Processus brevior coram Episcopo – czy zupełne novum?
Journal Title: Kościół i Prawo - Year 2019, Vol 8, Issue 1
Abstract
Do znaczących zmian wprowadzonych przez motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus Franciszka, stanowiących zupełne novum w stosunku do obowiązującego do niedawna ustawodawstwa, jest ustanowienie processus matrimonialis brevior coram Episcopo. Jest to szczególny rodzaj postępowania o stwierdzenie nieważności małżeństwa, który może mieć zastosowanie w przypadkach, w których prośba została zgłoszona przez obojga małżonków lub przez jednego z nich za zgodą drugiego i jest poparta szczególnie oczywistymi argumentami. Poza szybkością i uproszczeniem procedury, proces ten wyraża szczególną troskę i czujność biskupa diecezjalnego w stosunku do swoich wiernych zatroskanych o swój status małżeński. Proces skrócony przed biskupem, jakkolwiek stanowi znaczące novum w stosunku do ustawodawstwa obowiązującego w 2015 r., to jednak ma swoje głębokie zakorzenienie w tradycji kanonicznej, sięgającej pierwszych stuleci chrześcijaństwa. Autor ukazuje najpierw starożytną instytucję episcopalis audientia, wprowadzoną po edykcie cesarza Konstantyna, podtrzymywaną przez ustawodawstwo imperialne, następnie omawia władzę sądowniczą biskupa w okresie średniowiecza (wykazując, że ewolucja systemu wymiaru sprawiedliwości, w wyniku której powstał urząd oficjała, nie wykluczała w żaden sposób osobistego wykonywania jurysdykcji przez biskupa), wreszcie przedstawia biskupa jako sędziego w okresie od Soboru Trydenckiego do KPK/83. Nadzwyczajny charakter procesu skróconego przed biskupem oznacza z jednej strony daleko idące uproszczenie procedury, z drugiej zaś wskazuje na centralną rolę biskupa w posłudze sądowniczej, którą wykonuje jako najwyższy sędzia w swoim Kościele partykularnym. Proces małżeński skrócony przed biskupem jest więc bardziej powrotem do starożytności niż absolutnym novum. Znacząca jest m.in. analogia zachodząca między starożytną instytucją episcopalis audientia i processus brevior. Franciszek nie chciał jedynie przybliżenia do procedur już istniejących innego sposobu wykonywania potestas iudicandi (w przypadku oczywistej nieważności małżeństwa), lecz przede wszystkim miał na uwadze przywrócenie bardziej autentycznego i głębszego znaczenia misji biskupa diecezjalnego.
Authors and Affiliations
Wojciech Góralski
Keywords
Related Articles
- EP ID EP664599
- DOI 10.18290/kip.2019.8.1-11
- Views 77
- Downloads 0
Prawo do manifestowania przekonań religijnych poprzez symbole religijne w świetle wyroku w sprawie Eweida i inni przeciwko Zjednoczonemu Królestwu z 15 stycznia 2013 roku
W artykule została omówiona problematyka związana z prawem do manifestowania przekonań religijnych na podstawie obowiązujących norm prawa europejskiego, których konkretyzację stanowi orzecznictwo ETPC. W sposób szczególn...
Regulacje dotyczące szkół katolickich w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 roku oraz w prawie polskim
The Catholic Church has always taken care about giving the Christian faithful a proper upbringing. Even today education is one of its key tasks. School is a crucial element in the process of education. One of obligations...
Pobożne zapisy jako sposób pozyskiwania dóbr doczesnych w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 r. i w partykularnym prawie polskim
Kościół Katolicki jako społeczność działająca w świecie potrzebuje zasobów materialnych w celu wypełniania swojej misji. Prawo posiadania własności jest nieodłącznym prawem Kościoła i zawiera nabywanie, posiadanie, zarzą...
The Legal Position of Catholic Theological Faculties on the Territory of the Czech Republic since 1950
In 1950, Catholic faculties of theology on the territory of the present-day Czech Republic were unilaterally excluded from the university structures by statute, despite their frequent affiliation with universities from t...
The Relevancy of Natural Law
In the face of legal positivism which is spreading both in Europe and in the whole world towards different directions and systems of juristic thinking relativizing the truth about ordo iuris as, among other things, the f...