Konflikt katolicko-ewangelicki w Osiecznej w latach 1656–1769
Journal Title: Acta Universitatis Lodziensis, Folia Historica - Year 2017, Vol 98, Issue
Abstract
Osieczna, niewielkie miasto leżące 10 km od Leszna, była w XVII i XVIII w. areną konfliktu dwóch wyznań chrześcijańskich – katolików i ewangelików. Głównym powodem niepokojów wyznaniowych i w konsekwencji upadku gminy ewangelickiej, był potop szwedzki (1655–1660) i związane z nim zaburzenia natury polityczno-religijnej wśród mieszkańców regionu leszczyń-skiego. Była to także konsekwencja różnic doktrynalno-eklezjologicznych wyznań i nasilającej się tzw. kontrreformacji. Pierwsze prześladowania osieckiej gminy ewangelickiej miały miejsce w latach 1656–1666. Wypędzono wówczas z miasta pastora Joachima Wüstehube. Kolejna fala prześladowań nastąpiła już w 1668 r. i jej następstwa (wypędzenie pastora Paula Clapiusa i utrata świątyni) trwały formalnie do 7 marca 1769 r., gdy właściciel Osiecznej, hrabia Mikołaj Skoroszewski, wydał list tolerancyjny dla miejscowych innowierców, co przyniosło odrodzenie się gminy (bu-dowa kościoła, powołanie pastora) dopiero 13 stycznia 1793 r. W trakcie badania wykazano, iż pierwszymi osobami biorącymi udział w analizowa-nych sytuacjach konfliktowych byli duchowni katoliccy i pastorzy. Według historiografów niemieckich z przełomu XIX i XX w. pastorzy byli pierwszymi ofiarami postępowania katolików. Natomiast autorzy katoliccy i współcześni badacze wskazują na przemilczaną przez historio-grafów niemieckich kwestię pozytywnego i antypolskiego stosunku luteran (szczególnie lesz-czyńskich) do skandynawskiego najeźdźcy podczas polskiej ofensywy wiosną 1656 r. Osieckie niepokoje religijne XVII–XVIII w. są kwestią złożoną, której badania nastręcza-ją trudności i są naznaczone pewną dozą przypuszczeń. Powodem tego stanu jest brak dosta-tecznej ilości zachowanych materiałów archiwalnych dla Osiecznej z omawianego okresu. Kwestie społeczne, w tym relacje międzywyznaniowe w mieście, wymagają dalszych badań.
Authors and Affiliations
Adrian Gendera
Keywords
Related Articles
- EP ID EP331967
- DOI 10.18778/0208-6050.98.04
- Views 23
- Downloads 0
Lipiec trzech władców – walka o tron Anglii po śmierci Edwarda VI
Artykuł przedstawienia wydarzenia, jakie nastąpiły po śmierci Edwarda VI (6 lipca 1553 r.). Do rywalizacji o koronę stanęły wówczas Maria Tudor, starsza siostra monarchy a córka Henryka VIII, oraz Jane Grey, prawnuczka H...
Doktor Herta Oberheuser i jej działalność medyczna w KL Ravensbrück w świetle zeznań świadków i ofiar eksperymentów
Herta Oberheuser była jedyna kobietą-lekarzem skazaną podczas procesów lekarzy w Norymberdze. Podczas jej pracy w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück wraz z innymi lekarzami, np. Karlem Gebhardtem czy Fritzem Fischerem...
„Bojownicy wolności” i „poszukiwacze przygód” – Niemcy w hiszpańskiej wojnie domowej (1936–1939)
Artykuł prezentuje genezę, formy i implikacje zaangażowania osób narodowości niemieckiej w wojnę domową Hiszpanii. Wspomniane zagadnienie ukazane zostało przez pryzmat aktywności dwóch grup Niemców – sympatyków generała...
Współdziałanie wojsk Rzeczypospolitej Obojga Narodów w pierwszym etapie walk kampanii cudnowskiej
Celem badań autora jest zrozumienie i poddanie analizie współdziałania różnych jednostek wojskowych pod polskim dowództwem podczas pierwszej części kampanii cudowskiej, w tym działań wojennych pod Kutyszczami, Lubarem i...
Walerian Olszowski herbu Prus II (zm. 1650), ojciec prymasa Andrzeja Olszowskiego i dobrodziej familii w pamięci potomstwa wyrażonej na nagrobku ojca w Stolcu
Artykuł omawia treść inskrypcji upamiętniającej Waleriana Olszowskiego herbu Prus II (1587–1650). Nagro-bek znajduje się obecnie w kościele pod wezwaniem św. Wawrzyńca w Stolcu i utrzymany jest w stylu renesan-sowym. Ins...