Przestępstwo zgwałcenia i jego sprawcy w II Rzeczypospolitej. Próba wstępnej charakterystyki
Journal Title: Studia z Dziejów Państwa i PrawaPolskiego - Year 2015, Vol 0, Issue
Abstract
Wśród wielu kwestii społecznych, które w Drugiej Rzeczypospolitej pozostawały objęte swoistym tabu, znalazło się między innymi przestępstwo zgwałcenia, przede wszystkim zaś jego przyczyny oraz skutki. Nie istniało wówczas w zasadzie żadne środowisko, które podjęłoby się zainicjowania dyskusji, w której tematem stałaby się m. in. niezwykle niejasna sytuacja prawna ofiar gwałcicieli. Wbrew bowiem dość surowym sankcjom karnym, które groziły sprawcom tego przestępstwa, zgwałcone kobiety udowodnić musiały w trakcie procesu sądowego, że swoim zachowaniem nie sprowokowały mężczyzny oraz, że w trakcie gwałtu stawiały opór fizyczny. Jego brak uznawano bowiem jako swoiste przyzwolenie na odbycie stosunku. Wszystkie obowiązujące do 1932 r. kodeksy karne przewidywały stosunkowo surowe kary dla sprawców gwałtów. Również nowy kodeks karny kontynuował tę praktykę. Niemniej przynosił pewne istotne zmiany, wśród których znalazły się: ujednolicenie terminologii (wprowadzenie pojęcia „czynu nierządnego” w miejsce obowiązujących dotychczas „czynu lubieżnego” oraz „zgwałcenia”), ściganie z urzędu przestępstwa dokonanego na osobie poniżej 15 roku życia oraz uznanie faktu, że ofiarą jak i sprawcą zgwałcenia mogły (mogli) być zarówno kobiety jak i mężczyźni. Niemniej, jak wskazują ówczesne statystyki, sprawcami tego przestępstwa pozostawali w Drugiej Rzeczypospolitej wyłącznie mężczyźni, i to przede wszystkim mieszkańcy ówczesnej wsi. Bardzo niepełne wyliczenia wskazują jednak, że największa liczba skazanych za gwałt pochodziła z terenów (województwa zachodnie), w których znacznie szybciej przebiegały procesy modernizacyjne, w tym nie tylko te dotyczące ekonomii, ale również w kwestii emancypacji i samoświadomości kobiet. Jednocześnie w województwach wschodnich liczba skazanych za gwałt pozostawała wyjątkowo niska. Wydaje się, że był to przede wszystkim wynik niezwykle introwertycznego, bardzo tradycyjnego charakteru miejscowych środowisk wiejskich, w których poziom zaufania w stosunku do polskiego aparatu administracyjnego pozostawał jednocześnie wyjątkowo niski. Statystyczny sprawca gwałtu w Drugiej Rzeczypospolitej był więc mężczyzną, z reguły słabo wykształconym, młodym (przed 30 rokiem życia), zazwyczaj mieszkał na wsi, pracując jednak dorywczo w mieście. Był też, co w kontekście charakterystycznej dla tego okresu wielowyznaniowości społeczeństwa polskiego, przede wszystkim wyznawcą religii chrześcijańskiej, w tym, choć zależało to od regionu, głównie reprezentantem kościoła rzymskokatolickiego.
Authors and Affiliations
Mateusz Rodak
Keywords
Related Articles
- EP ID EP194185
- DOI -
- Views 94
- Downloads 0
W przededniu pierwszego konfl iktu ustrojowego. Debata w Radzie Administracyjnej Królestwa Polskiego o usamodzielnieniu radców stanu w komisjach rządowych na przełomie 1815 i 1816 r. On the eve of the fi rst political confl ict. Debate in the Administrative Council of the Kingdom of Poland on the autonomy of the counsellors of state at the turn of 1815 and 1816
U schyłku 1815 r. ukonstytuowały się władze konstytucyjne Królestwa Polskiego – Rada Administracyjna i Ogólne Zgromadzenie Rady Stanu – i przystąpiły do intensywnych prac nad rozwinięciem postanowień konstytucyjnych. Za...
Baza źródłowa do badań nad administracją pośredniego szczebla w Królestwie Polskim do 1866 roku
Podjęte badania nad administracją obwodową (powiatową) w Królestwie Polskim w latach 1816–1866 wymagają zestawienia odpowiednich zasobów zgromadzonych w ar-chiwach państwowych. Dostępne są cyfrowe bazy danych i tradycyjn...
Odpowiedzialność urzędnika za przestępstwa popełnione z chęci zysku w okresie międzywojennym
W okresie międzywojennym tworzono na nowo model administracji publicznej, kształtował się wzorzec urzędnika państwowego. Pochodzący z różnych zaborów urzęd-nicy mieli odmienne kwalifikacje i reprezentowali inne wzorce mo...
Statuty sodalicji kobiet w Krakowie w dwudziestoleciu międzywojennym Statutes of women’s sodalities in Krakow in the interwar period
Sodalicje mariańskie kobiet działające w okresie międzywojennym w Krakowie skupiały w swoich kręgach osoby wywodzące się z różnych środowisk – nauczycielki, urzędniczki, członkinie Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w...
Narzędzia i zasoby internetowe w służbie współczesnej kanonistyki Internet resources for research in canon law
Narzędzia i zasoby internetowe w służbie współczesnej kanonistyki W artykule opisano dostępne w sieci Internet narzędzia i zasoby przydatne dla kanonistyki. W pierwszej części przedstawione zostały narzędzia analizy teks...