MITY NOWOCZESNEGO WYCHOWANIA W CIENIU KRYZYSU MYŚLI OŚWIECENIA. ROUSSEAU A NIETZSCHE
Journal Title: Humanistyka i Przyrodoznawstwo. Interdyscyplinarny Rocznik Filozoficzno-Naukowy - Year 2014, Vol 1, Issue 20
Abstract
Epoka oświecenia, w której kwestia wycho wania nabiera szczególnego znaczenia ze względu na swoją rolę w procesie wyprowadze nia jednostki ze świata mitu i zabobonu ku wyzwalającemu blaskowi rozumu, sama za spra wą miotających nią sprzeczności okazuje się mi tem. Jej dwoiste tendencje, wiodące do wyłonie nia problemu osobowości jako podstawowego przedmiotu myśli nowoczesnej, konstatuje już Rousseau, który na wizji człowieka natury chce oprzeć swój ideał wychowania, widząc w nim drogę do ich zażegnania. Tego samego zadania podejmuje się także sto lat później Nietzsche, zmierzając do przetransponowania na grunt kul turowy idei nadczłowieka, w której ostatecznie ma się odsłonić charakter ludzkiej natury. U obu myślicieli istotną rolę w kontekście wychowania pełni mit, który choć w sposób jawny przyjmu je funkcję zasady heurystycznej, odsłania także w ukrytym wymiarze inne swoje oblicze. Za równo Rousseau, jak i Nietzsche na gruncie postawionej diagnozy kryzysu nowoczesności, rozumianej z perspektywy skutków oddziaływa nia sprzecznych tendencji oświecenia, dochodzą do tego samego wniosku: uruchomionych dążeń alienacyjnych nie sposób już przezwyciężyć. W świetle zagadnień zogniskowanych wokół egzystencjalnego i kulturowego sensu wycho wania mityczny - czyli tu fałszywy - charakter obu koncepcji odzwierciedla się w zakwestiono waniu możliwości urzeczywistnienia powołanej wizji natury ludzkiej na gruncie kulturowym, a tym samym radykalizacji konkluzji, że oświe ceniowe tendencje nowoczesności nieodwołal nie już wprowadziły przepaść pomiędzy czło wiekiem i jego światem.
Authors and Affiliations
Malwina Rolka
STANISŁAW IGNACY WITKIEWICZ WOBEC NIESKOŃCZONOŚCI AKTUALNEJ
W artykule rekonstruuję stanowisko Witkacego wobec nieskończoności aktualnej. Jego poglądy sytuuję na tle tradycji badawczych starożytności, średniowiecza i nowożytności. Konfrontuję jego interpretację z interpretacj...
The Role of Religion in the Fate of the Armenian People
This article presents the role and significance of Christianity as a national religion and the Armenian Apostolic Church as a national church in the life of Armenia and the Armenian people. Taking into account historical...
CZY WSZECHŚWIAT JEST DOSTROJONY DO ŻYCIA?
D zięki osiągnięciom w spółczesnej k o smologii w badaniu wielkoskalowego Wszech świata możliwe było ukazanie związków po m ięd zy p aram etram i i stałym i fizycznym i opisującymi Wszechświat a bazo...
NATURA LUDZKA W NARRACJI POSTHUMANIZMU DYSTOPIJNEGO
Dla przedstawicieli posthumanizmu dystopijnego dokonujący się na naszych oczach postęp w dziedzinie tzw. biotech- nologii, obok nadziei na rozwiązanie sze- regu problemów, niesie ze sobą także szereg niebezpiecznych kons...
ŚMIERĆ JAKO SYTUACJA GRANICZNA W FILOZOFII JASPERSA I KIERKEGAARDA
Artykuł omawia pojęcie śmierci jako „sytuacji granicznej” (Grenzsituation) w filozofii Karla Jaspersa i jego korzenie w pismach Kierkegaarda. Wychodząc od Psychologii światopoglądów, wczesnej pracy Jaspersa, omówienie ws...