Processus brevior coram Episcopo – czy zupełne novum?
Journal Title: Kościół i Prawo - Year 2019, Vol 8, Issue 1
Abstract
Do znaczących zmian wprowadzonych przez motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus Franciszka, stanowiących zupełne novum w stosunku do obowiązującego do niedawna ustawodawstwa, jest ustanowienie processus matrimonialis brevior coram Episcopo. Jest to szczególny rodzaj postępowania o stwierdzenie nieważności małżeństwa, który może mieć zastosowanie w przypadkach, w których prośba została zgłoszona przez obojga małżonków lub przez jednego z nich za zgodą drugiego i jest poparta szczególnie oczywistymi argumentami. Poza szybkością i uproszczeniem procedury, proces ten wyraża szczególną troskę i czujność biskupa diecezjalnego w stosunku do swoich wiernych zatroskanych o swój status małżeński. Proces skrócony przed biskupem, jakkolwiek stanowi znaczące novum w stosunku do ustawodawstwa obowiązującego w 2015 r., to jednak ma swoje głębokie zakorzenienie w tradycji kanonicznej, sięgającej pierwszych stuleci chrześcijaństwa. Autor ukazuje najpierw starożytną instytucję episcopalis audientia, wprowadzoną po edykcie cesarza Konstantyna, podtrzymywaną przez ustawodawstwo imperialne, następnie omawia władzę sądowniczą biskupa w okresie średniowiecza (wykazując, że ewolucja systemu wymiaru sprawiedliwości, w wyniku której powstał urząd oficjała, nie wykluczała w żaden sposób osobistego wykonywania jurysdykcji przez biskupa), wreszcie przedstawia biskupa jako sędziego w okresie od Soboru Trydenckiego do KPK/83. Nadzwyczajny charakter procesu skróconego przed biskupem oznacza z jednej strony daleko idące uproszczenie procedury, z drugiej zaś wskazuje na centralną rolę biskupa w posłudze sądowniczej, którą wykonuje jako najwyższy sędzia w swoim Kościele partykularnym. Proces małżeński skrócony przed biskupem jest więc bardziej powrotem do starożytności niż absolutnym novum. Znacząca jest m.in. analogia zachodząca między starożytną instytucją episcopalis audientia i processus brevior. Franciszek nie chciał jedynie przybliżenia do procedur już istniejących innego sposobu wykonywania potestas iudicandi (w przypadku oczywistej nieważności małżeństwa), lecz przede wszystkim miał na uwadze przywrócenie bardziej autentycznego i głębszego znaczenia misji biskupa diecezjalnego.
Authors and Affiliations
Wojciech Góralski
Keywords
Related Articles
- EP ID EP664599
- DOI 10.18290/kip.2019.8.1-11
- Views 70
- Downloads 0
Wolność religijna za pontyfikatu Benedykta XVI. Siedem lat interwencji przy ONZ
Artykuł przedstawia najważniejsze aspekty interwencji dokonanych przez przedstawicieli Stolicy Apostolskiej przy ONZ, zmagającymi się z zagadnieniem wolności religijnej, w siedem lat po tym, jak Benedykt XVI został wybra...
Prawnoautorskie aspekty szkolnej katechezy z wykorzystaniem utworów audiowizualnych
Na lekcjach religii w szkole, jako uzupełnienie przekazu werbalnego katechety, mogą być prezentowane utwory audiowizualne. Zgodnie z przepisami prawa autorskiego, nie jest do tego potrzebna jakakolwiek zgoda, jeśli ma to...
Obowiązek biskupa diecezjalnego wizyty ad limina Apostolorum
Przedmiotem artykułu jest charakterystyka obowiązku biskupa diecezjalnego wizyty ad limina Apostolorum. Na początku autor wyjaśnia z czego wynika taki obowiązek i jakie podmioty są zobowiązane do wizyty u progu Apostołó...
Troska Prymasa Wyszyńskiego o tożsamość kulturową Europy
Prymas Stefan Kardynał Wyszyński żył w czasach tworzenia się Unii, nazywanej wówczas zachodnioeuropejską. Przypominał o równych dla wszystkich prawach narodów i ludów, zaznaczając przy tym ich własną odrębność i dorobek....
Nauczanie religii w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 r. i polskim Konkordacie z 1993 r.
Nauczanie jest jednym z głównych celów Kościoła. Zarówno kanony Kodeksu Prawa Kanonicznego Jana Pawła II, jak i regulacje zawarte w Konkordacie z 1993 r. podkreślają cel katechizacji, jakim jest umocnienie wiary ludu Boż...