The Second Peace of Toruń of 19 October 1466 in the Polish, Prussian and Teutonic historiography of the 15th–16th centuries
Journal Title: Zapiski Historyczne. Poświęcone Historii Pomorza i Krajów Bałtyckich - Year 2016, Vol 81, Issue 4
Abstract
Na sposób pisania o II pokoju toruńskim poważnie wpłynęło środowisko społeczne i polityczne, z którego wywodzili się kronikarze, cel tworzenia utworów, ale także gatunek pisarski jaki uprawiali. Najobszerniej o pokoju pisała strona zwycięska, zwłaszcza w XV wieku. W dziejopisarstwie polskim nie przedstawiono całej treści traktatu, co w tym przypadku wynikało z założeń utworów i ich objętości. Wpływ na to mógł mieć też od pewnego momentu fakt opublikowania treści traktatu w Polsce. Co natomiast istotne, jeśli nawet nim dysponowano, nikt – oprócz Jana Długosza – nie ekscerpował go bezpośrednio. Relacje polskich kronikarzy z XVI wieku generalnie są już mniej szczegółowe, a ponadto nie zawierają występującego u Długosza emocjonalnego zaangażowania, poczucia triumfu i patriotyzmu oraz rozważań historiozoficzno-moralnych. Najpewniej z tego powodu, że kwestia ta – po likwidacji państwa krzyżackiego w 1525 r. – nie budziła w ich czasach, zwłaszcza zaś w 2. poł. XVI stulecia, już większego zainteresowania. W dziejopisarstwie pruskim dwóch autorów – tj. Jan Lindau i Hieronim Waldau, piszących w XV wieku – zaprezentowało całą treść traktatu. Wynikało to zapewne z faktu, że ich utwory nie miały charakteru stricte historiograficznego. W całym dziejopisarstwie pruskim analizowanego okresu w przypadku relacji o pokoju występuje wyraźny podział na autorów pozostających w bliskich kontaktach z rządzącymi oraz piszących od nich niezależnie. Informacje tych pierwszych są generalnie obszerne i szczegółowe, natomiast drugich skąpe. Odnosi się ponadto ogólne wrażenie, że dla dziejopisarzy pruskich II pokój toruński, który silnie wpłynął na losy ich ojczyzny, miał daleko większe znacznie niż dla kronikarzy polskich – zwłaszcza tych z XVI stulecia. W dziejopisarstwie krzyżackim i zwolenników Zakonu natomiast widać ewidentne dążenie do nieprzekazywania treści pokoju i jego bardzo negatywną ocenę. Można być przekonanym, że u przyczyn takiego postępowania legły czynniki polityczno-propagandowe.
Authors and Affiliations
Sławomir Zonenberg
Keywords
Related Articles
- EP ID EP190639
- DOI 10.15762/ZH.2016.48
- Views 58
- Downloads 0
W służbie Sobieskiego. Działalność polityczna i wojskowa Jana Gorzeńskiego (około 1626–1694)
So far the figure of Jan Gorzeński was treated marginally by researchers dealing with the subject matter of the political and military clientele of Jan III Sobieski. The activity of Gorzeński in the institutions of polit...
Kilka uwag na temat średniowiecznego Osieka w Gdańsku
What remains of Osiek [Hakelwerk], which in the past was an independent borough of the city of Gdansk, is only the name of the street. Relatively little is known about its history and the territory which it occupied, for...
Mikołaj Tarkowski, Wydział Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie w latach 1919–1939, Wydawnictwo Gdańskiej Szkoły Wyższej, Gdańsk 2015, ss. 344
Recenzja publikacji: Mikołaj Tarkowski, Wydział Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie w latach 1919–1939, Wydawnictwo Gdańskiej Szkoły Wyższej, Gdańsk 2015, ss. 344.
Agnieszka Wysocka, Architektura i urbanistyka Bydgoszczy w dwudziestoleciu międzywojennym, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Lublin 2015, ss. 252, il., ISBN 978-83-7306-690-8.
Recenzja publikacji: Agnieszka Wysocka, Architektura i urbanistyka Bydgoszczy w dwudziestoleciu międzywojennym, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Lublin 2015, ss. 252, il., ISBN 978...
Kaupmees Matheus Spielmanni arveraamatud 1568–1570. Rechnungsbücher des Kaufmanns Matheus Spielmann von 1568–1570, hrsg. v. Ivar Leimus
Book Review