Siyasi sistemlərin tipologiyası, müasir yanaşmalar və təsnifat
Journal Title: Ancient Land - Year 2025, Vol 7, Issue 4
Abstract
Siyasi sistemlərin tipologiyası, dövlətlərin idarə edilmə formalarının və siyasi institutların strukturunun elmi əsaslarla təsnif olunmasıdır. Bu yanaşma müxtəlif ölkələrin siyasi təcrübələrini müqayisə etməyə, onların oxşar və fərqli cəhətlərini araşdırmağa imkan yaradır. Klassik siyasi nəzəriyyələrdə Aristotel, Platon və Monteskyö kimi filosofların əsərlərində ilk təsnifat cəhdlərinə rast gəlinir. Lakin müasir dövrdə siyasi sistemlərin tipologiyası daha çox funksional və institusional meyarlara əsaslanır. Müasir siyasi elmdə siyasi sistemlər əsasən üç əsas kateqoriyaya bölünür: demokratik, avtoritar və totalitar sistemlər. Demokratik sistemlərdə xalqın iradəsi əsas prinsip kimi qəbul olunur, siyasi plüralizm və azad seçkilər mövcuddur. Avtoritar sistemlərdə isə hakimiyyət daha çox mərkəzləşmiş formada həyata keçirilir və siyasi müxalifət məhdudlaşdırılır. Totalitar rejimlər isə fərdi azadlıqların tamamilə boğulduğu, ideoloji nəzarətin hakim olduğu sistemlərdir. Siyasi sistemlərin təsnifatı zamanı həmçinin idarəetmə forması (parlamentarizm, prezidentlik, yarı-prezidentlik), dövlət quruluşu (federal və unitar) və seçki sistemləri (proporsional, majoritar və qarışıq) kimi meyarlar da nəzərə alınır. Bu meyarlar əsasında ölkələrin siyasi sistemləri daha detallı şəkildə öyrənilir və praktik siyasətdə qərar qəbuletmə prosesinə yön verilir.
Authors and Affiliations
Fəsli Nəbiyev
Keywords
Related Articles
- EP ID EP766528
- DOI 10.36719/2706-6185/46/322-325
- Views 10
- Downloads 0
Azərbaycan iqtisadiyyatının inkişafında dövlət və özəl sektorun rolu
Bu məqalə, Azərbaycanın iqtisadiyyatının inkişafında dövlət və özəl sektorun rolunu araşdırır. Dövlət və özəl sektor bir-birini tamamlayan və iqtisadiyyatın səmərəli fəaliyyətini təmin edən iki əsas qüvvədir. Dövlətin...
QAZAXISTAN VƏ TÜRK DÖVLƏTLƏRİ TƏŞKİLATI ÖLKƏLƏRİ ARASINDAKI XARİCİ TİCARƏT ƏLAQƏLƏRİNİN TƏHLİLİ
Xülasə Günümüzdə Türk Dövlətləri Təşkilatının regionda rolu artmaqdadır. Məqalədə Qazaxıstan ilə Türk Dövlətləri Təşkilatına üzv və müşahidəçi ölkələr arasında mövcud xarici ticarət əlaqələri rəqəmlərlə təhlil edilib...
İCBARİ TİBBİ SIĞORTA ÜZRƏ TİBBİ YARDIM ALMAQ HÜQUQUNUN HƏYATA KEÇİRİLMƏSİNDƏ ƏSAS VASİTƏÇİ OLAN AİLƏ HƏKİMİNİN AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI QANUNVERİCİLİYİNDƏ YERİ VƏ HÜQUQİ STATUSU
Xülasə Hazırkı məqalədə icbari tibbi sığorta institutu tətbiq edildikdən sonra təcrübəyə gətirilən ailə həkimlərindən bəhs edilmişdir. Bundan əlavə qeyd edilən məsələ üzrə müəllif tərəfindən qanunvericilikdə olan boşl...
ECONOMIC REFORMS AND THEIR IMPACT ON FOREIGN INVESTMENT IN TURKIYE
Abstract This paper tends to analyze major economic reforms taken by Türkiye since 2017, together with the effects of the same on Foreign Direct Investments (FDI). More specifically, it would be an attempt to do so th...
İNGİLİS DİLİNDƏ SUFFİKSLƏRİN TƏHLİLİ
Xülasə Dilin zənginliyini göstərən ilk amil onun lüğət fondudur və bu fondu zənginləşdirən sözlərdir. Məlum olduğu kimi lüğət fondu bir çox vasitələrlə zənginləşir. İstənilən dildə bu prosesdə iştirak edən ən mühüm va...