Triazotan(V)-propano-1,2,3-triylu. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Journal Title: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy - Year 2013, Vol 29, Issue 3
Abstract
Triazotan(V)-propano-1,2,3-triylu (nitrogliceryna) w temperaturze pokojowej jest oleistą cieczą o słodkim, palącym smaku. Znalazła zastosowanie w medycynie jako lek stosowany w : dusznicy bolesnej, zastoinowej niewydolności mięśnia sercowego i nadciśnienia. Jest również stosowana do produkcji dynamitu i innych materiałow wybuchowych. W Polsce według danych Głównego Inspektora Sanitarnego łączna liczba pracowników narażonych na nitroglicerynę o stężeniu > 0,1 do 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) wynosiła 11 osób w 2010 r. oraz 52 osoby w 2011 r. W 2007 r. oraz w 2010 r. nie było pracowników narażonych na nitroglicerynę o stężeniach przekraczających 0,5 wartości NDS (0,25 mg/m3) oraz wartość NDS (0,5 mg/m3).Dane dotyczące ludzi wskazują, że krytycznym skutkiem narażenia na nitroglicerynę jest działanie prowadzące do rozszerzenia naczyń krwionośnych. Jest to także główny skutek działania farmakologicznego nitrogliceryny stosowanej jako lek.Nie ma wiarygodnych danych, że nitroglicery-na powoduje u ludzi wzrost ryzyka wystąpie-nia chorób naczyń wieńcowych i mózgowych. Wyniki badań są rozbieżne, a w niektórych badaniach kohortowych za czynnik wywołujący takie schorzenia jest uważany diazotan glikolu etylenowego (EGDN).Brak jest także danych dotyczących powtarza-nego narażenia zwierząt doświadczalnych na nitroglicerynę drogą inhalacyjną. U zwierząt po podaniu dużych dawek nitrogliceryny drogą pokarmową obserwowano methemoglobinemię oraz działanie toksyczne związku na wątrobę i jądra. W badaniach na szczurach i psach ustalono wartość NOAEL dla nitrogliceryny w zakresie dawek 25 ÷ 40 mg/kg/dzień dla działania układowego związku, w tym toksyczności reprodukcyjnej, co odpowiadało dużo większym stężeniom nitrogliceryny w powietrzu, niż stężenia powodujące toksyczne skutki u ludzi.Na podstawie wyników badania działania mutagennego nitrogliceryny prowadzonych w warunkach in vitro wykazano brak działania mutagennego lub słabe działanie mutagenne substancji. Wszystkie badania działania muta-gennego nitrogliceryny prowadzone w warunkach in vivo dały wyniki ujemne.Nitrogliceryna wchłania się do organizmu w drogach oddechowych i przez skórę. Wydajność wchłaniania przez skórę u ludzi wynosi około 68 ÷ 76%. Nie ma danych dotyczących wchłaniania nitrogliceryny w drogach oddechowych.Za podstawę ustalenia wartości NDS dla ni-trogliceryny zaproponowano wyniki badań pracowników, u których nie obserwowano szkodliwych skutków działania związku po narażeniu na nitroglicerynę o stężeniach poni-żej 0,095 mg/m3 (0,01 ppm), (Hanlon, Fredrick 1966). Stężenie 0,095 mg/m3 (0,01 ppm) nitrogliceryny zaproponowano przyjąć za wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) substancji. Określanie współczynników niepewności w tym wypadku nie było konieczne, ponieważ wartość tę wyprowadzono bezpośrednio na podstawie wyników badań ludzi zawodowo narażonych na nitroglicerynę.Zaproponowano przyjęcie stężenia 0,19 mg/m3 (0,02 ppm) za wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDSCh) nitrogliceryny, ponieważ u pracowników narażonych na nitroglicerynę o stężeniach równych lub większych od 0,3 mg/m3 obserwowano działanie drażniące związku (Hanlon, Fredrick 1966). W przypadku obecności w miejscu pracy także diazotanu glikolu etylenowego (EGDN), związku o takim samym mechanizmie działania jak nitrogliceryna, konieczne jest uwzględnienie sumy ilorazu średnich stężeń ważonych obu związków do ich wartości NDS, która nie może przekroczyć wartości równej 1.Zaproponowano oznaczenie związku literami „Sk” oznaczającymi substancje wchłaniającą się się przez skórę, ponieważ nitrogliceryna bardzo wydajnie wchłania się przez skórę i wywołuje objawy układowe. Nie ma danych do wyznaczenia wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) nitrogliceryny.
Authors and Affiliations
Andrzej Sapota, Małgorzata Skrzypińska-Gawrysiak
Keywords
Related Articles
- EP ID EP224604
- DOI -
- Views 92
- Downloads 0
Tal i jego związki . Oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy
Tal jest miękkim, szarym, bardzo aktywnym chemicznie metalem. W przemyśle jest stosowany jako składnik niektórych stopów, np. łatwo topliwych i łożyskowych. Tal jest również używany do pro-dukcji: szkieł optycznych, elem...
Etopozyd – frakcja wdychalna. Metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy
Etopozyd w temperaturze pokojowej jest ciałem stałym występującym w postaci białego lub żółto-brązowego, krystalicznego proszku bez zapachu. Jest substancją bardzo dobrze rozpuszczalną w metanolu i chloroformie. Głównym...
Nitropropane. Determination in the workplace air with gas chromatography
A new procedure has been developed for the assay of 1-nitropropane and 2-nitropropane with gas chromatography with a flame ionization detector. This method is based on the adsorption of nitropropane vapors on Carbosieve...
Metody generowania nanoobiektów o stabilnych stężeniach – przegląd piśmiennictwa
Nanotechnologia jest nowoczesną dziedzinąnauki, łączącą dotychczasowe osiągnięcia takżeinnych nauk: chemii, mechaniki, biologii, fi zykioraz informatyki. Nanoobiekty, w związku zbardzo małymi wymiarami, w dosyć łatwy spo...
Calcium oxide. Documentation
Calcium oxide (CaO, quick lime, unslaked lime) is an inorganic, white powder. Calcium oxide is used in the production of iron and steel, glass, calcium carbide, aerated concrete, for soil stabilization and thermochemica...