 7 marca 1769 r., gdy właściciel Osiecznej, hrabia Mikołaj Skoroszewski, wydał list tolerancyjny dla miejscowych innowierców, co przyniosło odrodzenie się gminy (bu-dowa kościoła, powołanie pastora) dopiero 13 stycznia 1793 r. W trakcie badania wykazano, iż pierwszymi osobami biorącymi udział w analizowa-nych sytuacjach konfliktowych byli duchowni katoliccy i pastorzy. Według historiografów niemieckich z przełomu XIX i XX w. pastorzy byli pierwszymi ofiarami postępowania katolików. Natomiast autorzy katoliccy i współcześni badacze wskazują na przemilczaną przez historio-grafów niemieckich kwestię pozytywnego i antypolskiego stosunku luteran (szczególnie lesz-czyńskich) do skandynawskiego najeźdźcy podczas polskiej ofensywy wiosną 1656 r. Osieckie niepokoje religijne XVII–XVIII w. są kwestią złożoną, której badania nastręcza-ją trudności i są naznaczone pewną dozą przypuszczeń. Powodem tego stanu jest brak dosta-tecznej ilości zachowanych materiałów archiwalnych dla Osiecznej z omawianego okresu. Kwestie społeczne, w tym relacje międzywyznaniowe w mieście, wymagają dalszych badań.
Authors and Affiliations
Adrian Gendera
Keywords
Related Articles
- EP ID EP331967
- DOI 10.18778/0208-6050.98.04
- Views 40
- Downloads 0
W sprawie daty śmierci kasztelana brzezińskiego Piotra (III) Wspinka z Będkowa w 1521 roku
Piotr Wspinek pochodził z Będkowa, miejscowości położonej w ziemi łęczyckiej, powiecie brzezińskim. Jako pierwszy spośród przedstawicieli swojej rodziny sięgnął po urzędy ziemskie, zostając miecznikiem łęczyckim (1507–15...
Starania Wojciecha Korabity Ostrowskiego o legitymację szlachectwa w Heroldii Królestwa Polskiego – przyczynek do problemu
Celem pracy jest krótkie przedstawienie procedury uznawania szlachectwa przez Heroldię Królestwa Polskiego. Podstawowym materiałem źródłowym wykorzystanym w tekście jest niepełna dokumentacja Wojciecha Korabity Ostrowski...
Sytuacja społeczno-polityczna w okresie powstania muru berlińskiego według polskich przekazów prasowych
Celem artykułu było omówienie okoliczności powstania muru berlińskiego. Chodziło przede wszystkim o ukazanie stosunku prasy polskiej wydawanej w PRL do tych wydarzeń, a także metod i kierunków kształtowania przez nią opi...
Kultura słowa mówionego jako element życia codziennego na ziemiach polskich w dobie baroku
Autorka wprowadza nas w zagadnienia związane z szeroko pojętą kulturą słowa mówionego na ziemiach polskich w dobie baroku. W kręgu jej zainteresowań badawczych znalazły się takie zagadnienia, jak barokowa nauka o retoryc...
Muzyczny Wiedeń Wolfganga Amadeusza Mozarta (1781–1791)
Wiedeń pod rządami Marii Teresy (1740-1780) i Józefa II (1780-1790) był centrum kultury całego obszaru niemieckojęzycznego. Muzyka, literatura i teatr były dopełnieniem imperialnej potęgi. Dlatego Wiedeń był idealnym mie...