Muzyka w postmodernistycznej powieści Herberta Rosendorfera „Budowniczy ruin”

Apply

Muzyka w postmodernistycznej powieści Herberta Rosendorfera „Budowniczy ruin”

Journal Title: Notes Muzyczny - Year 2019, Vol 1, Issue 11

Abstract

Utwór Herberta Rosendorfera Budowniczy ruin wpisuje się w nurt powieści postmodernistycznej. Wśród nawiązań do tekstów kultury należy wymienić przywołania tekstów literackich i dzieł muzycznych. Spośród pierwszych najważniejsze wydają się odwołania do powieści Jana Potockiego Rękopis znaleziony w Saragossie. Istnienie utworów muzycznych w powieści Rosendorfera, pisarza i muzykologa w jednej osobie, funkcjonuje na wielu poziomach. Należy tu przypomnieć koncepcję polskiego badacza Michała Głowińskiego, według której muzyka może pojawiać się w powieści na trzech poziomach – gdy jest elementem fabuły, gdy stanowi temat sama w sobie, gdy przywołane dzieło muzyczne zyskuje wymiar symboliczny w kontekście utworu muzycznego. Te trzy sytuacje literackie bez trudu można wskazać w dziele Rosendorfera. Szczególnie ważne i ciekawe okazuje się jednak aplikowanie wzorca konstrukcyjnego zaczerpniętego z obszaru muzyki na grunt dzieła literackiego. Taką możliwość funkcjonowania elementów muzyki w utworze literackim opisuje w swojej pracy Muzyczność dzieła literackiego Andrzej Hejmej. W Budowniczym ruin nawiązania konstrukcyjne wpisują się w specyfikę powieści postmodernistycznej: według Magdaleny Janoszki, będący ważną inspiracją dla Rosendorfera, Rękopis znaleziony w Saragossie Potockiego należy zaliczyć do powieści polifonicznych. Zgodnie z koncepcją Bachtina słowo nie istnieje w sposób wyizolowany i samoistny, lecz stanowi odpowiedź na inne słowa zapisane kiedyś wcześniej. Rosendorfer jako pisarz i muzykolog sprawnie porusza się w obszarze nawiązań do dzieł muzycznych i literackich. Pojawiają się więc przywołania utworów muzycznych – np. Don Giovanniego Mozarta i literackiego wątku Pamiętników Giacoma Casanovy. Austriacki pisarz pokazuje na kartach swego dzieła sylwetki muzyków – wirtuoza (którego melomani daremnie pragną usłyszeć na żywo), organisty wykonującego iście postmodernistyczną Musiquianę, wampirycznego kompozytora odbierającego swemu uczniowi każde napisane przezeń nowe dzieło. Muzyka okazuje się zatem w Budowniczym ruin tworzywem, z którego autor powieści współtworzy swe dzieło tak jak z motywów literackich.<br/><br/>

Authors and Affiliations

Agnieszka Roguska

Keywords

EP ID EP641091
DOI 10.5604/01.3001.0013.3526
Views 44
Downloads 0