Stracona szansa wzorcowych mieszkaniowych osiedli robotniczych dawnych zakładów przemysłu cukrowniczego – na wybranych przykładach miasteczek i wsi w Polsce
Journal Title: Topiarius. Studia krajobrazowe - Year 2017, Vol 2, Issue 0
Abstract
W 1990 roku w Polsce istniało 78 czynnych cukrowni. Na skutek wydarzeń historycznych, przekształceń politycznych, gospodarczych oraz czynników ekonomicznych na przestrzeni kolejnych lat dokonały się istotne zmiany w strukturze polskiego przemysłu cukrowniczego. Następstwem tych transformacji jest liczba 18 funkcjonujących cukrowni w roku 2015. Likwidacja wiodących zakładów produkcyjnych każdorazowo miała znaczący wpływ na kształt przestrzenny oraz sytuację gospodarczo-społeczną miejscowości oraz całego regionu. Szczególnym przypadkiem, wśród byłych ośrodków z zakładami produkcji rolno-spożywczej, są małe miasteczka oraz wsie. W większości, to właśnie cukrowniom zawdzięczały swój dynamiczny rozwój przestrzenny w XIX i XX w. Poddane analizie: Kazimierza Wielka, Żychlin, Dobrzelin oraz Pustków Żurawski stanowią ośrodki o liczbie mieszkańców nieprzekraczającej 10 tys. Działalność cukrownicza w skali oddziaływania regionalnego i ponadregionalnego przyczyniła się do określenia ich jasnego profilu – miasteczek i wsi przemysłowych. Zakłady produkujące cukier przez lata pełniły znaczącą rolę w tworzeniu i definiowaniu ich krajobrazu. Autorka pragnie zwrócić szczególną uwagę na fenomen architektury budowanej wokół cukrowni w postaci mieszkaniowych osiedli robotniczych. Na przykładzie czterech wybranych osiedli robotniczych podjęta zostanie próba zbadania oraz ocena ich układów urbanistycznych, wartości estetycznych i kompozycyjnych w krajobrazie miejscowości. Osiedla te stanowią wielokrotnie wybitne dzieła światowej sławy architektów. Za przykład posłuży osiedle przy Cukrowni Łubna w Kazimierzy Wielkiej, którego układ urbanistyczny przypisywany jest krakowskiemu architektowi Tadeuszowi Stryjeńskiemu. Tereny cukrowni lokalizowane w ścisłych centrach, do dziś stanowią główną dominantę krajobrazu miasteczek, będąc ich głównym punktem wizerunkowym. Analiza obecnego kształtu przestrzennego osiedli oraz ich znaczenia, również w skali całego miasta i wsi pozwoli na identyfikację i ocenę problemów, na jakie narażone jest dziedzictwo.
Authors and Affiliations
Joanna Czarny-Piotrowska
Keywords
Related Articles
- EP ID EP331632
- DOI -
- Views 48
- Downloads 0
Bryophytes as an element of cultural landscape: biology, place, role
Bryophytes are small spore plants which occurs in all climates zones and plant formations. They form zonal (tundra) and azonal (bogs) environments or are integral part of other communities. They are very well adapted to...
Wroclaw 2016 – Entrance from the courtyard
The project ‘Wrocław – Entrance from the courtyard’ was created in 2013 by the Department of Art Mediation of the Academy of Fine Arts in Wrocław. In 2015 and 2016 IT was part of the visual arts program of the European C...
Pionowe ogrody jako sposób walki z zanieczyszczeniem powietrza w Chinach. Przypadek Nanjing
Zanieczyszczenie powietrza w Chinach urosło do rangi największego problemu społeczno-ekonomicznego tego kraju. W obliczu tego kryzysu, rząd położył nacisk na realizację projektów, mających na celu redukcji; lego zjawiska...
Stan zachowania świeckiego budownictwa drewnianego w województwie podkarpackim
Stan zachowania świeckiego budownictwa drewnianego w województwie podkarpackim jest recenzowaną monografią, o tematyce dotyczącej „natury i kultury drewna”, które pomimo współczesnych przekształceń, jest ciągle obecne w...
Walory widokowe rozwijającego się miasta w polskim systemie planowania przestrzennego. Przykład Rzeszowa
Obowiązujący w Polsce system planowania przestrzennego w sposób niedostateczny uwzględnia ochronę walorów widokowych. Postępująca, gwałtowna urbanizacja zagraża istniejącym punktom i płaszczyznom ekspozycji biernej, obni...