O pewnym typie konstrukcji deagentywnych w językach polskim, rosyjskim i bułgarskim (perspektywa etnoskładniowa)
Journal Title: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury - Year 2019, Vol 31, Issue 1
Abstract
W artykule zaprezentowano jeden szczególny typ konstrukcji deagentywnej, która czynności mające swojego wykonawcę przedstawia w taki sposób, jakby były pozbawione wykonawcy. Na podstawie analiz przeprowadzonych przez Annę Wierzbicką, Jurija Apresjana, Jurija Kniazewa oraz materiałów językowych zgromadzonych w Narodowym Korpusie Języka Polskiego, autorka dokonuje analizy danych z trzech języków słowiańskich: polskiego, rosyjskiego i bułgarskiego. Dostrzega cel pragmatyczny realizowany przez użycie konstrukcji deagentywnych badanego typu – zmianę aktywnej roli wykonawcy na rolę biernego uczestnika. Wyróżnia pięć stanów rzeczy ujmowanych w tej konstrukcji: 1. czynności o charakterze fizycznym, których jakość realizacji jest niezależna od woli wykonawcy; 2. procesy umysłowe lub percepcyjne niepoddające się kontroli człowieka; 3. czynności i procesy zależne od okoliczności zewnętrznych; 4. działania bezpośrednio związane z ludzką psychiką; 5. impulsy oraz stany fizjologiczne i emocjonalne, które w niewielkim stopniu zależą, a czasami w ogóle nie zależą od woli człowieka. Z przeprowadzonych obserwacji wynika, że specyfiką języka polskiego jest przekonanie, że działania człowieka są kontrolowane z zewnątrz przez coś nieokreślonego; język rosyjski charakteryzuje potrzeba uwydatniania świata wewnętrznego experiencera, a język bułgarski podkreśla wagę kontroli nad stanami emocjonalnymi i fizjologicznymi.
Authors and Affiliations
Dimka Vasileva Savova
Keywords
Related Articles
- EP ID EP671879
- DOI 10.17951/et.2019.31.121
- Views 25
- Downloads 0
Koncept SANTÉ w języku francuskim
W artykule opisano francuski koncept santé [zdrowie] zgodnie z metodologią przyjętą w Leksykonie aksjologicznym Słowian i ich sąsiadów. Autorzy przeanalizowali koncept na podstawie źródeł systemowych (leksykograficznych)...
Od idei niepodległościowych do prostackiej propagandy. Monografia języka polskiej lewicy. Irena Kamińska-Szmaj, Język polskiej lewicy. Od Wielkiego Proletariatu do końca PRL, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2017, 220 s.
Brak
The speaking subject in Jerzy Bartmiński’s Linguistic Worldview Program: A Cognitive Grammar perspective
W artykule omawiamy (z punktu widzenia gramatyki kognitywnej Ronalda Langackera) kategorię podmiotu mówiącego -- kluczowego pojęcia w programie rekonstrukcji językowego obrazu świata (JOS) w wersji przedstawionej przez J...
Trzydzieści lat minęło. Komunikat ustępującego redaktora naczelnego „Etnolingwistyki”
Brak
Jak historia odkłada się w pamięci, jak pamięć odkłada się w języku
Tematem artykułu jest zakreślenie ram pola badawczego tworzonego przez trzy tytułowe pojęcia: historia, pamięć, język. Ponieważ każde z nich jest wieloznaczne, a na dodatek w różnych sytuacjach odnoszone są do różnych po...