Kryzys w rodzinie czy kryzys pisania o rodzinie? Na podstawie literatury dla młodzieży na przełomie XX i XXI wieku
Journal Title: Wychowanie w Rodzinie - Year 2017, Vol 0, Issue 1
Abstract
Termin literatura dla młodzieży zwraca uwagę na wiek odbiorcy i sugeruje potrzebę uwzględnienia jego ograniczeń i potencjału w doborze tematyki, komplikacji artystycznych oraz językowych struktur. Skupienie uwagi na pograniczu tzw. książki dziecięcej i młodzieżowej oraz młodzieżowej i dorosłej, czyli tzw. middlegrade (8–13 lat) i Young Adult (13–18 lat) pozwala na przyjrzenie się literackim obrazom dojrzewania ukazanego na tle rodziny. Polskie powieści z nurtu YA, powstałe na przełomie XX i XXI wieku, odzwierciedlają przemiany, które zaszły w strukturze społecznej rodziny po 1989 roku. Kryzys rodziny jest wynikiem obyczajowych i cywilizacyjnych przemian. Rodzina, zarówno ta pełna, niepełna i rekonstruowana zawodzi w momencie, gdy dorastający w niej bohater staje wobec próby dojrzałości, w momencie choroby czy śmierci bliskiej osoby, własnej niepełnosprawności, rozpoczynając życie seksualne, doświadczając wczesnego macierzyństwa czy ulegając pokusom dilerów narkotyków. Powieści o kryzysach w życiu nastoletnich bohaterów ujawniają kryzys macierzyństwa i ojcostwa. Ojcowie najczęściej wykluczani są z rodzinnego pejzażu. Matki za-miast wychowywać swoje nastoletnie dzieci, starają się sprawować nad nimi kontrolę. Domowy porządek to rygor bezwzględnego posłuszeństwa wymuszanego presją psychiczną i krzykiem. Agresja słowna i upokorzenie staje się źródłem emocjonalnego osierocenia młodego bohatera. Rodzina w każdym z zaprezentowanych modeli jest instytucją pozbawioną mechanizmów naprawczych. Pod wpływem trudnych przeżyć nie dokonuje się przewartościowanie dotychczasowych struktur jej organizacji, zależności, relacji. Przedstawione literackie portrety familii ujawniają stereotyp strukturalny, kulturowy i emocjonalny, który nie dostarcza wzorców pozytywnych i nie pozostawia złudzeń co do trwałości więzi spajających członków rodziny. Ujawniają też kryzys pisania o rodzinie w literaturze YA, ponieważ brakuje w prezentowanych utworach prób przezwyciężania stereotypów kulturowych i ukazywania zamiast obrazów kryzysu kierunków, w jakim dokonują się przemiany współczesnej rodziny.
Authors and Affiliations
Beata Gromadzka
Keywords
Related Articles
- EP ID EP498755
- DOI 10.23734/wwr20171.361.380
- Views 129
- Downloads 0
Resiliencja rodziny jako źródło pozytywnej adaptacji młodzieży
Przedstawione zostały kluczowe dla opracowania konstrukcje teoretyczne: resiliencja indywidualna, resiliencja rodziny i przystosowanie szkolne. Indywidualna resiliencja została zoperacjonalizowana za pomocą trzech wskaźn...
Przeobrażenia więzi rodzinno-społecznych w rodzinie XXI wieku
Pojęcie więzi rodzinnej – społecznej, nie doczekało się (jak dotąd) jednoznacznego i precyzyjnego zdefiniowania. Za najbardziej właściwe uznaje się dwupłaszczyznowe ujmowanie więzi, odzwierciedlające dwoisty charakter wi...
Próba zdefiniowania kohabitacji w opozycji do małżeństwa
Cel: Współczesne związki małżeńskie konstytuowane są w oparciu o dużo większą wolność w rozumieniu małżeństwa jako społecznego obowiązku, autonomię obojga partnerów oraz – w największej mierze – stanowią zalegalizowaną r...
Życie z dzieckiem niepełnosprawnym. Wielowymiarowość przystosowywania się rodziców
iadczeń rodziców wychowujących dzieci z niepełnosprawnością. Jej celem jest wyłonienie charakterystycznych aspektów przystosowywania się matek i ojców do życia z dzieckiem niepełnosprawnym, wykraczających poza tradycyjne...
Rodzice w roli doradców edukacyjno-zawodowych
Cel: Przeobrażenia systemu edukacji i nieustanne zmiany występujące na rynku pracy sprawiają, że osoby młode doświadczają dużych obciążeń wynikających z konieczności dokonywania wyborów związanych z własną przyszłością e...