Studium hydrogeologii zachodniej części Karpat polskich
Journal Title: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego - Year 2009, Vol 434, Issue 434
Abstract
Hydrogeologia zachodniej części polskich Karpat jest skomplikowana wskutek zróżnicowanych warunków morfologicznych, klimatycznych i geologicznych. Morfologia i warunki klimatyczne związane są z wysokościami, od ok. 300 m n.p.m. w północnej części obszaru badań do ok. 2500 m n.p.m. na południu. Wody zwykłe występują w skałach krystaliniku, mezozoiku i eocenu węglanowego Tatr, we fliszu Karpat wewnętrznych i zewnętrznych, a także w czwartorzędowych sedymentach odłożonych wzdłuż koryt rzecznych oraz w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej. Dodatkowe urozmaicenie morfologiczne i geologiczne wprowadza pieniński pas skałkowy. Wykazano, że na całym obszarze wody zwykłe, mimo braku naturalnej ochrony przed zanieczyszczeniami, zachowują dobrą jakość chemiczną, charakteryzując się jednak zbyt niskimi stężeniami fluorków i często zbyt wysokimi zawartościami żelaza i manganu. Osady czwartorzędu stanowią najlepsze zasobowo zbiorniki, ale flisz z rozproszonymi ujęciami ma największy udział w zasobach całego obszaru. Wody skał eocenu węglanowego na obszarze Tatr mają małe znaczenie w ogólnym bilansie zasobów wód zwykłych, ale znajdują się w części obszaru zasilania dla najważniejszego w Polsce systemu wód termalnych niecki podhalańskiej. Wody mineralne występują na całym obszarze badań z wyjątkiem Tatr, będąc zróżnicowane chemicznie i genetycznie. W najstarszych skałach podłoża fliszu są one podobne chemicznie i identyczne genetycznie z najgłębszymi solankami Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Na nieznacznej części zachodniej i północnej obszaru badań występują przykryte fliszem utwory badenu zawierające syngenetyczne wody morskie. Wykazano, że w głębokich partiach fliszu występują solanki pochodzące z dehydratacji minerałów ilastych, zachodzącej przy diagenezie kompakcyjnej, przy czym ich składniki chemiczne są głównie reliktem morskiej wody sedymentacyjnej. Większość solanek znanych z danych archiwalnych z głębokich wierceń reprezentuje ten typ wody. W niektórych rejonach zasolone wody diagenetyczne wędrują strefami uskokowymi do powierzchni, mieszając się z lokalnymi wodami zwykłymi. W przypadkach obecności dwutlenku węgla pochodzenia wgłębnego tworzą one szczawy chlorkowe. W rejonach głębokiej penetracji współczesnych wód meteorycznych i obfitego występowania dwutlenku węgla , bez udziału wód ascenzyjnych, powstają liczne szczawy zwykłe, liczące od kilkudziesięciu do ponad 10 tys. lat. Niecka podhalańska stanowi wyjątkowy rejon, gdzie pod utworami fliszu znajdują się skrasowiałe utwory węglanowe eocenu i triasu, stanowiące najważniejszy w Polsce zbiornik odnawialnych wód termalnych o mineralizacji dochodzącej do ok. 3 g/dm[sup]3[/sup].
Authors and Affiliations
Józef CHOWANIEC
Keywords
Related Articles
- EP ID EP63685
- DOI -
- Views 48
- Downloads 0
ANALIZA ELEMENTÓW RYZYKA GEOLOGICZNEGO REJONU SULISZEWO–RADĘCIN W KONTEKŚCIE SKŁADOWANIA CO[sub]2[/sub]
Artykuł skupia się na analizie elementów ryzyka dolnojurajskiej formacji zawodnionej w rejonie Radęcin–Suliszewo. Skałami zbiornikowymi są tutaj piaskowce synemuru oraz pliensbachu a uszczelniają je mułowce i iłowce toar...
THE USE OF A NATURAL RESOURCE IN THE INTERIOR DESIGN OF THE MAIN BUILDING OF THE PEDAGOGICAL UNIVERSITY OF CRACOW
The paper presents an interesting decorative flooring solution from 1973 on the ground and first floors of the main building of the Pedagogical University of Cracow, named after the Commission of National Education. This...
GEOPHYSICAL PROSPECTION PROBLEMS IN DETERMINING THE PRESENCE AND BOUNDARIES OF HYDROGEOLOGICAL STRUCTURES OF BURIED VALLEYS GEOELECTRIC METHOD
The article discusses the possibility of the use of geophysical – resistivity research in hydrogeology concerning the recognition of the hydrogeological structures of buried valleys. Further, the organization of fieldwor...
Analiza drobnych struktur glacitektonicznych i jej przydatność w rekonstrukcji kierunków ruchu lądolodu
Badanie drobnych struktur glacitektonicznych, a zwłaszcza analiza mezostrukturalna jest ważnym ogniwem wyznaczania kierunków ruchu lądolodu. O ile badania geomorfologiczne dają syntetyczny obraz morfostruktur, a badania...
Weryfikacja zasięgu leja depresji wokół ujęć w dolinie Supraśli na podstawie numerycznego modelu przepływu wód podziemnych
Zbiornik wód podziemnych nr 218 – Pradolina rzeki Supraśl jest podstawowym źródłem zaopatrzenia w wodę Białegostoku. Od początku lat 90. XX w. notowany jest stały spadek zużycia wody. Dane opisujące zasięg leja depresji...