Processus brevior coram Episcopo – czy zupełne novum?
Journal Title: Kościół i Prawo - Year 2019, Vol 8, Issue 1
Abstract
Do znaczących zmian wprowadzonych przez motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus Franciszka, stanowiących zupełne novum w stosunku do obowiązującego do niedawna ustawodawstwa, jest ustanowienie processus matrimonialis brevior coram Episcopo. Jest to szczególny rodzaj postępowania o stwierdzenie nieważności małżeństwa, który może mieć zastosowanie w przypadkach, w których prośba została zgłoszona przez obojga małżonków lub przez jednego z nich za zgodą drugiego i jest poparta szczególnie oczywistymi argumentami. Poza szybkością i uproszczeniem procedury, proces ten wyraża szczególną troskę i czujność biskupa diecezjalnego w stosunku do swoich wiernych zatroskanych o swój status małżeński. Proces skrócony przed biskupem, jakkolwiek stanowi znaczące novum w stosunku do ustawodawstwa obowiązującego w 2015 r., to jednak ma swoje głębokie zakorzenienie w tradycji kanonicznej, sięgającej pierwszych stuleci chrześcijaństwa. Autor ukazuje najpierw starożytną instytucję episcopalis audientia, wprowadzoną po edykcie cesarza Konstantyna, podtrzymywaną przez ustawodawstwo imperialne, następnie omawia władzę sądowniczą biskupa w okresie średniowiecza (wykazując, że ewolucja systemu wymiaru sprawiedliwości, w wyniku której powstał urząd oficjała, nie wykluczała w żaden sposób osobistego wykonywania jurysdykcji przez biskupa), wreszcie przedstawia biskupa jako sędziego w okresie od Soboru Trydenckiego do KPK/83. Nadzwyczajny charakter procesu skróconego przed biskupem oznacza z jednej strony daleko idące uproszczenie procedury, z drugiej zaś wskazuje na centralną rolę biskupa w posłudze sądowniczej, którą wykonuje jako najwyższy sędzia w swoim Kościele partykularnym. Proces małżeński skrócony przed biskupem jest więc bardziej powrotem do starożytności niż absolutnym novum. Znacząca jest m.in. analogia zachodząca między starożytną instytucją episcopalis audientia i processus brevior. Franciszek nie chciał jedynie przybliżenia do procedur już istniejących innego sposobu wykonywania potestas iudicandi (w przypadku oczywistej nieważności małżeństwa), lecz przede wszystkim miał na uwadze przywrócenie bardziej autentycznego i głębszego znaczenia misji biskupa diecezjalnego.
Authors and Affiliations
Wojciech Góralski
Keywords
Related Articles
- EP ID EP664599
- DOI 10.18290/kip.2019.8.1-11
- Views 75
- Downloads 0
Analisi giuridica comparativa del fedele laico nel Codex Iuris Canonici e nel Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium con particolare riferimento alla codice del diritto particolare della Chiesa Syro-Malabarese
Nel contesto attuale della Chiesa Universale, “l’unico Corpus Iuris Canonici”, diventa realtà concreta. La Chiesa respira con due polmoni, quello dell’Oriente e dell’Occidente. I canoni orientali forniscono il diritto su...
Budowanie Ludu Bożego jako szczególny obowiązek małżonków chrześcijańskich. Analiza kan. 226 § 1 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku
Artykuł prezentuje genezę kan. 226 § 1 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r., który swoje źródło ma w nauczaniu Soboru Watykańskiego II. Podmiotem szczególnego obowiązku są wierni świeccy żyjący w stanie małżeńskim. Zobow...
Legal determinants for running a parish based economic activity
Celem artykułu było ukazanie uwarunkowań prawnych parafii w zakresie wykonywania działalności gospodarczej. Parafia na mocy art. 32 i 20 Konstytucji RP, art. 4 ust. 2 Konkordatu oraz art. 55 ust. 3 ustawy o stosunku Pańs...
The Special Status of Civil Unions in the Canonical Legal Order When Contracted by Catholics and Omitting the Canonical Form
In the presented study, the author focuses on the problem of the special status of civil unions contracted by Catholics but omitting the canonical form in the canonical legal order. In systemic solutions, as regards the...
II Ogólnopolska Konferencja Naukowa pt. „Kodeks Prawa Kanonicznego w badaniach młodych naukowców”, Lublin, 1 czerwca 2013
-