ŞİRALİYEV’İN “BAKÜ DİYALEKTİ” ESERİ VE AZERBAYCAN AĞIZ ARAŞTIRMALARINDA KULLANDIĞI GRAMER TERİMLERİ

Apply

ŞİRALİYEV’İN “BAKÜ DİYALEKTİ” ESERİ VE AZERBAYCAN AĞIZ ARAŞTIRMALARINDA KULLANDIĞI GRAMER TERİMLERİ

Journal Title: ULUSLARARASI TÜRK LEHÇE ARAŞTIRMALARI DERGİSİ - Year 2018, Vol 2, Issue 2

Abstract

Bu makale Sovyetler Birliği yönetiminin kurduğu “Azerbaycan’ı Tetkik Eden ve Öğrenen Cemiyet”in başlattığı ağız çalışmalarının bir ürünü olarak Nesimi Dilcilik Enstitüsü yayını olan “Bakü Diyalekti” adlı eseri değerlendirmek; Türkiye dışında yürütülen diyalektoloji çalışmalarını ana hatlarıyla tanıtıp terminolojik kaynaklarına inmek üzere hazırlanmıştır. Sovyet Devrimi’nin ardından “Azerbaycan’ı Tetkik Eden ve Öğrenen Cemiyet”e bağlı olarak Azerbaycan Bilimler Akademisi Şubesi kurulur. 1945’te Bilimler Akademisi ve onun içinde bir Dil Enstitüsü açılır. 1951’de Dil Enstitüsü, Edebiyat Enstitüsüyle birleşir; 1969 yılından itibaren de faaliyetlerine Nesimi Dilcilik Enstitüsü adıyla devam eder. Dilcilik Enstitüsü’ne H. Aşmarin ve B. Çobanzade’nin ardından 1940’lı yıllarda M. Şiraliyev getirilir. Şiraliyev’in başkanlığını yürüttüğü Diyalektoloji Şubesi, Azerbaycan ağızlarının tetkiki yönünde yürüttüğü çalışmalarla Sovyetler içinde yeni bir ivmenin yaratılmasını sağlar. Sovyetler Birliği içindeki halklarla Azerbaycan Türkçesinin karşılaştırılması ilk kez M. Şiraliyev’in öncülüğünde gerçekleşir. İncelemenin ana konusunu sözlük, ağız atlası, metin derlemeleri ve gramer yazımı konularına aktif katılan Şiraliyev’in Bakü Diyalekti eseri oluşturmaktadır. Sovyet Devrimi ve ardından gelişen dil araştırmaları hakkında bilgilerin verildiği makalede; Şiraliyev’in lehçeler arasında yaptığı karşılaştırmalar değerlendirilecek ve Bakü ağzı konusunda saptadığı dillik özellikleri tanımlamak üzere kullandığı terimler Türkiye Türkçesi gramer terimleriyle karşılaştırılacaktır.

Authors and Affiliations

Gürkan GÜMÜŞATAM

Keywords

Bakü Diyalekti Ağız Araştırmaları

EP ID EP425467
DOI 10.30563/turklad.431662
Views 99
Downloads 0