Na pograniczu literatury. Z problemów literackości w sztuce XXI wieku

Abstract

Wraz z dynamicznym rozwojem technologii od pewnego czasu trwa wysyp nowatorskich zjawisk artystycznych łączących w sobie cechy literatury oraz innych sztuk. Powstają nowe gatunki, aspirujące do miana literackości, przełamujące jednak tradycyjną hegemonię języka w zakresie ewokacji sensów. Na przykład w literaturze cyfrowej słowo partycypuje w konstruowaniu wyrazu artystycznego na równych prawach z obrazem czy dźwiękiem. Coraz częściej też samo tworzywo językowe staje się przedmiotem eksperymentów formalnych, polegających na przetwarzaniu, miksowaniu, dekonstruowaniu, generowaniu czy „uruchamianiu” kodu językowego niczym programu komputerowego. Celem artykułu jest pokazanie problemu literackości nowych zjawisk, sytuujących się na peryferiach – by nie powiedzieć: poza granicami – tradycyjnie rozumianej literatury. Wychodząc od zagadnienia struktury językowej dzieła, wywód badawczy wiedzie ku kwestii kontekstów odbioru i strategii interpretacyjnych. Z racji transcendentnego charakteru literatura zawsze wchodzi w relację z otoczeniem, dlatego aspekt egzystencjalny – ze szczególnym uwzględnieniem kategorii prawdy – wydaje się w poznawaniu literackości ważny nie mniej niż jakości tekstowe. Ostatecznie zaproponowany w artykule model rozumienia literackości uwzględnia zarazem immanentne jakości konstrukcyjne utworu, kontekst publikacji i odczytania oraz wynikające z uwarunkowań kulturowych konwencje teoretycznoliterackie. Z jednej strony ma to zapobiec zbytniej arbitralności w uznawaniu literackości rozmaitych dzieł, z drugiej zaś stworzyć elastyczne i pojemne ramy pojęciowe dla badaczy najnowszych zjawisk z pogranicza literatury.

Authors and Affiliations

Łukasz Głos

Keywords

Related Articles

#BlackLivesDontMatter – postapokalipsa i polityka w teledysku Señorita Vince’a Staplesa

W artykule dokonano analizy wideoklipu do utworu Vince’a Staplesa Señorita, wyreżyserowanego przez Iana Pons Jewella. Napięte relacje międzyrasowe w Stanach Zjednoczonych przedstawione zostały za pomocą formuły postapoka...

Formalne właściwości "Bez dogmatu" Henryka Sienkiewicza w ocenie krytyki

W artykule zanalizowane zostały trzy aspekty dyskursku krytycznoliterackiego, jaki w latach 1891–1914 toczył się wokół powieści Henryka Sienkiewicza Bez dogmatu. Są to zagadnienia czysto formalne – typowość, modalność na...

Deciphering Novel Expressions: A Proposal for an Integrated Cognitive Meaning Construction Analysis

The paper is meant to be a contribution to the discussion on the nature of novel linguistic meaning arising in the process of meaning construal motivated by both the semantic structure of language and mental representati...

Samochody, które zjadły świat. Obrazy środków transportu w filmowych narracjach postapokaliptycznych

Tematem artykułu jest motywy samochodu jako ważnego elementu świata przedstawionego w niektórych wizjach postapokaliptycznych. Filmowe przedstawienia ludzkiej społeczności po katastrofie często posługują się tym motywem,...

Egotyki Leo Lipskiego - niedokończony dyskurs

Artykuł jest próbą opisania odrębnego cyklu Leo Lipskiego, jakim są egotyki. Autor podejmuje się ustalenia zasad wewnętrznej organizacji tekstu (grupy utworów o tym samym tytule) – konceptualizacji. Ukazuje również konte...

Download PDF file
  • EP ID EP306512
  • DOI 10.17951/ff.2017.35.2.91
  • Views 55
  • Downloads 0

How To Cite

Łukasz Głos (2017). Na pograniczu literatury. Z problemów literackości w sztuce XXI wieku. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Sectio FF Philologiae, 0(2), 91-101. https://europub.co.uk/articles/-A-306512