Rola misji pokojowej ONZ w Abchazji (1992–2009). Recenzja książki Zbigniewa Lewickiego Konflikt gruzińsko-abchaski w świetle działań pokojowych ONZ (1992–2009), Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2012
Journal Title: Kwartalnik "Bellona" - Year 2016, Vol 687, Issue 4
Abstract
Moje zainteresowanie wzbudziła książka Zbigniewa Lewickiego poświęcona konfliktowi gruzińsko-abchaskiemu w świetle działań pokojowych ONZ, mimo że została wydana kilka lat temu, a misja ONZ nie funkcjonuje od 2009 roku. Tytuł publikacji wydał mi się intrygujący zwłaszcza w kontekście niedawnych wydarzeń na Ukrainie, szerzej zaś – dawał nadzieję na ujęcie problemu działań wojennych i konfliktów przełomu XX i XXI wieku w ich irenologicznym aspekcie. Publikacja zainteresowała mnie jeszcze z innego powodu: autor był obserwatorem wojskowym w Misji Obserwacyjnej Narodów Zjednoczonych w Gruzji (United Nations Observer Mission in Georgia – UNOMIG), natomiast ja w 1994 roku byłem w tym państwie obserwatorem wojskowym w Misji Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE).<br/><br/>Książka jest ważna także z innego powodu – stanowi jedną z nielicznych pozycji w Polsce, które rzeczowo i szeroko prezentują w sposób naukowy bądź publicystyczny problemy misji pokojowych na podstawie dokumentów. Praca Lewickiego obejmuje lata 1992–2009, to jest okres od rozpoczęcia zbrojnej fazy konfliktu do końca funkcjonowania misji.<br/><br/>Książka zawiera wstęp, trzy rozdziały i zakończenie. Całość jest uzupełniona bogatą bibliografią, obejmująca 56 opracowań zwartych, 5 opracowań niepublikowanych, 144 dokumenty, głównie ONZ (w tym: raporty – 83, rezolucje Rady Bezpieczeństwa – 21, inne – 41), 184 publikacje przytoczone z czasopism i dzienników oraz 20 pozycji netograficznych. Uwagę przyciągają załączniki – jest ich 20, w tym 11 map sytuacyjnych i 5 schematów. Całość uatrakcyjnia publikację merytorycznie.<br/><br/>W pierwszym rozdziale, poświęconym genezie i przebiegowi konfliktu gruzińsko-abchaskiego, autor daje krótki, syntetyczny, lecz doskonale wyczerpujący wykład ogólnej historii ziem i królestw (księstw) na obszarze współczesnej Gruzji oraz ich współzależności z sąsiadami. Ciekawie przedstawia historię konfliktu, wskazując przyczyny o charakterze wewnętrznym i zewnętrznym. Objaśnia poszczególne przyczyny wybuchu i ewolucji konfliktu (s. 21–33), sam przebieg konfliktu (1992–1994) charakteryzuje zaś z uwzględnieniem roli Rosji.<br/><br/>ONZ w działaniach na rzecz pokojowego rozwiązania konfliktu gruzińsko-abchaskiego – to tematyka drugiego rozdziału. Autor opisuje złożoną sytuację polityczną w rejonie konfliktu, wyróżnia cztery fazy operacji pokojowej i każdą z nich omawia z podkreśleniem działań podejmowanych przez strony konfliktu. Prezentuje problemy utworzenia sił pokojowych i ich mandatu oraz odnosi się do sposobów współdziałania sił z misją UNOMIG (s. 78–79).<br/><br/>W czasie drugiej rundy rokowań w Genewie (11–13 stycznia 1994 roku) potwierdzono wypełnianie większości punktów zapisanych w memorandum o porozumieniu z 1 grudnia 1993 roku. W tej sytuacji 15 kwietnia 1994 roku przywódcy Wspólnoty Niepodległych Państw (WNP) oświadczyli, że sytuacja w rejonie spornym pozostaje napięta, co grozi wybuchem konfliktu na wielką skalę, i zaapelowali, żeby ONZ podjęła natychmiast decyzję co do rozpoczęcia operacji pokojowej w Abchazji (s. 83).<br/><br/>Z. Lewicki omawia wybrane elementy współpracy ONZ z KBWE (obecnie OBWE) w celu rozwiązania konfliktu gruzińsko-abchaskiego. W dalszym ciągu swoich rozważań, a właściwie analizy sytuacyjnej, czyni stronę rosyjską odpowiedzialną za doprowadzenie do wojny 2008 roku. W rozdziale nieco brakuje informacji o dyplomacji prewencyjnej, choć – co podkreśla sam autor – konkretne działania prewencyjne zostały podjęte zbyt późno (s. 116).<br/><br/>Trzeci rozdział został poświęcony roli i zadaniom misji obserwacyjnej UNOMIG (s. 121–187). Autor omawia treść mandatu misji, jej strukturę i rozmieszczenie w rejonie operacji (załączniki: 12a, 12b, 12c,12d), a także charakteryzuje wyposażenie operacyjne członków misji. Wyjaśnia rozbieżności między datą powołania misji a datą rozpoczęcia jej działalności oraz związki tego z porozumieniem o zawieszeniu broni z 27 lipca 1993 roku.<br/><br/>Kilkanaście stron (s. 151–168) Z. Lewicki poświęca aktywności operacyjnej misji Narodów Zjednoczonych i jej współdziałaniu z siłami pokojowymi WNP („mirotworczeskimi”). Szczegółowo omawia zadania operacyjne patroli UNOMIG oraz przedstawia złożoną sytuację społeczno-polityczną w rejonie konfliktu. Ukazuje przyczyny czasowego zawieszania patrolowania rejonu odpowiedzialności w latach 1995–1998.<br/><br/>Czytelnik znajdzie w książce Z. Lewickiego także informacje o pomocy udzielanej obserwatorom ONZ przez siły „mirotworczeskije” WNP w formie, na przykład, eskortowania patroli ONZ, wspólnie realizowanych patroli czy przekazywania danych geograficznych i klimatycznych. Może również zapoznać się ze strukturą sił pokojowych WNP w rozbiciu na Północną Grupę Operacyjną (i jej skład strukturalny: bataliony „Gudauta”, „Leninakan” i wspierający pluton czołgów) oraz Południową Grupę Operacyjną (bataliony „Batumi”, „Wołga” wraz z pododdziałami zabezpieczenia).<br/><br/>Czytelnik znajdzie w książce Z. Lewickiego także informacje o pomocy udzielanej obserwatorom ONZ przez siły WNP w formie, na przykład, eskortowania patroli ONZ, wspólnie realizowanych patroli czy przekazywania danych geograficznych i klimatycznych.<br/><br/>Książka jest napisana z głęboką znajomością problemów i wydarzeń tamtego okresu. Zawiera zestawienie błędów, niedociągnięć i zaniechań w działalności poszczególnych podmiotów procesu pokojowego, które – co zrozumiałe – utrudniały zażegnanie konfliktu.<br/><br/>Zachęcam do przestudiowania tej wartościowej i ciekawej publikacji.<br/><br/>
Authors and Affiliations
Marcinkowski Czesław
Keywords
Related Articles
- EP ID EP246188
- DOI -
- Views 54
- Downloads 0
Wizje wojen po rozpadzie dwubiegunowego systemu polityczno-militarnego świata
Po rozpadzie na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku starego systemu społeczno-politycznego świata zaczęły rozwijać się nowe teorie prowadzenia wojen. Przodują w tej dziedzinie Amerykanie. Nie za...
Poland’s Security Policy. Experiences and Recommendations
The processes of development and functioning of the State in the context of its security certainly have to be considered not only in a multisectoral perspective, but also in the perspective of the so-called “longevity,”...
Bezpieczeństwo społeczeństwa konsumpcyjnego Kierunek projekcji strategii bezpieczeństwa Unii Europejskiej
Autorka ukazuje kierunki rozwoju strategii bezpieczeństwa Unii Europejskiej, biorąc pod uwagę konsumpcyjny charakter społeczeństw zachodnich w XXI wieku. Prezentuje cechy strukturalne dokumentów o charakterze strategiczn...
Wielokulturowość – wymóg czy zagrożenie współczesności?
-
Trzy polskie ślady we francuskim Saint-Nazaire
Gdy kilkanaście miesięcy temu penetrowałem okolice francuskiego miasta portowego Saint-Nazaire, trafiłem na trzy, warte wspomnienia, polskie tropy. Choć są związane z różnymi okresami wojny, z różnymi formacjami, a nawet...