“Qara” arxaik komponentli toponimlər leksik-semantik müstəvidə

Apply

“Qara” arxaik komponentli toponimlər leksik-semantik müstəvidə

Journal Title: Scientific Research - Year 2024, Vol 4, Issue 9

Abstract

Xülasə Məqalədə Azərbaycan toponimiyasında “qara” arxaik apelyativli Qarayazı, Qarabağlar, Qarabağlı və Qarabağlılar toponimlərinin leksik-semantik, etimoloji təhlilindən bəhs olunur. Azərbaycan ərazisində Qarabağ, Qarabağlar və Qarabağlılar toponimlərinin paralelləri geniş arealda yayılmışdır. Qarayazı Göyçay, Qazax və Ağstafa rayonları ərazisində qeydə alınmış toponimlərdən biridir. Ümumiyyətlə, “qara” arxaik apelyativi əsasında yaranmış toponimlərin I komponenti qara sözünün mənası haqda Azərbaycan dilçiliyində müxtəlif mülahizələr mövcuddur. Qara sözü qədim türk dillərində “rəng”, “sadə”, “ibtidai”, “sıravi”, “zülmət”, “tutqun”, “torpaq”, “təpəlik”, “dağlıq”, “yer”, “kütlə”, “camaat”, “mal-qara”, “pis ruh”, “sıx, keçilməz”, “qatı”, “bədbəxt”, “böyük, iri, nəhəng, əzəmətli”, “qüvvətli, igid, cəsur” və s. mənalarında işlənmişdir. Tərkibində “yazı” komponenti olan həm makro, həm də mikrotoponimlər Azərbaycan ərazisində geniş yayılmışdır. Qarayazı toponiminin də II komponenti yazı sözü qədim türk dillərində “çöl, geniş düzən yer” mənalarınada işlənmişdir. “Çöl, düzən yer” anlamında işlənən yazı sözü Müasir Azərbaycan ədəbi dilində düz termini ilə əvəz olunaraq, ərazinin relyef formasını bildirməkdədir.

Authors and Affiliations

İradə Kərimova

Keywords

EP ID EP747438
DOI 10.36719/2789-6919/37/15-19
Views 6
Downloads 0