SKŁAD MINERAŁÓW ILASTYCH W OSADACH TRIASU I JURY BASENU POLSKIEGO – ZAPIS ZMIAN PALEOKLIMATU I PALEOŚRODOWISKA
Journal Title: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego - Year 2011, Vol 444, Issue 444
Abstract
W artykule podsumowano wyniki ponad 220 badań dyfraktometrycznych, wykonanych we frakcji o śr mniejszej 0,002 mm triasowych i jurajskich kompleksów ilastych w basenie polskim. W przypadku niektórych próbek przeprowadzono także obserwacje w mikroskopie elektronowym. Skład detrytycznych minerałów ilastych warstw zbąszyneckich (noryk), warstw wielichowskich (retyk dolny–środkowy), formacji zagajskiej (retyk górny i hetang dolny), przysuskiej formacji rudonośnej (hetang górny), formacji ciechocińskiej (toark dolny) i częstochowskiej formacji iłów rudonośnych (bajos górny–baton) był przeważnie kontrolowany przez reżim wietrzenia i pośrednio warunki klimatyczne. Przerabianie i resedymentacja osadów starszych (spowodowana przez procesy tektoniczne i/lub wahania poziomu morza), jak również sortowanie hydrauliczne, mogły modyfikować skład mineralny i nieco zacierać sygnał paleoklimatyczny. Zmiany składu minerałów ilastych we frakcji o śr. mniejszej0,002 mm potwierdziły długookresową ewolucję od klimatu suchego lub półsuchego do wilgotnego. Główna zmiana paleoklimatyczna zachodziła w retyku. Chlorytowo-illitowa asocjacja noryku została zastąpiona we wczesnym–środkowym retyku przez zespół illitowo-smektytowy (lub kaolinitowo-smektytowy). W późnym retyku dominowała już asocjacja illitowo-kaolinitowa. W trakcie jury ustaliła się asocjacja chlorytowo-illitowo-kaolinitowa, odpowiadająca warunkom klimatu umiarkowanego, ciepłego. Wahania temperatury, a zwłaszcza wielkości opadów, zapisywały się tylko w zmianach proporcji kaolinitu i illitu. Odcinki profilu zubożone w kaolinit występowały w późnym pliensbachu, najwcześniejszym toarku oraz w bajosie i batonie, odpowiadając fazom klimatu chłodniejszego i mniej wilgotnego. Mniejsze, cykliczne zmiany składu minerałów ilastych były najprawdopodobniej kontrolowane astronomicznie, głównie przez cykle ekscentryczności orbity ziemskiej. Niektóre warstwy z retyku górnego, początku hetangu i toarku dolnego, wykazujące bardzo wysoki stosunek kaolinit/illit, sugerują ekstremalne wietrzenie chemiczne w klimacie tropikalnym lub subtropikalnym wilgotnym, w następstwie silnego efektu cieplarnianego.
Authors and Affiliations
Paweł BRAŃSKI
Keywords
Related Articles
- EP ID EP63949
- DOI -
- Views 50
- Downloads 0
GROUNDWATER CHEMISTRY OF LOWER PERMIAN VOLCANIC ROCKS IN THE REGION OF DZIKOWIEC AND LESISTA WIELKA MASSIF (THE KAMIENNE MTS., SUDETES) DERIVED FROM GEOCHEMICAL MODELLING
The groundwater draining the Lower Permian volcanic rocks in the region of Dzikowiec and Lesista Wielka massif, was the subject of hydrochemical research. The aim of this study was quantitative assessment of processes co...
OCENA AGRESYWNOŚCI KOROZYJNEJ GRUNTU NA PODSTAWIE WYNIKÓW GEOFIZYCZNYCH BADAŃ ELEKTROOPOROWYCH
W artykule przedstawiono zastosowanie badań geofizycznych w problematyce związanej z ochroną elektrochemiczną konstrukcji stalowych na przykładzie badań wykonanych pod projektowane gazociągi relacji Szczecin–Lwówek oraz...
INFILTRATION CAPACITY OF WEATHERING RESIDUALS IN GNEISES OF WIELKA SOWA MASSIF (MIDDLE SUDETES)
The paper presents the results of the hydrogeological investigations carried out in the Sowie Góry massif in order to estimate infiltration capacity of the weathering cover of gneisses. Based on fields works there were e...
KONCEPCJA ODSALANIA WÓD TERMALNYCH W KONTEKŚCIE POPRAWY BILANSU WODNEGO. CZĘŚĆ II – WSTĘPNE WYNIKI BADAŃ
W pracy przedstawiono wyniki badań związanych z odsalaniem nisko zmineralizowanych wód termalnych eksploatowanych otworem Bańska IG 1 przy zastosowaniu dwu-hybrydowego systemu opartego na ultrafiltracji i odwróconej osmo...
OCENA STANU WÓD PODZIEMNYCH W KONTEKŚCIE WYMOGÓW RAPORTOWANIA DO KOMISJI EUROPEJSKIEJ
Przystąpienia Polski do UE i implementacja Ramowej Dyrektywy Wodnej (2000/60/WE) do krajowego systemu prawnego znacząco zmieniło tryb i zakres planowania działań w gospodarce wodnej oraz oceny ich realizacji. Akcentowany...