Territories, Memories, and Colonial Difference: A Comparative Insight into Late Nineteenth-Century Latvian and German Literature
Journal Title: Przegląd Humanistyczny - Year 2015, Vol 59, Issue 4
Abstract
Artykuł podejmuje kwestię rosnącej autorefleksyjności zauważalnej pod koniec XIX w. w literaturze łotewskiej poprzez porównanie trzech przykładowych utworów, przedstawionych w kontekście historycznym: powieści Līduma dūmos (W dymach karczowiska, 1899) łotewskiego autora Andrievsa Niedry i dwóch nowel – Der Schimmelreiter (Jeździec na siwym koniu, 1888) niemieckiego pisarza Theodora Storma i Nāves ēnā (W cieniu śmierci, 1899) łotewskiego autora Rūdolfsa Blaumanisa. Każdy z wymienionych tekstów został poddany analizie z uwzględnieniem intencji autorów, gatunku oraz cech charakterystycznych narracji, jak również ich pozycji w procesie literackim. Autor położył szczególny nacisk na genezę współczesnej literatury łotewskiej, poruszył również tematykę transferu kulturowego. Analiza porównawcza poprzedza teoretyczną dyskusję o fin-de-siècle’u w odniesieniu do trendów w literaturze oraz specyfiki ich występowania w różnych kontekstach. Artykuł omawia kwestie dotyczące literackiego przedstawiania poszczególnych terytoriów fizycznych, jak również wykorzystania pamięci indywidualnej i zbiorowej w celu wykazania wpływu różnic kolonialnych na omawiane teksty. Analizując powieść Andrievsa Niedry zauważyć można jego dążenie do stworzenia powieści w nowoczesnym, europejskim stylu. Autor śledzi związki między arystokratyczną klasą niemiecką i jej odpowiednikiem – powstającą łotewską klasą średnią. Autor otwarcie manifestuje swoje ideologiczne przekonania dotyczące tzw. nowego nacjonalizmu, który jest podstawą konfliktów przedstawionych w powieści. Psychologiczne cechy protagonistów są podporządkowane temu głównemu celowi. Niedra umieszcza swoje postacie na tle wiejskich i miejskich krajobrazów Łotwy końca XIX w.; stosuje utarte konwencje dziewiętnastowiecznej powieści europejskiej, zwłaszcza tradycji Bildungsroman, która służy ukazaniu potencjalnej siły rodzącej się klasy łotewskich przemysłowców i literatów. Istnieje wiele podobieństw między nowelą Storma i utworem Niedry. Autor opisuje lokalne życie w okolicy swojego rodzinnego miasta Husum w niemieckim regionie Szlezwik- Holsztyn. Bohater jego noweli, Hauke Haien, charakteryzujący się silnym charakterem oraz idealistycznymi aspiracjami, wymyślił nowatorską groblę, mogącą poprawić jakość życia lokalnej społeczności. W opisywaniu głównych bohaterów można zauważyć wiele podobieństw do powieści Andrievsa Niedry. Jednakże w noweli Storma widoczne jest bardziej sceptyczne podejście do możliwości poszczególnych jednostek w osiąganiu celów tylko dzięki silnej woli. Przedstawiająca historyczne tło ciągłej walki człowieka z Morzem Północnym nowela jest zarówno powodem do dumy dla jej autora i jego zwolenników, jak i historycznie ważną manifestacją rosnącej pewności siebie odradzającego się narodu. Porównując nowelę Rudolfa Blaumanisa W cieniu śmierci z dwoma pierwszymi tekstami, jasno widać wątpliwości i poczucie niepewności, jakie towarzyszyły autorowi w pojmowaniu odrębności narodu łotewskiego. Mistrzowskie przedstawienie grupy rybaków, którzy znaleźli się na tafli lodu na otwartym morzu, może być uznane za metaforyczny portret kruchej egzystencji grup podrzędnych w społeczeństwie podzielonym kolonialnie. Blaumanis wykorzystuje poetyckie cechy noweli, by w nowatorski sposób przedstawić analizę wewnętrznego przeżywania fin-de-siècle’u przez mieszkańców Łotwy.<br/><br/>
Authors and Affiliations
Benedikts Kalnačs
Keywords
Related Articles
- EP ID EP188606
- DOI -
- Views 44
- Downloads 0
„Człowiek był krwawym bydlęciem od przyjścia na świat” – o nowoczesnej rasie „ludzkich bydląt”
The article, referring to the texts about crowd by Le Bon and Maria Konopnicka, presents the history of the modern subject who discovers wildness surrounding him. Recognizing wildness, the authors of the end of the 19th...
Przemiany mitu żołnierza Niepodległej
This paper discusses the evolution of the Polish military ethic in the time frame from the restoration of independence to 1989. In the conclusions, the author briefly outlines the changes in the image of soldiers after t...
Persona liryczna w wierszach Cypriana Norwida i Emily Dickinson
The study is devoted to personological analysis of the one-hundred-poem collection entitled Vade-mecum by Cyprian Norwid in the light of advanced and, above all, multidimensional research on the personology of the subjec...
Mroczna turystyka w cieniu atomu. Zwiedzanie Fukushimy
This paper discusses the phenomenon of atomic tourism in the light of the Fukushima I nuclear disaster. The first part outlines research problems and examines the character of dark tourism at various sites of accidents,...
Metafory roślin w kalendarzach przyrodniczych dla dzieci Marii Kownackiej i Marii Kowalewskiej (Razem ze słonkiem i Głos przyrody)
The article describes the use of metaphorical terms of plants in the nature calendars designed for children and young people of school age: Głos przyrody [Voice of Nature] by M. Kownacka and M. Kowalewska (vol. 1–2, 1963...