Abstract

Powszechne w dzisiejszym świecie zjawisko stygmatyzacji osób z diagnozą choroby psychicznej polega na etykietowaniu i napiętnowaniu pacjentów leczących się psychiatrycznie. Stygmatyzacja dokonuje się w dużej mierze za sprawą mass mediów, które kształtują negatywne, nacechowane uprzedzeniami postawy społeczeństwa. W przekazach medialnych pełno jest przejaskrawionych obrazów pacjentów psychiatrycznych, ukazanych jako ludzie skrajnie niebezpieczni i nieprzewidywalni. Ma to na celu wzbudzenie sensacji i skuteczniejsze dotarcie do odbiorcy. Artykuł ukazuje przegląd dostępnego piśmiennictwa na temat prowadzonych w Polsce i na świecie badań wpływu mediów na stygmatyzację chorych psychicznie. Pierwsza część jest prezentacją roli mass mediów wobec problemu osób z zaburzeniami psychicznymi. Artykuły prasowe oraz programy telewizyjne dostarczają pejoratywnych i stygmatyzujących określeń. Często jest to nierzetelny przekaz informacji zebranych od osób, nie mających bezpośredniej styczności z chorym. Przy czym, zgodnie z teorią kultywacji postaw i teorią społecznego uczenia, o których pisze Stout, media mają ogromny wpływ na postrzeganie i traktowanie pacjentów psychiatrycznych. Pełno jest w nich nieprecyzyjnych nazw jednostek chorobowych, a pojęcia „schizofrenia” używa się często w kategoriach metafory czy dla potrzeb kontekstowych. Osoby chore psychicznie wydają się być jedną z najbardziej narażonych na stygmatyzację grup społecznych, co nasila ich dezadaptację życiową oraz marginalizuje rolę społeczną. W drugiej części artykułu podęto próbę ukazania mass mediów jako potencjalnego narzędzia zmiany postaw wobec osób chorych psychicznie. Źródła stygmatyzacji zakorzenione są głęboko w kulturze i świadomości społeczeństwa pojętego jako struktura dynamiczna i podlegająca wpływom wplecionym w tok jej rozwoju, także wpływom mass mediów, które odgrywają ważną rolę opiniotwórczą. Zwrócono uwagę na konieczność dokładniejszego informowania oraz zwiększenie w przekazie medialnym udziału ekspertów w dziedzinie zdrowia psychicznego.

Authors and Affiliations