Pamiętniki i listy zesłańców postyczniowych w zbiorach archiwów rosyjskich (centralnych i syberyjskich)
Journal Title: Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi - Year 2017, Vol 0, Issue
Abstract
Po upadku powstania styczniowego ok. 20 000 Polaków znalazło się na zesłaniu syberyjskim. Poważną część tej grupy stanowili Polacy z Ziem Zabranych (Litwa, Białoruś, Ukraina). Zesłańcy z tego obszaru w zdecydowanej mierze wywodzili się ze zdeklasowanej szlachty. Na Syberię trafiły także kobiety. W przypadku niektórych była to kara za działalność polityczną w latach 1863-1864, inne dobrowolnie podążyły za mężami lub narzeczonymi. Polscy zesłańcy na Syberii starali się żyć w swoich grupach, zwanymi niejednokrotnie „ogółami”. Podlegały one szczególnemu nadzorowi władz carskich. Z dużą częstotliwością posądzano je o przygotowywanie zbrojnego spisku. Gdy tylko zrodziły się podejrzenia, następowały aresztowania, rekwirowano też wszelką korespondencję z rodziną, pamiętniki i różnego rodzaju zapiski z pobytu na Syberii. Wszelka spuścizna piśmiennicza zesłańców trafiała do sekretnego archiwum III Oddziału Szefa Żandarmerii i jest przechowywana w Państwowym Archiwum Rosyjskiej Federacji w Moskwie. Część zapisków została natomiast odnaleziona w Omsku, Tomsku i Krasnojarsku. Na podstawie tej spuścizny możemy z jednej strony odtworzyć życie codzienne polskich zesłańców, z drugiej – sytuację materialną rodzin polskich mieszkających na Ziemiach Zabranych. Listy pisane przez krewnych, zwłaszcza z Wileńszczyzny, są też ciekawym zabytkiem kultury języka polskiego. Pamiętać trzeba bowiem, że wychodziły one spod ręki drobnej szlachty, słabo wykształconej.
Authors and Affiliations
Wiesław Caban
Keywords
Related Articles
- EP ID EP250244
- DOI -
- Views 36
- Downloads 0
Szyszkowiana/pseudoszyszkowiana z dawnego księgozbioru bernardynów z Karczówki, przechowywane obecnie w zbiorach Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Kielcach. Komunikat („Vilescit quilibet semper apignis liber infirmatur”, wpis w jednej z książek oo. bernardynów z Karczówki, 1651 r.)
The article discusses the significance of the six old prints of the old library of the Bernadines of Karczówka (now within the boundaries of the contemporary Kielce city) that include the provenance notes denoting them t...
Polish Protagonists of the native Culture and Literatures in Italy in the 20th Century
Italia for ages attracted representatives of all sorts nations with unique geographical advantages, diversified nature, richness of the works of art, architecture. The Poles have been enjoying its cultural, artistic, and...
Historia nauki polskiej, T. 10, 1944–1989, Cz. 1, Warunki rozwoju nauki polskiej, państwo i społeczeństwo; Cz. 2, Instytucje; Cz. 3, Idee i praktyka, pod red. Leszka Zasztowta i Joanny Schiller-Walickiej, Warszawa: Polska Akademia Nauk, 2015, cz. 1: 447 s., cz. 2: ss. 717, cz. 3: ss. 445, ISBN 978-83-7545-607-3 (całość).
Historia nauki polskiej, T. 10, 1944–1989, Cz. 1, Warunki rozwoju nauki polskiej, państwo i społeczeństwo; Cz. 2, Instytucje; Cz. 3, Idee i praktyka, pod red. Leszka Zasztowta i Joanny Schiller-Walickiej, Warszawa: Polsk...
Średniowieczne rękopisy Historia scholastica Piotra Comestora w zbiorach polskich
Historia scholastica, jak wykazały badania Agnety Sylwan, była jednym z najpopularniejszych tekstów przepisywanych w średniowieczu. Autorem tego poczytnego dzieła był Piotr dziś powszechnie znany jako Comestor lub Manduc...
Biblioteki publiczne o charakterze naukowym w Polsce w XX wieku (do 1990 r.). Geneza. Status. Organizacja
The author described of this article described the process of isolation of a subgroup of municipal scientific libraries from the larger group of public ones. First public libraries with scientific functions were created...