Taşköprîzâde (İsâmeddîn) Ahmed Bin Mustafa’nın Mevzû’Âtü’l-’Ulûm’unda İlim Kavramı 1495-1561
Journal Title: Gazi Akademik Bakış - Year 2010, Vol 3, Issue 6
Abstract
Avrupa’da son 40-50 yıldan beridir, felsefe anabilim dalının bir alt dalı olarak, bilimsel bilginin sosyolojisi denilen ve bilimin doğası, amacı, konusu, yöntemi ve insanın şahsi ve toplumsal hayatındaki yerini inceleyen bir araştırma alanı ortaya konulmuştur. Türkiye’de 20-25 yıldır bu alanda batı dillerinden Türkçe’ye tercümeler yapılmıştır. Bu makalede, bilimsel bilginin sosyolojisi yönünden 16.yy. Osmanlı ilim dünyasının en seçkin temsilcilerinden olan müderris ve ansiklopedist Taşköprîzâde İsâmeddîn Ahmed bin Mustafa’nın (1495-1561) kaleme aldığı Mevzû’âtü’l-’Ulûm adlı eser tahlil edilecektir. Bu tahlil yapılırken, bu çalışmanın esas tartışma konularına dahil olmamakla birlikte, birkaç yerde, Taşköprîzâde İsâmeddîn Ahmed tarafından temsil edilen İslâmî-Osmanlı bilim anlayışı ile bilime karşı Batılı yaklaşımlar arasında bazı benzerliklere veya farklılıklara işaret edilecektir. İki cilt olan Mevzû’âtü’l-’Ulûm’un asıl adı Miftâhü’s Sa’âde ve Misbâhû’s Siyâde’dir ve Arapça’dır. Eseri Türkçe’ye yazarın oğlu Kemâleddîn Mehmed tercüme etmiştir ve Mevzû’âtü’l-’Ulûm adı altında İkdâm Matbaası tarafından İstanbul’da Rûmî 1313’te (M. 1897) iki cilt halinde basılmıştır. Osmanlı klâsik döneminde yaşamış olan Taşköprîzâde Ahmed Efendi’nin eserinde geleneksel İslâmî/Osmanlı bilim anlayışını görmek mümkündür. Bu anlayış çerçevesinde, İslâm tarihinin başlangıcından beridir, insanların entellektüel faaliyetlerine beşerî bilim statüsü bahşedilmiştir. Oysa, bu amaç için Avrupa’da, on sekizinci yüzyılın ikinci yarısından 20.yy.ın üçüncü çeyreğine kadar olan dönemde bilginler çok mücadele etmişlerdir.
Authors and Affiliations
Nuri Çevikel
Keywords
Related Articles
- EP ID EP84870
- DOI -
- Views 121
- Downloads 0
The Sorcery and Witchcraft in the Ancient Anatolian Culture
In the Hattuša archive, many cuneiform tablets about sorcery were discovered. The ritual texts which were found in the archive in question consist of two groups: Kizzuwatnian and Anatolian ones. In this paper, we are goi...
The Expulsion of Muslims from Serbia after the International Conference in Kanlıca and Withdrawal of the Ottoman Empire from Serbia (1862-1867)
After Mihail Obrenovic’s being second head of Serbia in 1860, the stress of Muslims-Christians increased in Serbia and Belgrade Events erupted in 1862.The international conference was held in Kanlıca to resolve the probl...
The Revenues of Hittite State, Storage and Redistribution
The economic system of Hittite Kingdom shows parallelism with a description of Polanyi about redistribution system, as “Tributes firstly flow to the capital of an emperor, and then from there to the provinces”. This syst...
A Historical Glance at the Problems of Afghanistan and Future Foresights
Afghanistan’s location in the midst of trade centres and routes has been a competition field throughout history. Country qualified as “the highway of conquest”. On the other hand, invasions led to waves of migration, a...
Some Thoughts on the Concept of State Administration in the Ottoman Classical Age
The Ottoman Empire, a Turco-Islamic state, developed a combined organisation of state, depending on the laws of Islam, traditions and the former applications of state on the conquered lands. The chief concern of the Otto...