MƏMMƏDAĞA ŞİRƏLİYEVİN “AZƏRBAYCAN DİALEKTOLOGİYASININ ƏSASLARI” DƏRSLİYİNDƏ TÜRKMƏN DİALEKTİNİN ÖZÜNƏMƏXSUS XÜSUSİYYƏTLƏRİNİN ƏKSİ
Journal Title: ULUSLARARASI TÜRK LEHÇE ARAŞTIRMALARI DERGİSİ - Year 2018, Vol 2, Issue 2
Abstract
Tədqiqatda Məmmədağa Şirəliyevin “Azərbaycan dialektologiyasının əsasları” dərsliyi haqqında məlumat verilmişdir. “Fonetika”, “Morfologiya”, “Sintaksis”, “Leksika” bölmələri üzrə türkmən dilinin dialekti və şivələri incələnmişdir. İlk dəfə bu dərslikdə təsviri, müqayisəli və tarixi-müqayisəli üsullardan geniş istifadə olunmuşdur. Azərbaycan dili şivələrinin materialları qədim türk abidələri, müasir türk dilləri və onların dialektlərilə əlaqəli şəkildə şərh edilmişdir. Əsərdəki dialektoloji materiallar üç mənbədən alınmışdır: 1) Müəllifin şəxsən topladığı materiallar Şuşa və onun kəndləri (1938), Bakı və Bakı ətrafı kəndlər (1939-1940), Naxçıvan şəhəri və Babək rayonunun Nehrəm kəndi (1941), Qazax (1942), Gəncə (1943), Ağdam rayonlarından topladığı geniş materiallardan ibarətdir. 2) Ayrı-ayrı müəlliflərin əsərləridir ki, bu əsərlərin bir qismi çapdan çıxmış, bir qismi namizədlik dissertasiyası kimi müdafiə edilmiş və əlyazma şəklində Azərbaycan Dövlət Universitetinin kitabxanasında saxlanılmış materiallardır. Buna N.İ.Aşmarin, M.İslamov, R.Rüstəmov, İ.Hacıyev, B.İbrahimov, K.Ramazanov, T.Həmzəyevin elmi araşdırmaları cəlb edilmişdir. 3) Üçüncü mənbə 1945-58-ci illər arasında ASSRA-nın Nizami adına ədəbiyyat və dil institutunun ekspediyasının Zaqatala, Qax, Sabirabad, Əlibayramlı, Naxçıvan, Ordubad, Əlibayramlı, Ağstafa, Tovuz, Qazax, Borçalı rayonlarından, S.M.Kirov adına Azərbaycan dövlət Universitetinin dialektoloji ekspediyasının Şamaxı, Mərəzə, İsmayıllı rayonlarından topladığı materiallar təşkil edir. Ara-sıra digər türk dillərinə -çuvaş, başqırd, qazax, qırğız, oyrot dillərinə də müqayisə üçün müraciət olunmuşdur.
Authors and Affiliations
Aynur SEFERLİ
Keywords
Related Articles
- EP ID EP425748
- DOI 10.30563/turklad.491227
- Views 93
- Downloads 0
KARAKALPAKÇADA ETTİRGEN ÇATI EKİ -t ÜZERİNE
Türkçenin gramerinde fiillerin ilgili oldukları isimlerle ilişkisini belirlemek üzere bir kategori oluşturan -ş-; -l-; -n- ekli gövdeleri, anlam bakımından fiillerde çatı başlığı altında ele alınmaktadır. Eski Türkçeden...
O’ZBEK TILIDA ISMLARNING ERKALASH VA KICHRAYTISH SHAKLLARI
O’zbek tilida ismlarning lahjaviy va erkalash-kichraytish shakllari deb nomlangan ushbu maqolada ismlarning mazmuni, shevalarda ayrim ismlarning kichraytish, erkalatib chaqirish natijasida ma’no o’zgarishi misollar asosi...
TÜRKÇENİN TARİHÎ DÖNEMLERİNE AİT YAZILI KAYNAKLARDA EZGİ İLE SORU: TEZKİRE-İ ŞEYH SAFÎ ÖRNEĞİ
Türkçe cümlelerde soru anlamı; soru eki, soru kelimeleri ve vurgu/ton/ezgi ile sağlanır. Soru eki veya soru kelimeleri ile yapılan soru cümlelerini yazılı metinlerde tespit etmek kolaydır. Ancak yazılı metinlerde soru an...
ŞƏKİ ƏDƏBİ MÜHİTİNİN “ŞƏKİDƏN GƏLƏN SƏSLƏR”İ BARƏDƏ MÜLAHİZƏLƏRİM
Məqalədə şair-tədqiqatçı Ramiz Orsərin tərtib etdiyi “Şəkidən gələn səslər” kitabında əhatə olunmuş XIII-XXI əsr Şəki ədəbi mühiti nümayəndələrinin həyat və yaradıcılığı, əsərlərindən nümunələr barədə mülahizələr öz əksi...
KIRGIZ AİLE VE SOSYAL - KÜLTÜREL HAYATINDA KADIN
Kültür; bir toplumun geçmişi, bugünü ve geleceğidir; o topluma ait yaşanmışlıklar birikimidir. Bu birikimin nesiller arası devamlılığında toplumun bir parçası olan kadının önemli olduğu inkâr edilemez bir gerçektir. Kadı...