Konflikt katolicko-ewangelicki w Osiecznej w latach 1656–1769
Journal Title: Acta Universitatis Lodziensis, Folia Historica - Year 2017, Vol 98, Issue
Abstract
Osieczna, niewielkie miasto leżące 10 km od Leszna, była w XVII i XVIII w. areną konfliktu dwóch wyznań chrześcijańskich – katolików i ewangelików. Głównym powodem niepokojów wyznaniowych i w konsekwencji upadku gminy ewangelickiej, był potop szwedzki (1655–1660) i związane z nim zaburzenia natury polityczno-religijnej wśród mieszkańców regionu leszczyń-skiego. Była to także konsekwencja różnic doktrynalno-eklezjologicznych wyznań i nasilającej się tzw. kontrreformacji. Pierwsze prześladowania osieckiej gminy ewangelickiej miały miejsce w latach 1656–1666. Wypędzono wówczas z miasta pastora Joachima Wüstehube. Kolejna fala prześladowań nastąpiła już w 1668 r. i jej następstwa (wypędzenie pastora Paula Clapiusa i utrata świątyni) trwały formalnie do 7 marca 1769 r., gdy właściciel Osiecznej, hrabia Mikołaj Skoroszewski, wydał list tolerancyjny dla miejscowych innowierców, co przyniosło odrodzenie się gminy (bu-dowa kościoła, powołanie pastora) dopiero 13 stycznia 1793 r. W trakcie badania wykazano, iż pierwszymi osobami biorącymi udział w analizowa-nych sytuacjach konfliktowych byli duchowni katoliccy i pastorzy. Według historiografów niemieckich z przełomu XIX i XX w. pastorzy byli pierwszymi ofiarami postępowania katolików. Natomiast autorzy katoliccy i współcześni badacze wskazują na przemilczaną przez historio-grafów niemieckich kwestię pozytywnego i antypolskiego stosunku luteran (szczególnie lesz-czyńskich) do skandynawskiego najeźdźcy podczas polskiej ofensywy wiosną 1656 r. Osieckie niepokoje religijne XVII–XVIII w. są kwestią złożoną, której badania nastręcza-ją trudności i są naznaczone pewną dozą przypuszczeń. Powodem tego stanu jest brak dosta-tecznej ilości zachowanych materiałów archiwalnych dla Osiecznej z omawianego okresu. Kwestie społeczne, w tym relacje międzywyznaniowe w mieście, wymagają dalszych badań.
Authors and Affiliations
Adrian Gendera
Keywords
Related Articles
- EP ID EP331967
- DOI 10.18778/0208-6050.98.04
- Views 36
- Downloads 0
Miejskie wozy wojenne z ziem łęczyckiej i sieradzkiej w składzie armii Królestwa Polskiego w XVI–XVII wieku
Tabory towarzyszące armii w dawnych wiekach składały się z wozów wojennych, które stanowiły wsparcie transportowe wojska. Wozy te najczęściej miały ściśle określone wyposażenie: żywność, sprzęt techniczny, eskortę, obsłu...
Osiemnastowieczny Londyn − miasto warte grzechu
Osiemnastowieczny Londyn był miastem wielokulturowym, które przyciągało ludzi z całego świata i ze wszystkich klas społecznych. W stolicy Anglii ludzie próbowali znaleźć sposób na zaspokojenie swoich pragnień i spełnieni...
Ewakuacja Koleją Transsyberyjską 5. Dywizji Strzelców Polskich. Walki odwrotowe (1919–1920) i kapitulacja dywizji
W ostatnich miesiącach 1919 r. sytuacja wojsk „białej Rosji” dowodzonych przez adm. Aleksandra Kołczaka na Syberii ulegała stopniowemu pogorszeniu. Armie bolszewickie sukcesywnie zajmowały najważniejsze miasta i ośrodki...
Abisyńskie i hiszpańskie obserwacje Oddziału II SGWP w zakresie mobilności i zaopatrzenia wojsk na polu walki 1935–1939
W połowie lat trzydziestych XX w. polski wywiad wojskowy prowadził działania rozpoznawczo-obserwacyjne odnośnie do wojny włosko-abisyńskiej oraz wojny domowej w Hiszpanii. Obydwa konflikty traktował jako potencjalnie cen...
Kobiety Konspiracyjnego Wojska Polskiego przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Łodzi (1946–1955)
Wojskowe sądy rejonowe zostały utworzone 20 stycznia 1945 r. decyzją Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego – Michała Roli-Żymierskiego. Sądy te zajmowały się sprawami osób cywilnych, którzy podlegali jurysdykcji sądów wojs...