MALARSTWO POLSKIE W POLSKICH KOLEKCJACH PRYWATNYCH

Apply

MALARSTWO POLSKIE W POLSKICH KOLEKCJACH PRYWATNYCH

Journal Title: Muzealnictwo - Year 2008, Vol 2008, Issue 49

Abstract

Malarstwo polskie jest obszarem artystycznym, który budzi największe zainteresowanie naszych kolekcjonerów. Zaświadczają o tym wiadomości o wielu dawnych zbiorach oraz zbiory powstające obecnie, a także katalogi aukcji i oferta krajowych galerii sztuki oraz antykwariatów z kilkunastu ostatnich lat. Wszak jest to zjawisko stosunkowo świeże. W dużym uproszczeniu można przyjąć, że liczy sobie niewiele ponad 150 lat. Mniej więcej wtedy bowiem – po publikacji Słownika malarzów Rastawieckiego – Polacy ostatecznie uświadomili sobie istnienie czegoś, co można by określić „polskim środowiskiem artystycznym”. Autor zaprezentował syntetyczny szkic powstawania i kształtowania się świadomości istnienia na ziemiach polskich niezależnej sztuki oraz odzwierciedlenia tego procesu w wyborach polskich kolekcjonerów. Powszechne uznanie istnienia „szkoły polskiej” nastąpiło w latach rozbiorów i wiązało się ściśle walką o przetrwanie narodowe i odzyskanie wolności. Kluczowe znaczenie miał tu wspomniany Słownik malarzów polskich, tudzież obcych w Polsce osiadłych lub czasowo w niéj przebywających Edwarda Rastawieckiego (1850, 1852, 1855), patriotyczna publicystyka niemal od początków XIX w. i fachowa krytyka w okresie późniejszym oraz nade wszystko artystyczna rzeczywistość – twórczość „szkoły monachijskiej”, Matejki, Gersona, a w końcu artystów młodopolskich. Równolegle omówione zostały naczelne tendencje w kolekcjonerstwie sztuki polskiej. Około połowy XIX w. łączono ją na ogół z dziełami przypisywanymi twórcom wielkich szkół europejskich, włoskich, francuskiej, flamandzkiej (zbiory Tomasza Zielińskiego, Andrzeja Mniszcha, Karola Hoppera, Przezdzieckich, Zamoyskich, Krasińskich). Do wyjątków należał zespół obrazów polskich Rastawieckiego, będący niejako egzemplifikacją idei jago publikacji. W następnym okresie popularność naszego malarstwa stale rosła, aż do całkowitej niemal wyłączności w upodoba-niach artystycznych Polaków. Spore znaczenie miało tu kolekcjonerstwo burżuazji, finansi-stów i przedsiębiorców oraz bogatej inteligencji i przedstawicieli wolnych zawodów, głównie środowiska warszawskiego (Kronenbergowie, Blochowie, Epsteinowie, Bersohn, Rosenbaum, Rotwandowie). Przełom stuleci oraz pierwsze dziesięciolecia XX w. przyniosły największy chyba w dotychczasowych dziejach rozkwit kolekcjonowania sztuki polskiej. Powstały wów-czas trzy najważniejsze chyba w dotychczasowej historii kolekcje polskiego malarstwa – Ignacego Korwin-Milewskiego, Edwarda Aleksandra Raczyńskiego i Feliksa Mangghi-Jasieńskiego. Te wyjątkowe zbiory nie były wszak jedyne, w pierwszej połowie stulecia można z pewnością doliczyć się kilku setek poważniejszych i skromniejszych podobnie zoriento-wanych zbiorów. Rozwój ich przerwała II wojna światowa, potem całkiem zahamowała epoka PRL-u; kolekcje prywatne, które wówczas istniały w Polsce w postaci przetrwalnikowej lub powstawały na emigracji, mogły się w pełni odrodzić dopiero po 1989 roku.

Authors and Affiliations

Tomasz F. de Rosset

EP ID EP61952
DOI -
Views 45
Downloads 0