Represje Służby Bezpieczeństwa wobec Kościoła katolickiego w powiecie niżańskim w latach 1956-1970
Journal Title: Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia - Year 2011, Vol 18, Issue 2
Abstract
Analiza akt wytworzonych przez Referat SB w Nisku w latach 1956-1970 pozwala na ukazanie działań represyjnych wymierzonych w Kościół katolicki. Referatem kierowali kolejno: Tadeusza Turek (1957-1960), Władysław Podstawski (1960-1969) i Piotr Zawisza (1969-1973). Jednym z zadań SB była inwigilacja duchowieństwa i wiernych aktywnie włączających się w działalność Kościoła. Obserwację tego środowiska prowadziła, specjalnie w tym celu pozyskana przez SB sieć agenturalna. W omawianym okresie wspomniana jednostka zwerbowała do współpracy co najmniej ośmiu TW, w tym 4 księży. Sieć wykorzystywano m.in. do rozbicia spójności duchowieństwa. Dzięki pozyskanym informacjom władze poznawały zamierzenia kleru i mogły bardzo szybko reagować, w przypadku różnych inicjatyw. Sporo uwagi poświęcali funkcjonariusze SB sprawie inwestycji sakralnych i „nielegalnego” budownictwa w powiecie. Problem ten był widoczny szczególnie w drugiej połowie lat sześćdziesiątych, a świadczy o tym duża ilość notatek zachowanych w materiałach bezpieki. Na początku omawianego okresu władze pod presją społeczeństwa wydawały zezwolenia na inwestycje sakralne. Zmiana polityki w tej dziedzinie wywołała falę oburzenia i protestów. Wobec niemożności uzyskania zezwoleń duchowni i świeccy rozpoczynali prace budowlane „nielegalnie”, co spotykało się z ostrą reakcją władz. W powiecie zdarzyło się kilka przypadków rozbiórki budowanych obiektów kościelnych, a ich inicjatorzy byli karani wysokimi grzywnami. Z żywą reakcją społeczeństwa spotkały się zarządzenia władz o usunięciu religii ze szkół na początku lat sześćdziesiątych. SB notowała liczne przypadki protestów, pisania przez rodziców oświadczeń w tej sprawie. Funkcjonariusze inwigilowali szczególnie tematykę kazań. W całym powiecie notowano liczne „negatywne” (ocena SB) wypowiedzi duchownych kierowane pod adresem państwa. Szczególną uwagę zwracano na wizytacje parafii przez hierarchów kościelnych, zwłaszcza bpa Ignacego Tokarczuka, którego oskarżano o liczne „wrogie” wystąpienia. Wobec księży z powiatu niżańskiego SB zazwyczaj stosowała sankcje w postaci rozmów ostrzegawczych i kar finansowych.
Authors and Affiliations
Mirosław Głowacki
Keywords
Related Articles
- EP ID EP164908
- DOI -
- Views 70
- Downloads 0
Dyplomatyczne faux-pas Czartoryskich, czyli „Familia” i Stanisław Poniatowski na europejskich salonach (1764-1765)
Okres bezkrólewia po śmierci Augusta III Sasa i pierwsze miesiące panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego to okres niezwykle interesujący w dziejach Polski. Ukazuje on kim byli i jakie przygotowanie do rządzenia kraj...
Bibliografia piśmiennictwa profesorów Seminarium sandomierskiego (ks. Apolinary Knothe, ks. Wacław Kosiński, ks. Władysław Krawczyk)
Zamieszczone materiały są kontynuacją cyklu rozpoczętego w 2011 r. prezentującego życiorysy i bibliografię publikacji 48 profesorów Seminarium Duchownego w Sandomierzu z XIX i XX wieku. Katalog publikacji ma układ chrono...
Ksiądz Ludwik Hupkała 1912 -1995
Artykuł ma charakter krótkiej biografii i przedstawia sylwetkę księdza Ludwika Hupkały – jednego z najaktywniejszych duszpasterzy, który pełnił swoją posługę w parafii w Rudniku nad Sanem. Ksiądz Ludwik Hupkała był okreś...
Teologia nauki, red. Janusz Mączka, Piotr Urbańczyk, Kraków: Copernicus Center Press 2015
Omówienie książki: Teologia nauki, red. Janusz Mączka, Piotr Urbańczyk, Kraków: Copernicus Center Press 2015.
Poszanowanie osobowego wymiaru człowieka czynnikiem postępu biomedycyny
Biomedyczne doskonalenie człowieka jest jednym z najbardziej ekscytujących, ale zarazem problematycznych obszarów rozwijającej się nauki. Odkrycia genetyki wespół z możliwościami inżynierii genetycznej pozwalają dzisiaj...