Muzyka w postmodernistycznej powieści Herberta Rosendorfera „Budowniczy ruin”
Journal Title: Notes Muzyczny - Year 2019, Vol 1, Issue 11
Abstract
Utwór Herberta Rosendorfera Budowniczy ruin wpisuje się w nurt powieści postmodernistycznej. Wśród nawiązań do tekstów kultury należy wymienić przywołania tekstów literackich i dzieł muzycznych. Spośród pierwszych najważniejsze wydają się odwołania do powieści Jana Potockiego Rękopis znaleziony w Saragossie. Istnienie utworów muzycznych w powieści Rosendorfera, pisarza i muzykologa w jednej osobie, funkcjonuje na wielu poziomach. Należy tu przypomnieć koncepcję polskiego badacza Michała Głowińskiego, według której muzyka może pojawiać się w powieści na trzech poziomach – gdy jest elementem fabuły, gdy stanowi temat sama w sobie, gdy przywołane dzieło muzyczne zyskuje wymiar symboliczny w kontekście utworu muzycznego. Te trzy sytuacje literackie bez trudu można wskazać w dziele Rosendorfera. Szczególnie ważne i ciekawe okazuje się jednak aplikowanie wzorca konstrukcyjnego zaczerpniętego z obszaru muzyki na grunt dzieła literackiego. Taką możliwość funkcjonowania elementów muzyki w utworze literackim opisuje w swojej pracy Muzyczność dzieła literackiego Andrzej Hejmej. W Budowniczym ruin nawiązania konstrukcyjne wpisują się w specyfikę powieści postmodernistycznej: według Magdaleny Janoszki, będący ważną inspiracją dla Rosendorfera, Rękopis znaleziony w Saragossie Potockiego należy zaliczyć do powieści polifonicznych. Zgodnie z koncepcją Bachtina słowo nie istnieje w sposób wyizolowany i samoistny, lecz stanowi odpowiedź na inne słowa zapisane kiedyś wcześniej. Rosendorfer jako pisarz i muzykolog sprawnie porusza się w obszarze nawiązań do dzieł muzycznych i literackich. Pojawiają się więc przywołania utworów muzycznych – np. Don Giovanniego Mozarta i literackiego wątku Pamiętników Giacoma Casanovy. Austriacki pisarz pokazuje na kartach swego dzieła sylwetki muzyków – wirtuoza (którego melomani daremnie pragną usłyszeć na żywo), organisty wykonującego iście postmodernistyczną Musiquianę, wampirycznego kompozytora odbierającego swemu uczniowi każde napisane przezeń nowe dzieło. Muzyka okazuje się zatem w Budowniczym ruin tworzywem, z którego autor powieści współtworzy swe dzieło tak jak z motywów literackich.<br/><br/>
Authors and Affiliations
Agnieszka Roguska
Keywords
Related Articles
- EP ID EP641091
- DOI 10.5604/01.3001.0013.3526
- Views 39
- Downloads 0
Klawesyn czy fortepian? Różne koncepcje w wykonawstwie muzyki klawiszowej XVIII wieku
Artykuł dotyka problemu, z jakim spotyka się muzyk sięgający po kompozycje, w których nie jest wyraźnie dookreślone, na jaki typ instrumentu zostały przeznaczone. Problem ten jest szczególnie widoczny w przypadku klawisz...
Lwówek Śląski w objęciach muz. Działalność prywatnej orkiestry księcia Konstantyna Hohenzollerna w latach 1852–1869
Książę Konstantyn (właśc. Friedrich Wilhelm Constantin) von Hohenzollern-Hechingen, wielki miłośnik muzyki, dążył do utworzenia na swoim dworze dobrej orkiestry. W latach 40. XIX wieku dysponował już całkiem przyzwoitym...
Basic performance issues of the full voice accompaniment style in France in 1690–1750 in the light of selected treatises, part 2: The structure and harmonic language of the full voice rendering of basso continuo
It is the second article being part of the cycle describing the basic performance issues of the full voice accompaniment style in France in 1690–1750 in the light of selected treatises. In his further considerations abou...
Franz Liszt – obywatel świata czy węgierski patriota? Rapsodie węgierskie jako przykład realizacji założeń muzyki narodowej
Artykuł jest próbą określenia postawy Franza Liszta wobec Węgier – kraju urodzenia kompozytora, który w XIX w. był częścią monarchii austriackiej. Artysta został ukształtowany zgodnie z wzorcami kultury zachodnioeuropejs...
The liturgical function of Johann Sebastian Bach’s Orgelbüchlein. An introduction for organists
The article starts with a discussion on the problems connected with the writing of the manuscript, especially the issue of dating of each composition. For reference purposes, Russel Stinson’s proposition was adopted, and...