„Reżimy prawdy” i „reżimy fikcji” – Foucault o związkach sztuki z nauką
Journal Title: PRZEGLĄD SOCJOLOGII JAKOŚCIOWEJ - Year 2016, Vol 12, Issue 1
Abstract
O filozofach Michel Foucault powiedział kiedyś, że są ich dwa rodzaje: tacy, „którzy jak Heidegger, otwierają nowe drogi myślenia” i tacy, „którzy odgrywają rolę archeologów, badają przestrzeń, w której rozwija się myśl, warunki owej myśli, sposób jej ustanawiania”. Zamierzam podążyć śladami Foucaulta, mniemając, że nie jest to wcale szeroki i do końca dobrze rozpoznany trakt. Zwracam się ku problematyce relacji między wiedzą a sztukami pięknymi, podejmowanej przez niego wielokrotnie, która jednak nie znalazła osobnego opracowania w napisanych przez niego tekstach. O ile wiedzę chciał ujmować Foucault w wielkich historycznych formacjach zwanych przez niego epistemami lub dyskursami, to w spojrzeniu na malarstwo czy literaturę kierował się ku konkretnym dziełom. Jednak pomimo różnic w ujęciach – co chciałbym pokazać – poglądy na wiedzę i sztukę cementuje u Foucaulta silny związek spójnego myślenia o dziejach nowożytnej kultury Zachodu. Wedle Foucaulta potencjał krytyczny zawarty w literaturze i malarstwie ma sens epistemologiczny, a nie estetyczny. To sztuka pełni krytyczne funkcje wobec wiedzy. Najważniejsze w sposobie myślenia Foucaulta jest jednak to, że owa krytyczna wobec wiedzy rola, jaką biorą na siebie malarstwo i literatura, ukazywana jest przez niego w sposób, który jest integralną częścią jego pojmowania historii wiedzy. Gdy ukazuje ona nieciągłość przemian nauk o człowieku i gdy wedle archeologicznych rozpoznań bieg ich historii nieodwracalnie anuluje prawdy wcześniej im przysługujące, to właśnie literatura i malarstwo sankcjonują zmianę i zapowiadają nowe formy poznania.
Authors and Affiliations
Paweł Bytniewski
Keywords
Related Articles
- EP ID EP133607
- DOI -
- Views 96
- Downloads 0
Using the Biographical Method in Clash of Cultures Research
Robotnicy i ludzie biznesu. Wzory karier zawodowych a zmiana społeczna w Polsce
Artykuł prezentuje wyniki badań nad wzorami karier zawodowych podejmowanych przez robotników i ludzi biznesu w okresie głębokiej zmiany społecznej w Polsce po 1989 roku. Pojęcia kariery, zasobów i pracy biograficznej umo...
How Can Sociologists Make Use of Meditation?
The aim of the article is to introduce the issue of meditation as a tool of assisting in the research and sociological analysis. The form of meditation adopted in the article comes from the tradition of Zen Buddhism. The...
Opportunities and Limitations of Transdisciplinarity – On the Example of Humanistic Existential Psychotherapy and Interpretative Sociology
In this article I am looking into the phenomenon of boundaries' blurring and transdisciplinarity in the social sciences. I am particularly interested in the process of a mutual infiltration between humanistic existential...
Local Press in a Small Community—A Case Study of Relationships Between a Local Weekly and Different Local Actors
What are the issues and problems to consider when discussing local (community) media? What are the challenges that local media are facing nowadays? Are phenomena such as: civic journalism, niche journalism, alternative j...