Obraz katalogów rzeczowych na łamach polskich czasopism bibliotekarskich w okresie stalinowskim
Journal Title: Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi - Year 2016, Vol 10, Issue
Abstract
W polskim bibliotekarstwie lata pięćdziesiąte XX w. oznaczały zmianę funkcji katalogu – z informacyjnej na wychowawczo-oświatową, wręcz propagandową. Na łamach czasopism fachowych („Poradnika Bibliotekarza”, „Bibliotekarza”, „Przeglądu Bibliotecznego”) zalecano wypełnianie katalogów treściami marksistowskimi. Selekcja rejestrów, mająca na celu usunięcie z nich pozycji „nieprawomyślnych”, a podkreślenie istnienia prac zgodnych z aktualnie panującą ideologią, utrudniała – a niekiedy nawet uniemożliwiała – użytkowanie piśmiennictwa zgromadzonego w bibliotekach. Z artykułów zamieszczonych na łamach badanych czasopism wynika, że celem preparowania katalogów było uczynienie z nich narzędzia ideologii, a nie – jak dotychczas – informacji. W związku z tym katalogi powinny być selekcyjne, ewentualnie dopuszczano istnienie dwóch typów: pełnego do użytku wewnętrznego, z dostępem ściśle kontrolowanym i reglamentowanym, oraz selekcyjnego dla czytelników. Na pierwszym miejscu w systemach klasyfikacyjnych znaleźć miał się marksizm, poza tym zalecano używanie poddziałów wspólnych akcentujących rolę partii i myśli rewolucyjnej. Wzorce czerpano z ZSRR. Działania te wynikały z przekonania o wartości książki jako narzędzia propagandy. W związku z tym bibliotekarz miał stać się cenzorem i propagandystą. Istnieją przykłady świadczące o tym, że dzięki zmanipulowanym katalogom faktycznie utrudniano lub uniemożliwiano czytelnikom dostęp do książek.
Authors and Affiliations
Agnieszka Łuszpak
Keywords
Related Articles
- EP ID EP244203
- DOI -
- Views 55
- Downloads 0
Księgozbiór rodziny Żabów ze Zbylitowskiej Góry w zbiorach Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Juliusza Słowackiego w Tarnowie
Do 1945 r. ziemię tarnowską zamieszkiwały liczne rody ziemiańskie. Wśród nich warto zaznaczyć przedstawicieli rodziny Żabów herbu Kościesza: Napoleona Feliksa Żabę (1805–1885) – powstańca listopadowego, działacza polityc...
Kilka uwag i spostrzeżeń o katalogach aukcyjnych jako źródle do badań księgozbiorów prywatnych
Spośród źródeł wykorzystywanych do poznania czytelnictwa i kolekcjonerstwa książek w dawnych czasach należy zwrócić baczną uwagę również na katalogi aukcyjne. Na ziemiach polskich aukcje książek pojawiły się w latach 70....
Cenzura PRL wobec Hańby domowej Jacka Trznadla (1989-1990)
The aim of the article is to present the scale and nature of censor’s interference in Hańba domowa by Jacek Trznadel and the reconstruction of the long way the author and his publisher were forced to go trying to publish...
History of Russia in the Polish literature during the times of King Stanisław. Part I: To the First Partition (1772)
The author undertakes to characterise the image of Russia in the Polish literature of the era of King Stanisław Poniatowski (including editorial projects, which actually never came to fruition). The article brings the st...
Polski socjolog i bibliograf Wiktor Stanisław Żółtowski (1900-1969) – założyciel francuskiej szkoły historii statystycznej twórczości intelektualnej
Postać Wiktora Żółtowskiego nie jest bliżej znana w świecie nauki polskiej. Większość życia uczony spędził we Francji. Celem artykułu jest przybliżenie jego osoby i dokonań naukowych. Francuski bibliolog Robert Estivals...