MƏMMƏDAĞA ŞİRƏLİYEVİN “AZƏRBAYCAN DİALEKTOLOGİYASININ ƏSASLARI” DƏRSLİYİNDƏ TÜRKMƏN DİALEKTİNİN ÖZÜNƏMƏXSUS XÜSUSİYYƏTLƏRİNİN ƏKSİ
Journal Title: ULUSLARARASI TÜRK LEHÇE ARAŞTIRMALARI DERGİSİ - Year 2018, Vol 2, Issue 2
Abstract
Tədqiqatda Məmmədağa Şirəliyevin “Azərbaycan dialektologiyasının əsasları” dərsliyi haqqında məlumat verilmişdir. “Fonetika”, “Morfologiya”, “Sintaksis”, “Leksika” bölmələri üzrə türkmən dilinin dialekti və şivələri incələnmişdir. İlk dəfə bu dərslikdə təsviri, müqayisəli və tarixi-müqayisəli üsullardan geniş istifadə olunmuşdur. Azərbaycan dili şivələrinin materialları qədim türk abidələri, müasir türk dilləri və onların dialektlərilə əlaqəli şəkildə şərh edilmişdir. Əsərdəki dialektoloji materiallar üç mənbədən alınmışdır: 1) Müəllifin şəxsən topladığı materiallar Şuşa və onun kəndləri (1938), Bakı və Bakı ətrafı kəndlər (1939-1940), Naxçıvan şəhəri və Babək rayonunun Nehrəm kəndi (1941), Qazax (1942), Gəncə (1943), Ağdam rayonlarından topladığı geniş materiallardan ibarətdir. 2) Ayrı-ayrı müəlliflərin əsərləridir ki, bu əsərlərin bir qismi çapdan çıxmış, bir qismi namizədlik dissertasiyası kimi müdafiə edilmiş və əlyazma şəklində Azərbaycan Dövlət Universitetinin kitabxanasında saxlanılmış materiallardır. Buna N.İ.Aşmarin, M.İslamov, R.Rüstəmov, İ.Hacıyev, B.İbrahimov, K.Ramazanov, T.Həmzəyevin elmi araşdırmaları cəlb edilmişdir. 3) Üçüncü mənbə 1945-58-ci illər arasında ASSRA-nın Nizami adına ədəbiyyat və dil institutunun ekspediyasının Zaqatala, Qax, Sabirabad, Əlibayramlı, Naxçıvan, Ordubad, Əlibayramlı, Ağstafa, Tovuz, Qazax, Borçalı rayonlarından, S.M.Kirov adına Azərbaycan dövlət Universitetinin dialektoloji ekspediyasının Şamaxı, Mərəzə, İsmayıllı rayonlarından topladığı materiallar təşkil edir. Ara-sıra digər türk dillərinə -çuvaş, başqırd, qazax, qırğız, oyrot dillərinə də müqayisə üçün müraciət olunmuşdur.
Authors and Affiliations
Aynur SEFERLİ
Keywords
Related Articles
- EP ID EP425748
- DOI 10.30563/turklad.491227
- Views 98
- Downloads 0
CHINGIZ AYTMATOV VA O‘ZBEK ADABIYOTI
Buyuk qirg’iz yozuvchisi Chingiz Aytmatovning ijodi, uning Sharq va G’arb madaniyatining hayotbaxsh xususiyatlari o‘ziga xos tarzda sintezlash badiiy mahorati va novatorligi Markaziy Osiyodagi qardosh xalqlar adabiyotiga...
KAZAK TÜRKLERİNİN MÜZİKAL SAHNE ÖRNEKLERİ VE BU BAĞLAMDA İCRA EDİLEN KARA JORGA DANSI
Bu makalede, Kazak Türklerinin müzikal çalgı aletleri ve bunların icra edildiği yerler ile gerçekleştirilen ritüeller incelenmiştir. Kazak atışma geleneğinde, âşıkların atışma yerleri, eserlerini icra edişindeki farklılı...
ŞƏKİ ƏDƏBİ MÜHİTİNİN “ŞƏKİDƏN GƏLƏN SƏSLƏR”İ BARƏDƏ MÜLAHİZƏLƏRİM
Məqalədə şair-tədqiqatçı Ramiz Orsərin tərtib etdiyi “Şəkidən gələn səslər” kitabında əhatə olunmuş XIII-XXI əsr Şəki ədəbi mühiti nümayəndələrinin həyat və yaradıcılığı, əsərlərindən nümunələr barədə mülahizələr öz əksi...
TERCÜME-İ MÜFREDÂT-I İBN-İ BAYTAR’DAKİ (150b-295a) BİTKİ ADLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME (II)
Eski zamanlardan günümüze kadar tıp alanında çeşitli tedavi yöntemleri geliştirilmiştir. Bu yöntemlerden biri de bitkilerle tedavi yöntemi olmuştur. 14. yüzyılda bitkilerle tedaviyi konu alan pek çok eser yazılmıştır. Öz...
KÖL TİGİN (DOĞU 26) VE BİLGE KAGAN (DOĞU 21) YAZITLARINDAKİ nŋyILSG İBARESİ ÜZERİNE
Eski Türk yazıtlardaki her bir kelimenin okunuşu ve anlamlandırılması konusundaki gayret, Eski Türk filolojisine önemli katkılar sunmaktadır. Köl Tigin yazıtının doğu cephesinin 26. satırında nŋyILsG bod(u)nka ol(u)rm(a)...