PROBLEMY OBIEKTYWIZACJI KRYTERIÓW DYSTRYBUCJI DOPŁAT BEZPOŚREDNICH W UE

Apply

PROBLEMY OBIEKTYWIZACJI KRYTERIÓW DYSTRYBUCJI DOPŁAT BEZPOŚREDNICH W UE

Journal Title: Zagadnienia Ekonomiki Rolnej - Year 2013, Vol 335, Issue 2

Abstract

Słowo „obiektywny” w języku polskim oznacza: obiektywizm, wolny od uprzedzeń, bezstronny, rzeczowy, przedmiotowy. Z kolei „obiektywizm” to przedstawianie i ocenianie czegoś w sposób zgodny ze stanem faktycznym, niezależnie od własnych opinii, uczuć, interesów [21, 22]. Od razu warto zwrócić uwagę na użycie tego ostatniego terminu. Należałoby z niego przecież wnioskować, że w przypadku dopłat bezpośrednich reprezentanci krajów członkowskich UE powinni w istocie abstrahować od położenia, charakterystyk, celów i oczekiwań swych rolników oraz społeczeństw. To bardzo idealistyczne założenie, w zasadzie niemożliwe do przestrzegania w realnej polityce. W skrajnej sytuacji mogłoby się zatem zdarzyć, że „obiektywnych” kryteriów ustalania dopłat bezpośrednich byłoby tyle, ile jest krajów członkowskich. Postęp nastąpiłby natomiast wtedy, gdyby potworzyły się grupy krajów, ale to wcale nie byłoby tożsame z rygorystycznym ujęciem obiektywności. Bez wątpienia lepszym wyrazicielem interesu wspólnego – europejskiego – jest jakieś ciało ponadnarodowe, a więc np. Komisja Europejska. Także i wówczas nie zapewniona byłaby definicyjna obiektywność, gdyż system dopłat bezpośrednich wyłania się przecież jako produkt określonego procesu politycznego, w którym ważną rolę odgrywają zmieniające się procedury głosowań i podejmowania decyzji, siła ekonomiczna poszczególnych krajów oraz stanowisko płatników netto do unijnego budżetu [2, 3, 10, 27]. Słowo „obiektywny” oznacza również, że coś istnieje niezależnie od poznającego podmiotu, a więc analityka polityki, polityka czy wreszcie beneficjenta dopłat bezpośrednich oraz innych interesariuszy tego systemu. To spojrzenie na problem od strony filozoficznej. W realnym życiu utrzymanie tego założenia jest również bardzo trudne, znów z uwagi głównie na uwarunkowania społeczno-polityczne formowania WPR i konstruowania jej instrumentów. Bez odwołania się do dorobku ekonomii politycznej i ekonomii neoinstytucjonalnej nie jesteśmy w stanie w sposób adekwatny poznać zatem przyczyn pojawienia się dopłat bezpośrednich oraz ich ewolucji [5, 10]. Natomiast na gruncie ekonomii neoklasycznej obiektywność i adekwatność poznania oraz zrozumienia systemu wsparcia bezpośredniego oznaczałaby konieczność ograniczenia się tylko do podejścia pozytywnego. To kolejne założenie nierealistyczne, jeśli zważymy, jak duże znaczenie w tym wsparciu odgrywa kwestia sprawiedliwości jego podziału. To prowadzi nas nieuchronnie do ekonomii normatywnej, a więc odwo-łującej się do wartościowania społecznego poszczególnych instrumentów WPR, a nawet etycznego i moralnego, czyli w sumie do jakiejś filozofii politycznej [10]. Również pod tym względem kraje członkowskie UE bardzo się różnią. W konsekwencji obiektywne uzasadnienia takiego czy innego kursu WPR prawie zawsze współwystępują z jego przeciwieństwem, tzn. z jakąś dozą subiektywizmu.Celem artykułu jest przedstawienie przesłanek oraz uwarunkowań udzielania dopłat bezpośrednich w UE, jak i poszukiwanie schematów oraz kryteriów uczynienia tego procesu bardziej obiektywnym. Jako tezę do potwierdzenia przyjmuje się następujący ciąg zależności: zróżnicowanie warunków funkcjonowania rolnictwa w UE jest faktem obiektywnym, a więc nierówne stawki płatności bezpośrednich są tego następstwem, co pozwala system taki uznać za sprawiedliwy i nie podważający równej konkurencji w rolnictwie Wspólnoty.

Authors and Affiliations

Adam Kagan, Jacek Kulawik, Renata Płonka, Barbara Wieliczko

Keywords

EP ID EP68131
DOI -
Views 87
Downloads 0