Represje Służby Bezpieczeństwa wobec Kościoła katolickiego w powiecie niżańskim w latach 1956-1970
Journal Title: Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia - Year 2011, Vol 18, Issue 2
Abstract
Analiza akt wytworzonych przez Referat SB w Nisku w latach 1956-1970 pozwala na ukazanie działań represyjnych wymierzonych w Kościół katolicki. Referatem kierowali kolejno: Tadeusza Turek (1957-1960), Władysław Podstawski (1960-1969) i Piotr Zawisza (1969-1973). Jednym z zadań SB była inwigilacja duchowieństwa i wiernych aktywnie włączających się w działalność Kościoła. Obserwację tego środowiska prowadziła, specjalnie w tym celu pozyskana przez SB sieć agenturalna. W omawianym okresie wspomniana jednostka zwerbowała do współpracy co najmniej ośmiu TW, w tym 4 księży. Sieć wykorzystywano m.in. do rozbicia spójności duchowieństwa. Dzięki pozyskanym informacjom władze poznawały zamierzenia kleru i mogły bardzo szybko reagować, w przypadku różnych inicjatyw. Sporo uwagi poświęcali funkcjonariusze SB sprawie inwestycji sakralnych i „nielegalnego” budownictwa w powiecie. Problem ten był widoczny szczególnie w drugiej połowie lat sześćdziesiątych, a świadczy o tym duża ilość notatek zachowanych w materiałach bezpieki. Na początku omawianego okresu władze pod presją społeczeństwa wydawały zezwolenia na inwestycje sakralne. Zmiana polityki w tej dziedzinie wywołała falę oburzenia i protestów. Wobec niemożności uzyskania zezwoleń duchowni i świeccy rozpoczynali prace budowlane „nielegalnie”, co spotykało się z ostrą reakcją władz. W powiecie zdarzyło się kilka przypadków rozbiórki budowanych obiektów kościelnych, a ich inicjatorzy byli karani wysokimi grzywnami. Z żywą reakcją społeczeństwa spotkały się zarządzenia władz o usunięciu religii ze szkół na początku lat sześćdziesiątych. SB notowała liczne przypadki protestów, pisania przez rodziców oświadczeń w tej sprawie. Funkcjonariusze inwigilowali szczególnie tematykę kazań. W całym powiecie notowano liczne „negatywne” (ocena SB) wypowiedzi duchownych kierowane pod adresem państwa. Szczególną uwagę zwracano na wizytacje parafii przez hierarchów kościelnych, zwłaszcza bpa Ignacego Tokarczuka, którego oskarżano o liczne „wrogie” wystąpienia. Wobec księży z powiatu niżańskiego SB zazwyczaj stosowała sankcje w postaci rozmów ostrzegawczych i kar finansowych.
Authors and Affiliations
Mirosław Głowacki
Keywords
Related Articles
- EP ID EP164908
- DOI -
- Views 66
- Downloads 0
Życie i działalność duszpastersko-naukowa ks. Marcina Ziółkowskiego 1914-1976
W niniejszym artykule przedstawiono sylwetkę księdza Marcina Ziółkowskiego, formalnie kapłana diecezji łuckiej, a pełniącego posługę kapłańską w Sandomierzu. Szczegółowo omówiono jego drogę do kapłaństwa – pobyt w zakoni...
Przedstawienia Ducha Świętego na ikonach bizantyjskich i ruskich. Kanon ikonograficzny a dogmat teologiczny
Artykuł opisuje w jaki sposób w sztuce chrześcijańskiej przedstawiano Trzecią Osobę Trójcy Świętej. Było to dość trudne, gdyż Ducha Świętego nie można było ukazywać jako człowieka. Niemniej jednak można uznać, iż ukrytą...
Z dziejów Modliborzyc Opatowskich
Artykuł opisuje historię Modliborzyc, zlokalizowanych w pobliżu Opatowa. Autor koncentruje się w głównej mierze na okresie XVI i XVII w., jednak nie pomija dziejów średniowiecznych. Te ostatnie prezentuje wykorzystując d...
Pomocniczy charakter logiki formalnej w uprawianiu metafizyki klasycznej
Położenie nacisku na analizę pojęciową to jedna z cech filozofii analitycznej . Polega ona między innymi na wykorzystaniu narzędzi logiki formalnej do precyzowania języka filozofii. Zabieg ten, jak utrzymują niektórzy an...
Kościoły dekanatu opatowskiego i ich wyposażenie w świetle wizytacji biskupa Załuskiego z 1748 r.
Artykuł ukazuje stan świątyń katolickich w dekanacie opatowskim w połowie XVIII wieku. Oparty został na protokołach wizytacji diecezji krakowskiej przeprowadzonej z inicjatywy biskupa Stanisława Załuskiego w 1748 r. Deka...