The Second Peace of Toruń of 19 October 1466 in the Polish, Prussian and Teutonic historiography of the 15th–16th centuries
Journal Title: Zapiski Historyczne. Poświęcone Historii Pomorza i Krajów Bałtyckich - Year 2016, Vol 81, Issue 4
Abstract
Na sposób pisania o II pokoju toruńskim poważnie wpłynęło środowisko społeczne i polityczne, z którego wywodzili się kronikarze, cel tworzenia utworów, ale także gatunek pisarski jaki uprawiali. Najobszerniej o pokoju pisała strona zwycięska, zwłaszcza w XV wieku. W dziejopisarstwie polskim nie przedstawiono całej treści traktatu, co w tym przypadku wynikało z założeń utworów i ich objętości. Wpływ na to mógł mieć też od pewnego momentu fakt opublikowania treści traktatu w Polsce. Co natomiast istotne, jeśli nawet nim dysponowano, nikt – oprócz Jana Długosza – nie ekscerpował go bezpośrednio. Relacje polskich kronikarzy z XVI wieku generalnie są już mniej szczegółowe, a ponadto nie zawierają występującego u Długosza emocjonalnego zaangażowania, poczucia triumfu i patriotyzmu oraz rozważań historiozoficzno-moralnych. Najpewniej z tego powodu, że kwestia ta – po likwidacji państwa krzyżackiego w 1525 r. – nie budziła w ich czasach, zwłaszcza zaś w 2. poł. XVI stulecia, już większego zainteresowania. W dziejopisarstwie pruskim dwóch autorów – tj. Jan Lindau i Hieronim Waldau, piszących w XV wieku – zaprezentowało całą treść traktatu. Wynikało to zapewne z faktu, że ich utwory nie miały charakteru stricte historiograficznego. W całym dziejopisarstwie pruskim analizowanego okresu w przypadku relacji o pokoju występuje wyraźny podział na autorów pozostających w bliskich kontaktach z rządzącymi oraz piszących od nich niezależnie. Informacje tych pierwszych są generalnie obszerne i szczegółowe, natomiast drugich skąpe. Odnosi się ponadto ogólne wrażenie, że dla dziejopisarzy pruskich II pokój toruński, który silnie wpłynął na losy ich ojczyzny, miał daleko większe znacznie niż dla kronikarzy polskich – zwłaszcza tych z XVI stulecia. W dziejopisarstwie krzyżackim i zwolenników Zakonu natomiast widać ewidentne dążenie do nieprzekazywania treści pokoju i jego bardzo negatywną ocenę. Można być przekonanym, że u przyczyn takiego postępowania legły czynniki polityczno-propagandowe.
Authors and Affiliations
Sławomir Zonenberg
Keywords
Related Articles
- EP ID EP190639
- DOI 10.15762/ZH.2016.48
- Views 41
- Downloads 0
Marcin Grulkowski, Najstarsze księgi miejskie Głównego Miasta Gdańska z XIV i początku XV wieku. Studium kodykologiczne
Book Review
Skład armii Wielkiego Księstwa Litewskiego podczas wojny z Turcją (1675–1676) w świetle akt skarbowo-wojskowych
The aim of this source edition is to reconstruct thoroughly the composition of the Lithuanian army in the years 1675–1676 during the next stage of the war between the Polish-Lithuanian Commonwealth with Turkey (1672–1676...
Podwójna obsada urzędów ziemskich, urzędy „tytularne”/ „nielegalne” w Rzeczypospolitej w XVII–XVIII w. – kilka uwag wstępnych
In the literature of the subject matter the king was presented as the only administrator of landed offices in Poland. Thanks to it, he could win the support of people, conciliate enemies and truly rule the country. Noble...
Plan oblężenia Torunia w roku 1658 z wiedeńskiego archiwum wojny
The plan of the siege of Torun, preserved in the Vienna Archive of War (Kriegsarchiv) is the perfect documentation of one of the most important events of the Polish-Sweden war of 1655-1660. It includes a detailed present...
Sascha Bütow, Straßen im Fluss: Schifffahrt, Flussnutzung und der lange Wandel der Verkehrsinfrastruktur in der Mark Brandenburg und der Niederlausitz vom 13. bis zum 16. Jahrhundert (Studien zur brandenburgischen und vergleichenden Landesgeschichte, Bd. 18), Lukas Verlag, Berlin 2014, ss. 304
Book Review