SREBRNY OŁTARZ DARŁOWSKI HISTORIA, KONSERWACJA I EKSPONOWANIE
Journal Title: Muzealnictwo - Year 2008, Vol 2008, Issue 49
Abstract
Srebrny ołtarz darłowski zaliczany jest do wyjątkowych dzieł sztuki pomorskiej. Jego fundatorem był książę Filip II (1573-1618), największy mecenas sztuki zasiadający na tronie Gryfitów. Ołtarz, o wymiarach 309x156 cm, wykonany został w stylu manierystycznym, w formie tryptyku. Środkową część stanowiło hebanowe retabulum, w które wmontowano 27 kunsztownie wykonanych srebrnych plakiet, stanowiących znakomity przykład europejskiego złotnictwa manierystycznego. Po bokach znajdowały się skrzydła, z obustronnie malowanymi na deskach obrazami (skrzydła nie zawsze w historii stanowiły integralną część ołtarza). Całość bogato zdobiły srebrne, częściowo złocone aplikacje, m.in. w formie kwiatów, kół, główek aniołków. Gzymsy zwieńczenia dodatkowo dekorowały alabastrowe figurki.Dzieło powstawało w ciągu aż 30 lat (1606-1636), w trakcie których umierali kolejni złotnicy i zmieniali się panujący książęta. Do śmierci Filipa II w 1618 r. wykonane zostały srebrne plakiety. Hebanowe retabulum powstało na zlecenie księcia Bogusława XIV oraz jego żony, Elżbiety. Do 1806 r. ołtarz zdobił kaplicę zamkową w Darłowie, następnie przeniesiony został do kościoła Mariackiego. U schyłku II wojny światowej został rozmontowany, a srebrne plakiety ukryto w sejfie bankowym w Sławnie. Niestety schronienie nie zabezpieczyło plakiet, które przepadły wraz z innymi cennymi obiektami. W latach 50. w Zamościu odnalazło się osiem srebrnych reliefów, które z czasem przekazano do Muzeum Narodowego w Warszawie. W latach 60., na skutek reorganizacji muzealnictwa na Pomorzu Środkowym, hebanowe retabulum trafiło do Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku. Później, w bezterminowy depozyt do słupskiego muzeum zostały przekazane plakiety.Do dnia dzisiejszego zachowały się: hebanowa nastawa, części skrzydeł, 8 spośród 27 srebrnych plakiet, a także nieliczne srebrne aplikacje. Jeszcze do niedawna wiele drewnianych części było uszkodzonych, ale podczas skomplikowanej konserwacji hebanowego retabulum przywrócono im pierwotny wygląd. Samo retabulum, po raz pierwszy po 60 latach, zostało udostępnione zwiedzającym podczas Nocy Muzeów 2008 w MPŚ w Słupsku.. Ze względu na różnorakie trudności konserwatorskie i znaczne ubytki plakiet wyłoniło się pytanie o sposób jego eksponowania. Dbałość o oryginał jest w przypadku eksponatów muzealnych wartością naczelną, zatem nie przewiduje się zrekonstruowania brakujących srebrnych plakiet. Również srebrne aplikacje, zachowane jedynie w niewielkiej liczbie, nie będą rekonstruowane. Obecnie w muzealnej pracowni znajdują się skrzydła ołtarza. Kwestia prezentowania całego ołtarza pojawi się po konserwacji skrzydeł, gdyż nie przetrwała skrzyniowa obudowa części środkowej ołtarza, do której były one zamocowane, poza tym brakuje w nich dwóch płycin z obustronnie malowanymi obrazami.Sposób eksponowania obiektów sakralnych warto poprzedzić dyskusją na temat związanych z nimi zagadnień merytorycznych i zabiegów konserwatorsko-restauracyjnych. Ostateczna decyzja co do sposobu zaprezentowania całego ołtarza jeszcze nie zapadła, zostanie podjęta po zakończeniu konserwacji skrzydeł.
Authors and Affiliations
Dorota Szymczak
Keywords
Related Articles
- EP ID EP61948
- DOI -
- Views 50
- Downloads 0
Loan Agreement Recommended by NEMO (The Network of European Museum Organisations)
TEORIA A PRAKTYKA. BADANIA JAKO NARZĘDZIE ROZWOJU PUBLICZNOŚCI W MUZEUM JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W SULEJÓWKU
Badania publiczności to przedmiot badań naukowych, kampanii marketingowych, jak również zainteresowania muzealników. Na skutek zmian zachodzących w kulturze, w tym w polskim muzealnictwie, poznanie bliżej potrzeb i oczek...
PIOTR PIOTROWSKI (1952 – 2015)
Profesor Piotr Piotrowski zmarł 3 maja 2015 roku. Był przede wszystkim światowej klasy historykiem sztuki, autorem kilkunastu książek i kilkuset artykułów, wykładowcą uniwersyteckim, zaangażowanym w debaty publiczne inte...
50. JUBILEUSZOWY TOM CZASOPISMA „SILESIA ANTIQUA”
Czasopismo archeologiczno-muzealne „Silesia Antiqua”, rocznik wydawany w Muzeum Archeologicznym we Wrocławiu, powołane zostało w latach 50. XX wieku. W 2016 r. ukazał się jubileuszowy 50. tom, w którym artykuły, zgodnie...
THE CENTRE AND STUDIES OF COLLECTIONS AT THE MUSEUM OF DECORATIVE ARTS IN PRAGUE WITH ATTENTION PAID TO CULTURAL ASSETS OF VICTIMS OF THE HOLOCAUST
The Museum of Decorative Arts in Prague (UPM), established in 1885, is a specialist institution collecting, studying and presenting the history and contemporaneity of Czech art. After the onset of fascism and at the time...