Moses Mendelssohn a judaizm i kultura żydowska
Journal Title: Studia Gdańskie - Year 2016, Vol 38, Issue
Abstract
Druga połowa XVIII wieku przyniosła istotną zmianę w dziejach Żydów i ich religii – judaizmu. Nowe elity żydowskie, pod wpływem europejskich prądów oświeceniowych, zaczęły kwestionować paradygmaty żydowskiego życia religijnego i społecznego, eksponując takie wartości jak: tolerancja, równouprawnienie i wolność religijna. Dążono do obywatelskiego zrównania praw Żydów oraz odrzucenia tradycji ukształtowanej przez judaizm rabiniczny. Do głosu doszły także nurty racjonalistyczne. Tendencje te dały początek nowej kulturze żydowskiej zwanej haskalą, która w początkowej fazie znalazła swe centrum w Berlinie, a za jej prekursora i lidera uznano Mosesa Mendelssohna, wybitnego filozofa żydowskiego doby oświecenia okresu „pre-Kantowskiego”, zwanego „żydowskim Sokratesem”. Na jego stosunek do judaizmu i kultury żydowskiej miała wpływ (1) zdobyta w młodości formacja religijna i intelektualna, (2) presja otoczenia domagającego się zmiany modelu kształcenia językowego Żydów i wewnętrzna tego potrzeba, (3) chęć dążenia do zachowania żydowskiej tożsamości religijnej przez reinterpretację tradycji za pomocą narzędzi filozofii oświeceniowej. Autorzy artykułu opisują te trzy czynniki, charakteryzując w ten sposób początkową fazę haskali żydowskiej.
Authors and Affiliations
Krzysztof Pilarczyk, Robert Dublański
Keywords
Related Articles
- EP ID EP180215
- DOI -
- Views 100
- Downloads 0
Świętowanie niedzieli znakiem rozpoznawczym chrześcijan w perspektywie biblijnej teologii szabatu
Niedziela jest cotygodniowym świętem chrześcijan dla wspominania i celebracji zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Jako dzień wolny od pracy stanowi okazję do odpoczynku, spotkań rodzinnych i zgromadzeń liturgicznych. Cele...
Indeks biblijny do twórczości Stanisława Wyspiańskiego. Prolegomena
Przedstawiam tu propozycję opracowania wątków biblijnych w całej twórczości Wyspiańskiego, jakie zamieszczono w jego Dziełach zebranych. Opracowanie to ma charakter indeksu – konkordancji. Artykuł składa się z trzech czę...
Winnica eremity Saby. Uwagi na temat Vita Hilarionis (17, 26-27) autorstwa Hieronima ze Strydonu
Tekst dotyczy krótkiego passusu w Vita Hilarionis, w którym Hieronim opisuje wizytę bohatera swego dzieła w skupiskach palestyńskich eremitów. Hieronim zestawia dwa skrajne przypadki: mnicha skąpego (którego imię celowo...
Charakterystyka operacyjna jezuitów Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej na podstawie materiałów aparatu bezpieczeństwa w Polsce Ludowej z lat 1945-1989
W artykule przedstawiono wyniki badań nad jezuitami w okresie Polski Ludowej. Bezpieka przez cały okres Polski Ludowej starała się ujarzmić jezuitów z północy. Jednak nie odniosła na tym polu wielu sukcesów. W jednej z p...
Niezbywalność prawdy a cnota tolerancji w dialogu międzykulturowym i międzyreligijnym w pismach Josepha Ratzingera-Benedykta XVI
Przyglądając się współczesnemu światu i panującym tendencjom możemy zaobserwować, że wartość nadrzędna, jaką jest prawda zostaje, spłycona i usytuowana w przestrzeni publicznej i prywatnej jako wartość, która traci na zn...