Szpitale warszawskie w świetle akt Komisji Województwa Mazowieckiego z lat 1815–1867
Journal Title: Miscellanea Historico-Archivistica - Year 2017, Vol 24, Issue 24
Abstract
Szpitale warszawskie w większości zostały założone w XIV i XV w. Początkowo pełniły rolę przytułków dla starców, kalek i sierot. Dopiero w XIX w. nastąpiła zmiana ich funkcji. Stały się zakładami leczniczymi, przyjmującymi chorych, choć kilka z nich nadal pełniło rolę przytułku. W pierwszych latach Królestwa Polskiego (po 1815 r.) były podporządkowane Komisji Województwa Mazowieckiego, następnie Radzie Ogólnej Dozorczej, a od lat 30. XIX w. – Radzie Głównej Opiekuńczej. Podstawę egzystencji szpitali stanowiły dochody z nadań fundatorów lub darowizn, a także jałmużna, subwencje miejskie, zapisy testamentowe osób prywatnych, kwesty oraz środki finansowe pozyskiwane z wynajmowania mieszkań w kamienicach należących do szpitali. Początkowo lekarze pracowali bezpłatnie. Niektórzy z nich byli profesorami Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Poziom opieki lekarskiej nie był zadawalający. Nie oddzielano chorych na choroby zakaźne od pozostałych, chorzy leżeli po dwóch w jednym łóżku, brakowało łazienek, wentylacji. Opłata dzienna za pobyt w szpitalu wynosiła 15 kopiejek. Przyjmowano chorych nie tylko z Warszawy, ale też z okolic, a nawet odległych miast (Kraków, Gniezno, Lwów). Czas pobytu w szpitalu był długi. Najkrócej trwał dwa tygodnie, częściej trzy kwartały. Bardzo długo trzymano chorych ze złamaniami. Umieralność w szpitalach wynosiła około 25% przyjmowanych chorych w ciągu roku. Z każdym rokiem następowały powolne, ale znaczące zmiany w systemie pielęgnacji chorych, organizacji szpitali, zasad higieny, a także wyglądu zewnętrznego budynków szpitalnych. Przy szpitalach zaczęto otwierać ambulatoria. Służyły one ubogim, którzy otrzymywali w nich bezpłatną poradę i lekarstwa. Stan budynków szpitalnych i ich wyposażenie ulegało też poprawie. Gdy niektóre z nich nie nadawały się do użytkowania, wówczas budowano nowe lub adaptowano inne pomieszczenia. Po ogłoszeniu nowej ustawy o organizacji i zarządzaniu szpitalami w 1842 r. miały one służyć wyłącznie chorym. W każdym z nich wyznaczono niezbędny personel lekarski – lekarza naczelnego, lekarzy i felczerów. W latach 1815–1867 w Warszawie funkcjonowało 14 szpitali: św. Marcina, św. Ducha, św. Łazarza, Najświętszej Marii Panny, św. Krzyża, Bonifratrów, gminy Ewangelickiej, Dom Podrzutków Baudouina (później Dzieciątka Jezus), Starozakonnych (żydowski), Główny Wojskowy, św. Kazimierza, św. Rocha, Instytut Położniczy, Instytut Oftalmiczny. Większość z nich przetrwała do 1944 r., część została zniszczona, inne zaś zostały wchłonięte przez nowe placówki szpitalne utworzone po 1945 r. Do chwili obecnej przetrwał jedynie Szpital Dzieciątka Jezus.
Authors and Affiliations
Małgorzata Osiecka
Keywords
Related Articles
- EP ID EP316580
- DOI -
- Views 52
- Downloads 0
Próba utworzenia gdańskiej faktorii handlowej w Wielkim Księstwie Litewskim w XVII wieku
An attempt to create Gdańsk trading post in the Grand Duchy of Lithuania in the 17th century On October 30th, 1629 Krystyna, the wife of Janusz Kiszka, governor of Połock, entered into an agreement with Abraham Jonaszewi...
Наталія Колб, „З Богом за церкву і вітчизну”. Греко-католицьке парафіяльне духовенство в Галичині у 90-х роках XIX століття, Жовква 2015
recenzja
Polonika w Petersburskim Archiwum Historycznym, Archiwum Literatury i Sztuki oraz Archiwum Dokumentacji Filmowej i Fotograficznej
Polonica in Central State Historical Archive of St. Petersburg, Central State Archive of Literature and Arts of St. Petersburg and Central State Archive of Film and Photo Documents of St. Petersburg. The article presents...
Einstellung der bevölkerung Preussens zur herrschaft der Ordensritter
The history of the Lizard Union proves existance of strong opposition against the rule of the Teutonic Knights even before its defeat at the battle of Grunwald (Tannenberg). That hostile attitude was clearly expressed wh...
Źródła kartograficzne i historyczne do podziałów administracyjnych Galicji (1772–1918)
Cartographic and historical sources to the administrative division of Galicia (1772–1918) An integral part of historical research is to analyze the cartographic documentation for a given subject. In many cases, both the...