Kryzys w rodzinie czy kryzys pisania o rodzinie? Na podstawie literatury dla młodzieży na przełomie XX i XXI wieku
Journal Title: Wychowanie w Rodzinie - Year 2017, Vol 0, Issue 1
Abstract
Termin literatura dla młodzieży zwraca uwagę na wiek odbiorcy i sugeruje potrzebę uwzględnienia jego ograniczeń i potencjału w doborze tematyki, komplikacji artystycznych oraz językowych struktur. Skupienie uwagi na pograniczu tzw. książki dziecięcej i młodzieżowej oraz młodzieżowej i dorosłej, czyli tzw. middlegrade (8–13 lat) i Young Adult (13–18 lat) pozwala na przyjrzenie się literackim obrazom dojrzewania ukazanego na tle rodziny. Polskie powieści z nurtu YA, powstałe na przełomie XX i XXI wieku, odzwierciedlają przemiany, które zaszły w strukturze społecznej rodziny po 1989 roku. Kryzys rodziny jest wynikiem obyczajowych i cywilizacyjnych przemian. Rodzina, zarówno ta pełna, niepełna i rekonstruowana zawodzi w momencie, gdy dorastający w niej bohater staje wobec próby dojrzałości, w momencie choroby czy śmierci bliskiej osoby, własnej niepełnosprawności, rozpoczynając życie seksualne, doświadczając wczesnego macierzyństwa czy ulegając pokusom dilerów narkotyków. Powieści o kryzysach w życiu nastoletnich bohaterów ujawniają kryzys macierzyństwa i ojcostwa. Ojcowie najczęściej wykluczani są z rodzinnego pejzażu. Matki za-miast wychowywać swoje nastoletnie dzieci, starają się sprawować nad nimi kontrolę. Domowy porządek to rygor bezwzględnego posłuszeństwa wymuszanego presją psychiczną i krzykiem. Agresja słowna i upokorzenie staje się źródłem emocjonalnego osierocenia młodego bohatera. Rodzina w każdym z zaprezentowanych modeli jest instytucją pozbawioną mechanizmów naprawczych. Pod wpływem trudnych przeżyć nie dokonuje się przewartościowanie dotychczasowych struktur jej organizacji, zależności, relacji. Przedstawione literackie portrety familii ujawniają stereotyp strukturalny, kulturowy i emocjonalny, który nie dostarcza wzorców pozytywnych i nie pozostawia złudzeń co do trwałości więzi spajających członków rodziny. Ujawniają też kryzys pisania o rodzinie w literaturze YA, ponieważ brakuje w prezentowanych utworach prób przezwyciężania stereotypów kulturowych i ukazywania zamiast obrazów kryzysu kierunków, w jakim dokonują się przemiany współczesnej rodziny.
Authors and Affiliations
Beata Gromadzka
Keywords
Related Articles
- EP ID EP498755
- DOI 10.23734/wwr20171.361.380
- Views 122
- Downloads 0
Comparison of selected aspects of the family – past and present
The family is the basic cell of every society and is therefore a key element in the creation and existence of every state across the world. At the beginning of the 21st century, more than ever the institution of the fami...
Funkcjonalność wychowawcza rodziny a ryzykowna aktywność młodzieży w Internecie
Cel: Przedmiotem analizy autorzy uczynili zachowanie problemowe młodzieży w Internecie. Dotyczyły one: (1) umawiania się na randki za pośrednictwem Internetu, (2) „zarywania” nocy z powodu korzystania z Internetu, (3) he...
Kłamstwo – zagrożenie dla trwałości związku małżeńskiego i spójności rodziny
Autorka wysunęła i uzasadniła tezę, iż kłamstwo, będące naruszeniem normy prawdomówności, stanowi zagrożenie zarówno dla trwałości związku małżeńskiego, jak i spójności rodziny. By podjąć refleksję nad kłamstwem – przedm...
Międzywojenna rodzina w ujęciu „Domu Rodzinnego” (1925–1933)
Cel: Celem artykułu jest odtworzenie przesłania, kierowanego przez redaktorów tygodnika „Dom Rodzinny”, dodatku do dziennika „Słowo Pomorskie”, wydawanego w Toruniu od 1921 roku, który zawierał „wzory życia” dla katolick...
Przemiany roli matki w percepcji młodzieży akademickiej
Jedną z zasadniczych ról społecznych, jakie spełnia kobieta to rola matki. Wypełniając obowiązki opiekuńczo-wychowawcze wobec dziecka, kobieta realizuje się w roli macierzyńskiej, która rzutuje na szereg funkcji, które r...